Khi Yazan Fadhli - một thanh niên đến từ Iraq giới thiệu bản thân với mọi người, anh chỉ nhận được các câu hỏi về đất nước nơi anh sinh ra đang phải đối phó với cuộc chiến chống khủng bố như thế nào; về cuộc chiến sắc tộc, vũ khí hóa học hay những vụ tấn công bằng bom xe mang lại hậu quả ra sao. Những cuộc chiến kéo dài từ nhiều năm qua tại Iraq đã khiến nhiều người lãng quên rằng đất nước này từng là cái nôi của nền văn minh nhân loại và cũng là nơi sản sinh ra những kiến trúc lưỡng hà, toán học, thơ ca, thiên văn học, y học. Giáo sư chuyên ngành chính trị tại Washington, ông Seth Cantey cho rằng, dù đang bị tàn phá nhưng Iraq vẫn là một trong những trung tâm có nhiều khía cạnh nổi bật mà thế giới cần phải nghiên cứu sâu rộng hơn. Còn đối với Fadhi, người từng làm phiên dịch viên cho quân đội Mỹ trước khi chuyển đến Mỹ sống từ năm 2008, thì cho rằng những gì nhân dân Iraq đã phải hứng chịu từ năm 1980 đến nay thật quá tàn khốc. Nhưng điều tồi tệ hơn là truyền thông thế giới và cả Chính phủ Mỹ chỉ luôn tập trung vào những mặt tiêu cực của đất nước này mà không bao giờ nhắc đến những câu chuyện lịch sử mang nhiều giá trị tại Iraq.
Một tin vui đối với người dân Iraq là một bảo tàng mới mang tên Bảo tàng Barsa (ảnh) đã ra mắt. Đây cũng là bảo tàng đầu tiên được mở cửa tại Iraq sau nhiều thập kỷ. Vị trí của bảo tàng rất đặc biệt bởi nó được đặt tại dinh thự Lakeside của ông Saddam Hussein, một trong số gần 100 dinh thự xa hoa và lộng lẫy của vị cựu lãnh đạo Iraq này. Đây cũng là dinh thự đầu tiên của ông Saddam Hussein được cải tạo thành bảo tàng với mục đích quảng bá văn hóa và gìn giữ một phần lịch sử tại vùng Đông Bắc Iraq. Để bảo tàng đi vào hoạt động, các chuyên gia văn hóa phải mất đến 8 năm làm việc không ngừng nghỉ. Một phần do thiếu kinh phí, một phần do công tác thu thập những hiện vật mang giá trị lịch sử gặp không ít khó khăn. Hiện nay, bảo tàng chỉ đang trưng bày những hiện vật tạo tác từ 2.000 năm trước, bao gồm đồng bạc đúc tại Barsa, đồ gốm, quan tài và gạch. Dự kiến khi hoàn chỉnh, bảo tàng sẽ là nơi trưng bày hơn 4.000 hiện vật từ thời nền văn minh Babylon, đế chế Assyria, nền văn minh Sumer cho đến thời kỳ cận hiện đại.
Việc khánh thành bảo tàng được xem là một thành công lớn. Tuy nhiên, để bảo tàng này tiếp tục giữ được vai trò của nó trong cộng đồng người dân Iraq sẽ là không dễ dàng. Trước khi bảo tàng ra mắt, những người quản lý đã nhận được vô số lời đe dọa sẽ xóa sổ bảo tàng hay trưng dụng nó vì mục đích khác từ nhóm vũ trang người Shiite. Dinh thự Lakeside vốn bị hư hỏng nặng và bị biến đổi đến mức không nhận ra để phục vụ cho mục đích của quân đội Anh sau cuộc chiến tranh năm 2003. Năm 2008, khi quân đội Anh rời khỏi dinh thự, mọi người đã mất nhiều năm để gây quỹ, vận động thu hồi lại những hiện vật và đưa dinh thự trở lại dáng vẻ gần như trước kia. Khi bảo tàng ra mắt, họ tự hào bởi đây là minh chứng rằng người Iraq sẽ không từ bỏ hy vọng về một ngày mai yên bình hơn.
THANH HẰNG
