Tập… làm quen
Mấy ngày nay tất bật vừa bán hàng, vừa tập sử dụng phần mềm hóa đơn điện tử mới mua, chị Nguyễn Thị Thu Liên, hộ kinh doanh ăn uống ở TPHCM, than không ngớt. Trên đó, hiện rõ từng món bán ra, cuối ngày ngồi lại có thể biết đã bán bao nhiêu tô này, bao nhiêu tô kia. “Tôi được cán bộ thuế gọi lên dự hội nghị phổ biến chính sách, giới thiệu bên bán phần mềm, hướng dẫn các bước. Nhưng tôi vẫn thấy áp lực và căng thẳng vô cùng, nhiều đêm không ngủ được”, chị Liên chia sẻ. Chị nói, phần mềm thì dùng chưa quen, mà chị còn phải lo bao nhiêu thứ khác nữa, từ nhập hàng, nấu nướng đến phục vụ khách. Rồi hàng hóa mua vào, cái thì có hóa đơn, cái thì không vì mua nhỏ lẻ mớ rau, ớt ngoài chợ…
Ông V., một hộ kinh doanh phòng khám nha khoa ở TPHCM, cho biết ông vừa “cắn răng” mua phần mềm bán hàng của một nhà cung cấp. Ông nói, thực ra phần mềm này cũng chưa phù hợp thực tế lắm, cái cần thì tìm không thấy chức năng đó, nhưng thôi cứ mua rồi học dần, sửa dần. “Cũng tự động viên mình là học làm bác sĩ khó vậy còn học được, mấy cái này chắc cũng ráng được. Nhưng nói thiệt là tôi cũng chuẩn bị tinh thần để thuê kế toán hay đại lý thuế để họ làm cho, còn mình tập trung chuyên môn. Mà như vậy thì chi phí lại tăng lên, buộc phải tăng giá, người thiệt thòi vẫn là khách hàng”, ông V. nói. Trong khi đó, bà Mỹ Châu, một hộ kinh doanh bán quần áo sỉ lẻ, có doanh thu gần 1 tỷ đồng/năm thì lo lắng về hàng tồn kho không có hóa đơn chứng từ. Bà càng rối hơn khi có một số bạn hàng tiểu thương cho biết họ mua phần mềm về rồi không sử dụng được, rất lãng phí.
Ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, Bộ Tài chính:
Phân loại hộ kinh doanh để hỗ trợ phù hợp
Thực hiện 60 ngày cao điểm (diễn ra từ đầu tháng 11 đến nay), toàn ngành thuế đã đồng loạt triển khai khảo sát, phân nhóm hộ kinh doanh để xác định phương thức hỗ trợ phù hợp. Qua 40 ngày đã có trên 2,5 triệu hộ kinh doanh được trực tiếp khảo sát, phân loại, đánh giá mức độ sẵn sàng chuyển đổi. Thực tiễn cho thấy các hộ kinh doanh đều mong muốn chấp hành tốt quy định về thuế, nhưng còn thiếu công cụ, kỹ năng, chưa quen với phương thức kê khai thuế điện tử.
Vì vậy, quan điểm xuyên suốt của ngành thuế trong giai đoạn này là hỗ trợ, đồng hành, hướng dẫn, tăng cường hỗ trợ trực tiếp, đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số tạo nền tảng giúp hộ kinh doanh dễ dàng nắm bắt, yên tâm khi thực hiện phương thức quản lý thuế mới. Ngày 12-12 vừa qua, Cục Thuế vừa đưa vào vận hành Cổng trải nghiệm dành cho hộ kinh doanh. Đây là nền tảng giả lập giúp các hộ làm quen, thử nghiệm mà không làm phát sinh nghĩa vụ hay rủi ro pháp lý. Hộ kinh doanh nên tích cực thực hành các thao tác kê khai, nộp thuế điện tử trên cổng này để làm quen.
Có doanh thu mỗi năm hơn 3 tỷ đồng, bà Trần Thị Hạnh, hộ kinh doanh hàng nông sản chợ Bình Điền thì băn khoăn khi doanh thu của mình nằm giữa ranh giới nhóm 2 và nhóm 3 trong phân loại quản lý của ngành thuế. Cụ thể, đặc thù là toàn bộ đầu vào thu mua trực tiếp của nông dân không có hóa đơn, lực lượng lao động thời vụ thay đổi từng ngày, biên lợi nhuận thấp. Nếu áp theo mức thuế của nhóm 3 (doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm, áp dụng hình thức kê khai khấu trừ) thì hộ kinh doanh “không thể chịu nổi”. Bà mong các hộ kinh doanh như bà được lựa chọn phương pháp kê khai và nhóm thuế phù hợp với thực tế, bởi mỗi ngành nghề có đặc thù khác nhau, không thể áp một khung chung cứng nhắc cho tất cả.
Còn nhiều băn khoăn trước “giờ G”
Tại TPHCM, ông Nguyễn Văn Thành, Phó trưởng Thuế TPHCM cho biết, 2 nội dung khiến các hộ kinh doanh lo ngại nhiều nhất hiện nay là thực hiện các loại sổ sách phức tạp hơn trước và xử lý hàng tồn kho. Nắm bắt những băn khoăn này, trong giai đoạn đầu triển khai, ngành thuế xác định ưu tiên hỗ trợ hộ kinh doanh, với định hướng chung là bước đầu chỉ nhắc nhở, hướng dẫn, chưa tiến hành xử lý theo các bước quy định. Cho đến nay, có 99,7% hộ kinh doanh trên địa bàn TPHCM đã được cơ quan thuế phổ biến và nắm được thông tin về chính sách thuế mới. Trong đó, 92% hộ kinh doanh cho biết sẵn sàng chuyển đổi sang kê khai. Phần còn lại khoảng 8%, ngành thuế tiếp tục phối hợp với các ban ngành, UBND xã phường, các nhà cung cấp giải pháp hỗ trợ để hoàn thành 100% theo lộ trình đề ra trước ngày 1-1-2026.
Trong khi đó, qua khảo sát của Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), khi chuyển sang kê khai, 49% hộ kinh doanh cho rằng, chi phí và thời gian quản lý hóa đơn, chứng từ sẽ tăng lên đáng kể. Nhiều hộ kinh doanh quen với phương thức quản lý thủ công, hạn chế về nền tảng số, còn tâm lý e ngại khi phải thay đổi cách thức kê khai, thậm chí sợ bị xử phạt khi kê khai sai, kê khai thiếu. Về những băn khoăn này, theo lãnh đạo ngành thuế, hộ kinh doanh cần nắm rõ quy định để hiểu đúng, tránh hoang mang. Cụ thể, theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân mới được Quốc hội thông qua, các hộ kinh doanh có doanh thu năm dưới 500 triệu đồng sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân. Hộ kinh doanh sẽ nộp thuế cho phần doanh thu từ 500 triệu đồng trở lên thay vì nộp từ đồng doanh thu đầu tiên như trước.
Với nhóm hộ có doanh thu năm trên 500 triệu đồng đến 3 tỷ đồng, hộ kinh doanh có thể lựa chọn tính thuế thu nhập cá nhân theo 2 phương pháp. Một là tính theo thu nhập tính thuế (doanh thu trừ chi phí) X với thuế suất. Hai là tính theo doanh thu X với thuế suất. Với cách tính theo doanh thu, các hộ không nên quá hoang mang về hàng tồn kho. Nhóm các hộ có doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm, thực tế số lượng không nhiều so với tổng số hộ kinh doanh. Tại một hội thảo do VCCI tổ chức mới đây, ông Nguyễn Tiến Minh, Phó trưởng Thuế TP Hà Nội, cho biết, cơ quan này sẽ nhanh chóng khảo sát các nội dung liên quan đến hàng tồn kho của nhóm hộ kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng trong vòng 1 tuần. Sau khảo sát, Thuế TP Hà Nội sẽ báo cáo cấp trên để có hướng dẫn.
