Chạy nước rút chuyển đổi thuế khoán sang kê khai

Hơn 18.500 hộ khoán đã chuyển sang kê khai

Đầu tháng 11-2025, bà Nguyễn Thị Lan, chủ hộ kinh doanh ở TPHCM đã hoàn tất việc chuyển từ hộ khoán sang hộ kê khai. Kinh doanh trong ngành bán lẻ, doanh thu hơn 800 triệu đồng/năm, lâu nay bà vẫn đóng thuế khoán mỗi năm một lần. Mấy tháng qua, nghe chủ trương bỏ thuế khoán, bà cứ nghe ngóng xem thế nào rồi mới thực hiện. Tìm hiểu đã kỹ, dịp này, được cơ quan thuế và một nhà cung cấp hỗ trợ, bà thực hiện luôn.

“Tôi nộp hồ sơ chuyển đổi ở cơ quan thuế, lập biên bản kiểm kê hàng tồn kho; sử dụng hóa đơn điện tử; mở tài khoản ngân hàng riêng… Cũng lo lắm chứ, nhưng tôi được cán bộ tư vấn, hỗ trợ nhiều; bạn hàng cũng nhiều người vừa chuyển rồi, đều bảo rằng làm dần sẽ quen”, bà Lan chia sẻ.

Ông Nguyễn Văn Thành, Phó trưởng Thuế TPHCM, cho biết, triển khai 60 ngày cao điểm, ngành thuế thành phố quyết tâm chuyển đổi thành công 100% hộ kinh doanh nộp thuế khoán sang phương pháp kê khai. Hiện toàn địa bàn TPHCM có hơn 364.000 hộ kinh doanh ổn định.

Trong đó, có gần 346.000 hộ khoán và 18.568 hộ kê khai. Trong tổng số hộ khoán, 179.000 hộ có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống; hơn 163.000 hộ có doanh thu trên 200 triệu đồng đến 3 tỷ đồng/năm; 3.099 hộ có doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm.

Đến ngày 31-10, tổng thu ngân sách từ hộ, cá nhân kinh doanh đạt hơn 9.200 tỷ đồng, chiếm hơn 2% tổng thu ngân sách của Thuế TPHCM và tăng 53% so với cùng kỳ năm trước.

Theo số liệu từ Cục Thuế (Bộ Tài chính), đến giữa tháng 10-2025, trên cả nước, 98% hộ kinh doanh kê khai đã nộp thuế điện tử, hơn 18.500 hộ khoán chuyển sang kê khai, 133.000 hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền. Những con số này cho thấy sự chuyển biến tích cực của chính sách, khả năng thích ứng nhanh và chủ động của hộ kinh doanh trước giai đoạn thay đổi lớn.

Cả nước hiện có khoảng 3,83 triệu hộ kinh doanh. Trong đó, 1,7 triệu hộ (44,4%) doanh thu dưới 200 triệu đồng sẽ được miễn thuế; 883.000 hộ (23%) doanh thu từ 200 triệu đồng đến 3 tỷ đồng - là nhóm chịu tác động chính; 39.000 hộ (1%) doanh thu trên 3 tỷ đồng đã áp dụng kê khai nên ít bị ảnh hưởng.

Lãnh đạo Cục Thuế nhấn mạnh, mục tiêu của đề án thay đổi phương thức quản lý thuế của hộ kinh doanh không phải nhằm tăng gánh nặng thuế, mà là tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, đồng thời giúp hộ kinh doanh từng bước tiếp cận phương thức quản trị hiện đại.

Ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, thông tin, so với cơ chế thuế khoán, đây là bước thay đổi căn bản cả về cách quản lý và xác định nghĩa vụ thuế. Bộ Tài chính sẽ ban hành chế độ kế toán cho hộ kinh doanh theo từng ngưỡng. Cụ thể, hộ nhỏ chỉ cần ghi chép doanh thu - chi phí cơ bản; hộ lớn hơn áp dụng sổ sách tương tự doanh nghiệp siêu nhỏ, qua đó nâng cao năng lực quản trị tài chính và tính chuyên nghiệp.

Công khai, minh bạch sẽ không vi phạm hành chính

Nhận xét về sự sẵn sàng của các hộ kinh doanh khi chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, cho rằng, nhiều hộ kinh doanh sẵn sàng chuyển đổi, song vẫn còn nhiều lo ngại, nhất là việc có thể bị truy thu thuế khi chuyển sang kê khai. Bên cạnh đó là những lo lắng về xử lý hàng tồn kho, chưa quen thao tác…

Bà Nguyễn Thị Cúc mong Cục Thuế có kiến nghị hướng xử lý phù hợp để hộ kinh doanh yên tâm chuyển đổi. Bà cho rằng, chỉ nên xử phạt những hộ kinh doanh dù đã được cơ quan thuế hướng dẫn triển khai hóa đơn điện tử kết nối máy tính tiền nhưng không thực hiện, đặc biệt là những hộ cố tình trốn thuế.

Theo lãnh đạo Cục Thuế, với hộ khoán đang hoạt động bình thường thì sẽ không truy thu thuế khi chuyển đổi. Tuy nhiên, với trường hợp hộ kinh doanh có thêm địa điểm kinh doanh khác, kinh doanh trên sàn thương mại điện tử, kinh doanh thêm mặt hàng mà không đăng ký, doanh thu tăng nhưng không kê khai hoặc kê khai thiếu…, cơ quan thuế sẽ căn cứ vào tình huống cụ thể để truy thu thuế, đảm bảo công bằng trong kinh doanh.

Đối với những lo lắng của hộ kinh doanh về việc bị cơ quan chức năng xử phạt, thanh tra kiểm tra, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, khẳng định, hộ kinh doanh càng công khai, minh bạch, thực hiện tốt cùng sự đồng hành của cơ quan thuế thì sẽ không gặp phải tình huống vi phạm hành chính. Đặc biệt, khi hộ kinh doanh tuân thủ tốt quy định thì sẽ không bị kiểm tra, cơ quan thuế chỉ kiểm tra ở ngưỡng có rủi ro.

Từ thực tế hỗ trợ các hộ kinh doanh, ông Ngô Trung Dũng, Phó Giám đốc kinh doanh khu vực miền Nam KiotViet (một trong các nhà cung cấp giải pháp vừa ký kết hợp tác với Thuế TPHCM trong triển khai hóa đơn điện tử, chuyển đổi số hộ kinh doanh) cho biết, hộ kinh doanh có nhiều lo lắng khi chuyển đổi, một trong số đó là lo ngại chi phí phát sinh quá lớn khi phải mua phần mềm, máy móc; lo sợ làm sai, bị phạt vì bản thân không nắm rõ các quy định.

Ông Ngô Trung Dũng cho rằng các hộ kinh doanh cần nỗ lực vươn lên. Bởi trong bối cảnh hiện nay, không thể mãi tiến hành thủ công, ít tính toán như trước, mà cần quản lý tốt hơn, tổ chức bài bản hơn mới thu hút được khách hàng, tăng doanh thu, lợi nhuận.

Với lo lắng của hộ kinh doanh về chi phí thực hiện chuyển đổi, qua sự kết nối từ ngành thuế, hiện nay các nhà cung cấp giải pháp đều cam kết có những chương trình ưu đãi tối đa cho hộ kinh doanh khi sử dụng các phần mềm phục vụ cho xuất hóa đơn điện tử, kê khai thuế. Các nhà cung cấp này miễn phí hàng ngàn hóa đơn điện tử, chữ ký số, chuyển tiền online, thậm chí ưu đãi 0 đồng cho 1.000 khách hàng đầu tiên.

Nhiều nhà cung cấp đưa ra gói giải pháp “tất cả trong một”, gồm phần mềm quản lý bán hàng, miễn phí hóa đơn điện tử, chữ ký số, phần mềm kế toán. Hệ thống sẽ tự động lập tờ khai thuế và cập nhật dữ liệu vào 7 loại sổ kế toán theo quy định hiện hành. Bên cạnh nhiều nhà cung cấp giải pháp công nghệ, nhiều ngân hàng lớn hay các thành viên hội tư vấn thuế Việt Nam cũng đồng loạt vào cuộc để hỗ trợ hộ kinh doanh trong lần chuyển đổi lịch sử này.