Kết luận thanh tra tại EVN - Chờ ý kiến Thủ tướng

Ngày 15-10, tại Hà Nội, Thanh tra Chính phủ (TTCP) họp báo công bố kết quả công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng quý 3 và Kế hoạch công tác quý 4 năm 2013. Tại đây, đại diện TTCP đã trao đổi rõ thêm về kết luận thanh tra tại Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Tranh cãi quanh kết luận thanh tra

Tuần trước một số báo đã thông tin về kết luận của TTCP về việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại EVN, tuy nhiên trong buổi họp báo, TTCP vẫn chưa công bố kết luận thanh tra do kết luận này còn phải chờ ý kiến của Thủ tướng. Trong khi đó, theo kết luận của TTCP về việc chấp hành quy định pháp luật trong quản lý, sử dụng vốn tài sản của EVN niên độ 2011 được tiết lộ tuần trước cho thấy, chi phí giá điện đội lên vì nhiều khoản không hợp lý, thậm chí không liên quan trực tiếp tới sản xuất điện. Cụ thể, khi đầu tư 6 dự án nguồn điện, tập đoàn này đã tính nhiều khoản chi phí vô lý vào giá bán điện cho người dân. 6 dự án này của EVN đã dùng 355.000m2 đất để xây nhà ở cho cán bộ, nhân viên. Trong số này, có cả những biệt thự đơn lập, song lập, nhà liền kề, chung cư cao tầng, bể bơi, sân tennis... Tổng chi phí của những khoản mục này gần 600 tỷ đồng, được hạch toán vào khoản mục “khu nhà quản lý vận hành và sửa chữa”. Theo TTCP, việc hạch toán này không đúng quy định. Ngoài ra, theo quy định, EVN chỉ được mua ô tô 2 cầu, giá tối đa 1,04 tỷ đồng mỗi xe. Nhưng thực tế EVN đã mua 2 xe Toyota Land Cruiser với giá hơn 2,5 tỷ đồng/chiếc và được tính vào chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh chung. Trong khi Tập đoàn EVN “mẹ” mua ô tô vượt mức được phép khoảng 3 tỷ đồng thì Tổng Công ty Điện lực miền Nam (EVN SPC) cũng mua sắm xe công vượt giá quy định 2,2 tỷ khi “tậu” 6 chiếc Toyota Camry 2.4G cho hoạt động kinh doanh.

Kết luận của TTCP cũng cho thấy, không chỉ những khoản xây dựng hàng trăm tỷ đồng bất hợp lý trên mà việc gánh lỗ cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cũng được đơn vị xem như yếu tố để tăng giá điện. Riêng năm 2011, đơn vị này chịu lỗ hơn 2.100 tỷ đồng thay cho các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh sắt thép, xi măng (trong đó gồm không ít doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài).

Dù kết luận thanh tra về EVN chưa được công bố chính thức nhưng EVN đã có phản hồi, “thanh minh” nhiều nội dung. Trong đó, tập đoàn này khẳng định đầu tư xây dựng khu chung cư, nhà công vụ phục vụ vận hành, công trình thể thao là để phục vụ cho việc xây dựng các dự án điện, đây là “nhà công vụ” và tính vào “khu điều hành của các nhà máy công trình”. Số tiền đầu tư này “không đưa vào giá thành điện” mà được trích từ khấu hao, lợi nhuận sau thuế hoặc vay ngân hàng và hạch toán riêng.

Với “thanh minh này” của EVN, tại buổi họp báo ngày 15-10, Phó Tổng TTCP Ngô Văn Khánh thẳng thắn: “Những biệt thự, bể bơi, sân tennis mà EVN gọi là khu nhà quản lý vận hành, cần thiết cho hoạt động của tập đoàn nhưng chúng tôi nhận định, những công trình này phải dùng nguồn vốn phúc lợi để đầu tư, xây dựng. Còn nếu dùng nguồn vốn khác, công trình đó rõ ràng sẽ được tính khấu hao dần vào giá thành điện. Chúng tôi vẫn cho rằng các công trình đó mang tính phúc lợi, còn EVN nói đó là công trình điều hành mang tính đặc thù”. Ông Khánh cho biết thêm, ngày 14-5, TTCP đã cùng làm việc với Bộ Công thương, EVN và nhận được khẳng định của tập đoàn là những khoản đầu tư này được hoạch toán riêng, không liên quan đến chi phí sản xuất để tính giá điện. Vì vậy, TTCP sẽ xem xét thêm trước khi công khai kết luận cuối cùng.

Sai trong mua sắm xe công

Về việc EVN mua sắm xe công vượt quy định, EVN giải thích mua nhằm phục vụ công việc, nhưng ông Ngô Văn Khánh cho biết: “Chúng tôi đã kết luận rõ, số xe mua sai như thế nào so với quy định. Còn việc họ giải trình cũng chỉ là quanh co, còn sai vẫn là sai”. Cụ thể, EVN chỉ được mua tối đa 1 tỷ đồng/xe nhưng tập đoàn này đã mua 2 xe vượt 3 tỷ đồng, Tổng Công ty Điện lực miền Nam cũng mua sắm vượt quy định 2,2 tỷ đồng. TTCP đã căn cứ vào các quy định rất cụ thể điều chỉnh hoạt động của các tập đoàn kinh tế để đánh giá vấn đề. Việc lãnh đạo đi xe sang vượt tiêu chuẩn định mức này, theo ông Khánh, Bộ Tài chính và Bộ Công thương sẽ đề xuất hướng xử lý. Còn phía EVN tự đề xuất, phần đúng tiêu chuẩn sẽ hoạch toán vào chi phí sản xuất kinh doanh, phần “vượt rào”, doanh nghiệp muốn sử dụng khoản doanh thu sau thuế để giải quyết, xử lý. Đề xuất này của EVN sẽ được TTCP báo cáo Thủ tướng để xem xét quyết định.

Về vấn đề EVN giao chỉ tiêu lỗ cho một số đơn vị như thanh tra kết luận, ông Ngô Văn Khánh giải thích thêm, nhận định này của thanh tra kèm theo phần đánh giá rất kỹ lưỡng, cân nhắc. Theo đó, với đặc thù của tập đoàn và chu trình sản xuất điện, việc giao lỗ có cơ sở và không vướng vào điều cấm nào. Tuy nhiên, tính hợp lý của hoạt động này như thế nào, Phó Tổng TTCP cho rằng cần xem xét, phân tích tiếp.

Dự thảo kết luận thanh tra ban đầu đề xuất thu hồi hơn 6.000 tỷ đồng sai phạm từ EVN, đến kết luận chính thức, con số đưa ra chỉ còn 1.500 tỷ đồng, ông Khánh giải thích đó là việc bình thường. Trong quá trình thanh tra, bản dự thảo đầu tiên đưa ra thậm chí còn 17 vấn đề chưa thống nhất. Sau nhiều lần làm việc với Vụ Thẩm định và đoàn thanh tra, lật đi lật lại vấn đề mới đi đến những nhận định, đánh giá thống nhất. Việc “hụt” mấy ngàn tỷ đồng cũng là kết quả của quá trình làm việc cẩn trọng, cân nhắc đó.

Trả lời câu hỏi về việc TTCP từ chối cung cấp thông tin thanh tra EVN cho cơ quan điều tra, ông Khánh xác nhận có việc 2 cán bộ của Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng (C48) Bộ Công an đưa công văn do Trung tướng Phan Văn Vĩnh, Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm ký sang làm việc với TTCP, đề nghị chuyển hồ sơ các việc tại EVN sang cơ quan điều tra. “TTCP đã từ chối với lý do kết luận thanh tra không có nội dung nào đề xuất chuyển cơ quan điều tra nên không có trình tự, thủ tục chuyển hồ sơ như quy định. Bản kết luận cũng đang chờ xin ý kiến Thủ tướng nên TTCP chưa cung chấp cho cơ quan công an”, ông Khánh cho biết. Tuy nhiên, ông Khánh khẳng định, cơ chế thông tin giữa thanh tra và công an luôn thông suốt trong tất cả các vụ việc, dù không có nội dung đề xuất chuyển cơ quan điều tra vào cuộc. Thực hiện xong đúng quy trình, TTCP sẽ cung cấp mọi thông tin yêu cầu cho cơ quan công an.

LÂM NGUYÊN