Nhập nhèm “tự nguyện” và “bắt buộc”
Anh N.H., phụ huynh có con đang học tiểu học trên địa bàn phường Vũng Tàu (TPHCM), cho biết: “Tại trường con tôi, các môn liên kết được xếp lẫn trong thời khóa biểu môn học chính khóa. Phụ huynh không muốn đăng ký cho con học cũng khó, vì sẽ không ai đón con. Nhiều phụ huynh đành đăng ký chỉ vì để có người trông con”.
Anh N.H. nêu ý kiến, trường học nên xếp riêng thời khóa biểu các môn liên kết vào một buổi học để những học sinh không có nhu cầu học có thể ra về sau khi hoàn tất chương trình chính khóa. Trường hợp các em có nhu cầu ở lại trường do gia đình không sắp xếp được người đưa đón, nhà trường có thể bố trí hoạt động thay thế, có giáo viên quản lý để bảo đảm an toàn cho học sinh.
Chị Đ.D., một phụ huynh cư ngụ tại phường Vũng Tàu (TPHCM), cho hay, năm học này, gia đình chị không đăng ký cho con học các môn liên kết. Dù giáo viên chủ nhiệm nhiều lần liên hệ để vận động, chị vẫn kiên quyết từ chối.
“Con tôi hiện đang học chương trình nâng cao tại trung tâm ngoại ngữ bên ngoài, trong khi chương trình tiếng Anh liên kết trong trường dạy tiếng Anh căn bản cho học sinh mới bắt đầu học ngoại ngữ. Tương tự, chương trình chính khóa đã có môn Tin học, giáo viên có thể lồng ghép nội dung môn Công nghệ số vào môn Tin học chứ không nhất thiết triển khai thành hai môn học khác nhau”, chị Đ.D. nói.
Theo ghi nhận thực tế ở các trường học, học phí các chương trình liên kết hiện nay có biên độ dao động rất lớn và khác nhau giữa các trường học. Cụ thể, học phí các chương trình kỹ năng sống, STEM, bồi dưỡng năng khiếu nghệ thuật không quá 150.000 đồng/học sinh/tháng. Riêng chương trình liên kết về ngoại ngữ và tin học được triển khai với nhiều tên gọi khác nhau như: Tiếng Anh với người nước ngoài, Tiếng Anh với phần mềm điện tử, Tiếng Anh tích hợp các môn Toán và Khoa học, Tin học quốc tế, Công dân số…
Học phí các chương trình này dao động từ vài trăm ngàn đồng đến gần 3 triệu đồng/học sinh/tháng. Dù mang danh nghĩa “tự nguyện” nhưng thời khóa biểu các môn học này được xếp chung với môn chính khóa khiến phụ huynh không muốn cũng phải đăng ký cho con học với chi phí không rẻ.
Quy định rõ hoạt động dạy học buổi 2
Theo quy định của Công văn số 4567/BGDĐT-GDPT (ngày 5-8-2025) của Bộ GD-ĐT về hướng dẫn tổ chức dạy học 2 buổi/ngày đối với giáo dục phổ thông năm học 2025-2026, hoạt động dạy học buổi 2 bao gồm hoạt động nghiên cứu khoa học kỹ thuật, giáo dục hướng nghiệp, hoạt động trải nghiệm, giáo dục STEM/STEAM... Tuy nhiên, tại Công văn số 1888/SGDĐT-KHTC (ngày 29-8-2025) của Sở GD-ĐT TPHCM về hướng dẫn thu, sử dụng học phí, các khoản thu khác tại các cơ sở giáo dục và đào tạo công lập trên địa bàn TPHCM lại quy định hoạt động dạy học ngoại ngữ, kỹ năng sống, giáo dục STEM thuộc chương trình nhà trường, không phải chương trình giáo dục buổi 2.
Do đó, cần xác định rõ trong những nội dung dạy học 2 buổi/ngày, nội dung nào thuộc chương trình nhà trường, nội dung nào triển khai theo hình thức tự nguyện, để không tạo kẽ hở cho các trường “tận thu” học phí từ phụ huynh.
Nỗi lo kém chất lượng
Thầy Trương Văn Hổ, Hiệu trưởng Trường THCS Võ Trường Toản (phường Tam Thắng, TPHCM), thông tin, thời điểm hiện tại, trường chưa triển khai dạy các môn liên kết do việc tìm được đối tác đáp ứng cả hai tiêu chí học phí phù hợp và hồ sơ pháp lý đầy đủ không dễ dàng. Chẳng hạn, đối tác không có giáo viên cơ hữu mà phải “nhờ” đội ngũ giáo viên của trường đứng lớp, tài liệu giảng dạy chưa được phép lưu hành trong trường học, năng lực tài chính chưa rõ ràng.
Hiệu trưởng một trường THCS trên địa bàn phường Rạch Dừa (TPHCM) nêu thực tế, nếu thực hiện đúng tinh thần “tự nguyện đăng ký”, một bộ phận học sinh sẽ bị trống tiết. Với những trường hợp này, nhà trường phải “gom” các em vào một phòng để quản lý, bố trí hoạt động thay thế nhằm bảo đảm an toàn cho các em.
Điều này vô tình khiến các em học sinh không đăng ký học cảm thấy bị phân biệt đối xử, đồng thời đặt ra yêu cầu đối với bài toán phân công đội ngũ trong nhà trường. Tuy nhiên, theo vị hiệu trưởng này, vấn đề đáng lo nhất hiện nay là chất lượng giảng dạy các môn liên kết do chưa có quy định về kiểm tra, đánh giá định kỳ; chưa có các tiêu chuẩn cụ thể về chuẩn đầu ra, trình độ giáo viên giảng dạy môn liên kết.
Ngoài ra, theo phản ánh của phụ huynh, do tính chất “không bắt buộc” nên trường học thường xuyên thay đổi đối tác liên kết, kéo theo thay đổi chương trình học, thời lượng, học phí, thậm chí có tình trạng trong cùng một trường nhưng giữa các khối lớp học có nhiều chương trình khác nhau.
Hiệu trưởng một trường THCS trên địa bàn phường Gia Định, TPHCM:
Thời gian đầu triển khai các môn học về giáo dục STEM, nhà trường có thể phối hợp với đơn vị bên ngoài để được hỗ trợ về chuyên môn, trang thiết bị dạy học… Tuy nhiên, về lâu dài, đội ngũ giáo viên trong trường chính là lực lượng nòng cốt trong việc triển khai các hoạt động dạy học.
Ngoài việc tổ chức thành môn học bổ trợ, giáo viên có thể lồng ghép kiến thức công dân số, kỹ năng sống, giáo dục STEM vào các môn học khác. Cùng với đó, việc tổ chức các câu lạc bộ, sân chơi học thuật trong nhà trường sẽ giúp học sinh có cơ hội được phát huy phẩm chất, năng lực, đáp ứng mục tiêu giáo dục toàn diện mà không phụ thuộc việc liên kết với doanh nghiệp, đối tác bên ngoài.
Cô Tạ Lê Nhật Vy, Trường Tiểu học Nguyễn Huệ, phường Bến Thành, TPHCM:
Tại nhiều trung tâm triển khai chương trình liên kết, đội ngũ giảng dạy thay đổi liên tục. Để có đủ giáo viên, nhiều trung tâm tuyển cả những người không có bằng sư phạm hoặc có bằng sư phạm nhưng đã nghỉ dạy từ lâu, chuyển sang những ngành nghề khác vào làm việc. Nhiều môn học không đủ giáo cụ. Nhiều bài giảng soạn không chuẩn nhưng vẫn dạy vì không ai kiểm duyệt, thẩm định.
