Sau hơn 1 năm triển khai Nghị quyết số 50 của Quốc hội khóa XII về thực hiện chính sách, pháp luật về thành lập trường, đầu tư và bảo đảm chất lượng đào tạo đối với giáo dục đại học (GDĐH), Bộ GD-ĐT đã triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng GDĐH. Tuy nhiên, cho đến nay kết quả vẫn ở mức khiêm tốn. Tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra, nhiều đại biểu tiếp tục lên tiếng, cho dù Bộ GD-ĐT cam kết năm học 2011 - 2012 này sẽ mạnh tay xử lý các trường sai phạm, yếu kém.
Theo Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga, hàng loạt các giải pháp nhằm thực hiện Nghị quyết 50 của Quốc hội đã được triển khai như đổi mới các quy định về mở ngành theo hướng yêu cầu khắt khe hơn; quy định về đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ cũng được nâng lên; tiêu chí xác định chỉ tiêu tuyển sinh được đề ra rõ ràng.
Tuy nhiên, chính Bộ GD-ĐT cũng thừa nhận, qua kiểm tra trong năm 2011 tại các Trường ĐH Văn Hiến, Trường CĐ Công nghệ thông tin, Trường ĐH Kiến trúc Đà Nẵng, Trường ĐH DL Đông Đô, cho thấy việc thực hiện các điều kiện đảm bảo chất lượng của các trường chưa đúng với cam kết. Vừa qua, bộ đã ngừng tuyển sinh 2 trường ĐH, ngừng đào tạo 111 ngành đào tạo ĐH, cao học. Hiện có trường chỉ có 50 giáo viên với hàng chục ngành đào tạo, có bộ môn chỉ có 1 - 3 giáo viên cơ hữu, có trường diện tích chỉ có 0,9m2/sinh viên và toàn cơ sở đi thuê.
Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cũng cho rằng, sở dĩ vừa qua nhiều trường, nhiều ngành không tuyển sinh được, nguyên nhân chính là do yếu tố chủ quan của nhà trường. Tuy nhiên, cũng có nguyên nhân từ việc giao chỉ tiêu của bộ chưa chính xác. Nhiều trường được giao chỉ tiêu tăng đột biến. Có trường không đủ năng lực điều kiện nhưng được giao hàng ngàn chỉ tiêu. “Chúng tôi sẽ kiểm tra và chấn chỉnh việc giao chỉ tiêu”, Bộ trưởng hứa.
Bộ trưởng Phạm Vũ Luận nhắc lại vụ việc Nam Định từ chối tuyển công chức đối với sinh viên dân lập, tại chức và cho rằng: “Đó là việc thiếu bình đẳng nhưng tự chúng ta phải thẳng thắn nhìn lại, xem xét chất lượng đào tạo”.
Điều đáng nói là Nghị quyết 50 của Quốc hội khóa XII đã chỉ rõ danh sách những trường thành lập trong vòng 10 năm trở lại đây chưa bảo đảm điều kiện đào tạo như khi cam kết thành lập. Thế nhưng, trong năm học 2010 - 2011, Bộ GD-ĐT mới tiến hành rà soát được một số ít trường. Bộ trưởng Phạm Vũ Luận thừa nhận, sở dĩ còn “câu giờ”, chưa tiến hành thanh, kiểm tra các trường là vì còn muốn tạo thêm cơ hội cho các trường chấn chỉnh yếu kém, hoàn thiện các điều kiện.
“Năm học 2011 - 2012, bộ sẽ làm mạnh, xử lý các trường vi phạm vì đã hết thời gian để các trường tự củng cố. Trước mắt sẽ thanh tra các trường thành lập từ 10 năm trở lại đây, sai phạm đến đâu xử lý tới đó, mục tiêu là chuyển GDĐH sang mô hình chất lượng”, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cam kết.
Theo đó, những trường không thực hiện đúng cam kết thành lập trường sẽ bị xử lý ở các mức: thu hồi quyết định mở ngành không còn bảo đảm các điều kiện quy định; giảm chỉ tiêu tuyển sinh kể từ năm 2012; đình chỉ hoạt động đào tạo và trình cấp thẩm quyền xem xét đình chỉ hoạt động và giải thể trường. Đối với các cơ sở đào tạo trình độ thạc sĩ hoặc các chuyên ngành đào tạo trình độ thạc sĩ nếu không đủ điều kiện tối thiểu theo quy định cũng sẽ bị đình chỉ.
Dư luận đang trông chờ vào thái độ “nói là làm” của Bộ GD-ĐT trong xử lý sai phạm của các trường, không để lặp lại tình trạng như hiện nay: thanh tra xong rồi bỏ đó.
Phan Thảo
