Trong những ngày qua, dư luận người tiêu dùng hết sức lo ngại trước thông tin nhiều sản phẩm sữa có hàm lượng đạm rất thấp. Thế nhưng trên các nhãn mác, nhà sản xuất vẫn ghi độ đạm đảm bảo tiêu chuẩn. Lỗ hổng nào để nhà sản xuất vẫn vô tư đánh lừa thượng đế làm ảnh hưởng đến sức khỏe người dân?

Đánh lận con đen

Sữa hộp bày bán trên đường Nguyễn Tri Phương, TPHCM. Chất lượng thật khó đảm bảo. Ảnh: Tg.LÂM

Mới đây, Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam đã công bố một loạt sản phẩm sữa không đảm bảo độ đạm theo yêu cầu. Sự việc này đã khiến Cục An toàn vệ sinh thực phẩm Bộ Y tế hết sức “bối rối” nhưng điều lo ngại nhất vẫn là người tiêu dùng.

Kết quả công bố của Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam dựa trên thông tin đã thu thập và đối chiếu từ 20 mẫu sữa bột tại TPHCM (gồm 19 mẫu sữa khác nhau của 14 đơn vị sản xuất, đóng gói, trong đó có 13 đơn vị đặt trụ sở ở TPHCM và 1 ở Bình Dương) được khảo sát từ ngày 23-9-2008. Kết quả này cũng đã được kiểm nghiệm bởi Trung tâm Kỹ thuật, tiêu chuẩn và đo lường chất lượng (Trung tâm 3) để  phân tích hàm lượng đạm.

Theo đó, 10/20 nhãn hiệu sữa ghi thành phần đạm trên nhãn đều không đạt chất lượng khi kiểm tra. Trong đó có 1 mẫu sữa bột béo Hòa Lan của cơ sở đóng gói Phước Tài (208/16 Bà Hom, phường 13, quận 6, TPHCM) không công bố hàm lượng trên nhãn. Chưa hết, có 4 mẫu sữa có hàm lượng đạm cực thấp, dưới 2%. Điển hình là sữa bột béo Hà Lan do Công ty TNHH Tân Thanh Ngọc ở 918 Nguyễn Chí Thanh, phường 13, quận 11 phân phối nhãn ghi tỷ lệ đạm trên 24% nhưng kiểm tra chỉ 0,5%.

Vừa qua, Thanh tra Sở Y tế TPHCM kiểm tra Công ty TNHH SX-TM Tuấn Cường Phát (phường Bình Trị Đông, quận Bình Tân) và tiến hành kiểm nghiệm 4 mặt hàng sữa bột ở đây đều không đạt độ đạm theo yêu cầu. Sữa bột Milk Power công bố hơn 10% hàm lượng đạm, nhưng kết quả xét nghiệm chỉ 7,37%; sữa bột bổ sung canxi Holland Gold ghi nhãn trên 20% đạm nhưng kết quả xét nghiệm chỉ 6,69%; sữa bột dinh dưỡng New Zealand công bố hàm lượng đạm hơn 10%, thực tế cũng chỉ có 6,69% và sữa bột giàu dinh dưỡng Hà Lan cũng có kết quả tương tự.

Lỗ hổng từ đâu?

Trong một phát biểu mới đây, ông Nguyễn Thanh Phong, Phó Cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm Bộ Y tế cho biết, theo quy định, một sản phẩm sữa muốn lưu hành trên thị trường Việt Nam phải qua rất nhiều bước. Từ thực hiện thủ tục công bố tiêu chuẩn trên cơ sở kiểm nghiệm về chỉ tiêu chất lượng các chỉ số sinh hóa, đến giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm; giấy chứng nhận kinh doanh phù hợp với ngành nghề đăng ký... rồi mới được cấp giấy phép. Đối với sản phẩm nhập khẩu còn phải qua nhiều khâu hơn trước khi được cấp phép lưu hành.

Quy định khắt khe là vậy, nhưng thực tế cho thấy sữa kém chất lượng vẫn tràn lan trên thị trường. Trong khi đó, cơ quan chức năng kiểm soát thì quá lỏng lẻo. Thậm chí, các biện pháp chế tài cũng rất… khiêm tốn và hầu như xử phạt… chuyện đã rồi. Chẳng hạn, ngày 4-10- 2008, trước những kết quả về hàm lượng đạm có được từ Trung tâm 3, văn phòng Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng tại TPHCM  đã có công văn gửi Sở Y tế TPHCM với mong muốn được nơi này có biện pháp xử lý. Tuy nhiên, mãi đến ngày 15-12-2008, Sở Y tế TPHCM mới có báo cáo về việc xử lý 4 cơ sở. Đó là cơ sở Như Trang, Thanh tra Sở Y tế đã lấy mẫu sữa bột Maylac kiểm tra, kết quả hàm lượng đạm không đạt như công bố trên nhãn và bị xử phạt hành chính 17,8 triệu đồng và buộc tái chế hoặc tiêu hủy đối với sản phẩm sữa trên. Thanh tra Sở Y tế TPHCM tiến hành kiểm tra 2 mặt hàng sữa của Công ty Hoàng Khang (2A/107A, tỉnh lộ 10, xã Phạm Văn Hai, Bình Chánh, TPHCM) là Bobolac và Fitalac và kết quả 2 sản phẩm sữa này cũng ghi nhãn hàm lượng đạm không đúng với thực tế so với kiểm nghiệm. Thanh tra đã xử phạt hành chính 3 triệu đồng, đồng thời đình chỉ lưu thông với các loại sữa này…

Từ thực tế nêu trên cho thấy rằng chất lượng sữa trên thị trường hiện vẫn bị thả nổi. Điều đó đồng nghĩa với sức khỏe người tiêu dùng đang bị đe dọa. Trong báo cáo gửi Sở Y tế TPHCM, ông Nguyễn Nam Vinh, Trưởng đại diện Hội tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng tại TP cho rằng: “Nếu như ngành chức năng không tiến hành khảo sát về hàm lượng đạm trong sữa thì không biết đến khi nào người tiêu dùng mới hết…bị lừa”. 

Theo ông Vinh, khi mua sữa, nhãn ghi hàm lượng đạm bao nhiêu thì người tiêu dùng biết vậy. Việc kiểm nghiệm chỉ có cơ quan liên quan mà thôi vì vậy người dân càng mù mờ.

Tường Lâm