Nửa đêm ngày 19-9, quân đội Thái Lan đã tiến hành đảo chính lật đổ chính phủ của Thủ tướng Thái Lan Thaksin Shinawatra. Đây là cuộc đảo chính quân sự thứ 2 ở Thái Lan kể từ tháng 2-1991, điều đáng chú ý là cuộc lật đổ diễn ra chớp nhoáng, không có tiếng súng, không đổ máu. Hiện tại, tình hình an ninh tại thủ đô Bangkok vẫn yên bình, người dân vẫn thực hiện những sinh hoạt thường nhật.
Diễn biến chính:
Lúc 0 giờ 12 phút, Thủ tướng Thaksin Shinawatra đang ở New York đã phát biểu trên đài truyền hình ban bố tình trạng khẩn cấp trên toàn quốc, nhưng ngay sau đó đài truyền hình đã chuyển sang tiết mục khác, cắt ngang bài phát biểu của ông Thaksin.
0 giờ 30 phút, Tư lệnh Lục quân tướng Sondhi Boonyaratkalin chỉ huy xe tăng và quân đội tiến vào thủ đô Bangkok, giành quyền kiểm soát chính, thành lập Đảng Dân chủ cải tổ, tuyên bố giải tán chính phủ, quốc hội, tòa án hiến pháp, bãi bỏ hiến pháp.
1 giờ sáng, xe tăng và binh lính có vũ trang tràn ngập thủ đô, tuy nhiên không có báo cáo nào về bạo lực hay nổ súng. Xe tăng bao vây tòa thị chính, quân đội chiếm trạm thu phát tin tức vệ tinh Thái Lan, một cánh quân khác thì chiếm đài truyền hình và cắt đứt mọi liên lạc ra ngoài.
1 giờ 30, Thủ tướng tạm quyền Chidchai và Bộ trưởng Quốc phòng Mingkwan Saengsuwan bị quân đảo chính bắt giữ, ông Chidchai đồng ý từ chức Thủ tướng tạm quyền.
2 giờ, các tướng lĩnh thuộc lực lượng trung thành với ông Thaksin đã nhóm họp khẩn cấp ở ngoại ô Bangkok để thảo luận về cách đối phó với tình hình hiện tại.
2 giờ 40 phút, Tướng Sondhi Boonyaratkalin và đảng Dân chủ cải tổ tuyên bố giải tán chính phủ, bãi bỏ hiến pháp từ 97 năm. Đảng Dân chủ cải tổ ra tuyên bố cho biết, hiện nay Thái Lan đang đối mặt với sự mâu thuẫn, chia rẽ to lớn, các phe phái tranh giành ngôi vị khiến chính trường ngày càng bất ổn, trong bối cảnh tình hình bế tắc hoàn toàn, quân đội quyết định gây chính biến, tuy nhiên họ vẫn trung thành với nhà vua, chỉ nắm giữ quyền lực tạm thời, sẽ nhanh chóng trả lại quyền lực cho nhân dân.
3 giờ 20 phút, phe đảo chính cắt đứt mọi thông tin trên truyền hình, mạng Internet và giải thích là để tránh hiểu lầm về các tin đồn.
3 giờ 50 phút, Một nguồn tin của quân đội Thái Lan thông báo ông Surayudh Chulanont, cựu Tư lệnh Lục quân sẽ là Thủ tướng mới của Thái Lan, nhưng đến sáng ngày 20-9, người phát ngôn lực lượng đảo chính tuyên bố thủ tướng mới sẽ được quyết định sau khi Đảng Dân chủ cải tổ họp và thông qua.
3 giờ 45, phe đảo chính tuyên bố đã làm chủ tình hình, chiếm 6 đài truyền hình và nhiều đài phát thanh, yêu cầu dân chúng hợp tác, đảm bảo an ninh. Đồng thời ra tuyên bố ngày 20-9 bộ máy chính phủ và ngân hàng sẽ không làm việc, phe đảo chính còn nói, ông Thaksin đã đồng ý từ chức.
4 giờ 30, Người phát ngôn TTK LHQ cho biết, ông Thaksin và đoàn đại biểu Thái Lan tham dự khóa họp Đại hội đồng LHQ lần 61 đã bỏ bài phát biểu trước Đại hội đồng vào sáng 20-9, trước đó có tin ông Thaksin sẽ phát biểu sớm hơn dự định.
6 giờ 45, phe đối lập cho biết tướng Sondhi Boonyaratkalin tạm nắm quyền thủ tướng và yêu cầu các quan chức cao cấp, công nhân viên chức và nhân dân Thái Lan tới tổng hành dinh phe đảo chính để nghe Ủy ban quản lý cải cách quốc gia tuyên bố về chính phủ mới.
7 giờ 30, đài truyền hình cho biết tư lệnh 4 quân khu lớn ở Thái Lan sẽ tự nắm quyền tại địa phương và giữ an ninh tại khu vực của họ.
Lịch sử các cuộc đảo chính ở Thái Lan - Năm 1971: Thống chế quân đội Hoàng gia Thái Lan Thanom Kittikachorn (lên làm Thủ tướng từ năm 1961) đưa quân đội thâu tóm quyền hành chính phủ, hủy bỏ hiến pháp, giải tán Quốc hội. - Ngày 14-10-1973: 400.000 sinh viên học sinh biểu tình ủng hộ dân chủ đã lật đổ chức Thủ tướng của đại tá Thanom Kittikachorn buộc ông này phải ra nước ngoài sống lưu vong. - Ngày 6-10-1976: Đàn áp đẫm máu cuộc biểu tình của sinh viên đưa quân đội trở lại cầm quyền. -20-10-1977: Một cuộc đảo chính không đổ máu do đô đốc Sangad Chaloryoo - 1-4-1981: Các phe phái trong quân đội âm mưu đảo chính Chính phủ quân sự của Thủ tướng Prem Tinsulanonda nhưng bất thành. - 9-9-1985: Các tướng lĩnh về hưu lại làm một cuộc đảo chính nhưng bất thành. - Tháng 5-1992: 50 người bị bắn chết trong cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ của hàng trăm ngàn người tại Bangkok dẫn đến sự ra đi của Thủ tướng Suchinda. Tướng Suchinda thâu tóm chức Thủ tướng không qua bầu cử. Quốc Vương Bhumibol Adulyadej can thiệp để chấm dứt các vụ biểu tình. Quốc hội Thái Lan bỏ phiếu thông qua dự luật hạn chế quyền lực của quân đội trong chính phủ. V.M (theo AFP, IHT) |
• Có lệnh bắt Thủ tướng Thaksin tại Thái Lan
• *Tướng Sonthi từng hứa không đảo chính
Ông Thaksin sẽ về Thái Lan?
Có nguồn tin cho rằng đã có lệnh bắt Thủ tướng Thaksin ngay sau khi ông đặt chân về đất Thái Lan. Tuy nhiên, cố vấn của ông Thaksin cho biết cho đến giờ, ông vẫn đang ở khách sạn Grand Hayatt, đường số 42 Manhattan (New York) sau khi huỷ bài phát biểu ở cuộc họp thường niên của Đại hội đồng LHQ, để theo dõi diễn biến tiếp theo của sự kiện. Ông Thaksin cũng chưa có bình luận gì về tình hình trong nước cũng như chưa có quyết định về nước.
Theo nguồn tin quân sự, các tướng lĩnh trung thành của ông Thaksin tập hợp bên ngoài Bangkok để họp khẩn cấp. Ông Thaksin luôn có sẵn một máy bay riêng để di chuyển. Ông cũng có nhà riêng ở London (Anh), nơi các con gái đang theo học. Bà Potjaman, phu nhân ông Thaksin, cũng đã bay ngay sang Singapore sau khi có thông báo đảo chính.
Chân dung Tướng Shonthi
Là một nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn trong nước, Tổng tư lệnh quân đội, Tướng Sonthi Boonyaratglin, 60 tuổi, gần đây còn cam đoan rằng quân đội Thái Lan không bao giờ có ý định tổ chức đảo chính. Mặc dù không tuyên bố cách chức ông Sonthi nhưng việc ông Thaksin ra lệnh cho Tướng Sonthi phải tự đến Phủ thủ tướng báo cáo với Phó Thủ tướng Chidchai Vanasatidya có thể được coi là sự cách chức.
Ông Sonthi được đề bạt làm Tư lệnh lục quân Thái Lan hồi tháng 9-2005. Đây là vị tư lệnh lục quân theo đạo Hồi đầu tiên ở Thái Lan. Cũng chính vì vậy nên ông Sonthi tỏ ra cương quyết trong việc trấn áp bạo lực gia tăng ở miền Nam Thái Lan. Ông Sonthi từng chủ huy binh đoàn bộ binh Hoàng gia, từng là sĩ quan cấp cao bộ Tư lệnh tác chiến đặc biệt.
Ông Sonthi tuyên bố mình là “Tổng chỉ huy lực lượng đảo chính”. Ngay sau khi tuyên bố đảo chính, các quan chức quân đội cấp cao đã gặp Nhà Vua Bhumitol Adulyadej và quân đội đã hủy bản hiến pháp của nước này, thành lập “Hội đồng cải cách hành chính”.
Các thành viên Hội đồng này tuyên bố ai chống lại quân đội sẽ bị trừng phạt nghiêm khắc, đồng thời ra lệnh cho các thị trưởng, người đứng đầu các cơ quan chính phủ, hiệu trưởng trường đại học…ra trình diện. Có khả năng hai phái trong quân đội đang chuẩn bị đối đầu, với một bên ủng hộ ông Thaksin, còn bên kia ủng hộ Tướng Sonthi.
Các lãnh đạo, đảng phái chính trị
Hoàng gia Thái Lan độc lập từ năm 1238, trở thành nước quân chủ lập hiến (gần giống với mô hình ở Anh) từ năm 1932. Đứng đầu là Nhà Vua Bhumibol Adulyadej (RamaIX), lên ngôi năm 1946. Đức Vua là người đứng đầu nhà nước, các lực lượng quân đội và là người bảo hộ cho các tôn giáo. Mặc dù Vua là người chỉ định thủ tướng và chính phủ nhưng rất hiếm khi xuất hiện trong đời sống chính trị mà chỉ có quyền lực về tinh thần.
Dưới Vua là Thủ tướng Thaksin Shinawatra (được bầu năm 2001 và tái đắc cử năm 2003). Đảng của ông Thaksin là Thai Rak Thai (Người Thái yêu người Thái), kiểm soát 375 trong số 500 ghế tại Quốc hội. Đảng đối lập chính là đảng Dân chủ do Abhisit Vejjajiva đứng đầu, chiếm 96 ghế trong Quốc hội.
Đây cũng là đảng kêu gọi tẩy chay bầu cử trước thời hạn hôm 2-4-2006 theo quyết định của thủ tướng. Cuộc tẩy chay này có sự tham gia của hai đảng khác là Chart Thai (Banharn Silapa-archa đứng đầu, có 26 ghế) và mahachon (Maj-Gen Sanan Kachornprasart đứng đầu, 3 ghế).
Thái Lan chia làm 2 phe. Một bên là các vùng nông thôn phía Bắc và Đông Bắc, trung thành với Thủ tướng Thaksin. Bên kia là Bangkok và khu vực phía Nam, đa phần là lực lượng đối nghịch. Thủ tướng Thaksin chỉ kiểm soát một phần nhỏ quân đội. Trong khi phần lớn lực lượng này trung thành với Tướng Sonthi.
Việt Khuê (Tổng hợp)
Thông tin liên quan:
Đảo chính quân sự tại Thái Lan
