Giá điện – sau khi một Báo cáo rất chi tiết của Bộ Công thương vừa được gửi đến các ĐBQH chiều tối qua, 21-5, đã là một trong những vấn đề nóng nhất được đề cập trong phiên thảo luận tổ sáng nay, 22-5.
Nhiều đại biểu Quốc hội đã bày tỏ băn khoăn về giá điện và muốn Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán mặt hàng này. ĐB Lê Thu Hà (Lào Cai) cho rằng trên thực tế, giá điện không tăng 8,36% như EVN công bố. Dẫn số liệu tham khảo từ chuyên gia kinh tế, ĐB Hà cho rằng người tiêu dùng ở bậc 6 (từ 401 kWh/tháng trở lên) phải chỉ trả đến 2.927 đồng cho 1 kWh, tăng đến 15% so với bậc 6 của mức giá cũ chứ không phải là 8,37% như EVN đệ trình để Chính phủ thông qua cho bậc 6.
Đối với bậc 3 (101-200 kWh) theo EVN là mức phổ biến, thì mức giá mới 2.014 đồng/kWh tăng hơn 10% so với giá cũ 1.858 đồng, chứ không phải 8,4% như EVN thông báo.
Tương tự, sự gia tăng giá điện ở bậc 4 (201- 300 kWh) là 12,7%, và ở bậc 5 (301-400 kWh) là 14.2%.
“Như vậy thực chất mức tăng mới là 10%, 12,7%, 14,2%, 15%, khác với 8,33 – 8,4% trong đề xuất trình Chính phủ phê duyệt”, nữ ĐB nhận xét và kết luận: “Báo cáo của Bộ Công thương gửi thấy lý giải rất nhiều lý do, nhưng cá nhân tôi cảm thấy báo cáo chưa đáp ứng được yêu cầu của cử tri cũng như thông tin đến đại biểu Quốc hội”. Theo ĐB Lê Thu Hà, Bộ Công thương lý giải giá điện 6 bậc thang là căn cứ tham khảo các quốc gia trên thế giới, “nhưng lại chỉ tham khảo một nửa, mà không tham khảo các chính sách đi kèm của họ”.
Ví dụ, tại Mỹ có giá bậc thang nhưng cũng có rất nhiều DN cung cấp điện với giá cạnh tranh. Hay Hàn Quốc, khi thời tiết quá nóng thì Chính phủ quyết định tạm thời giảm giá điện trong tháng 7 và 8 để giúp nhân dân vượt qua giai đoạn này, vì họ coi nắng nóng như thiên tai.
Các gia đình có con nhỏ cũng được giảm giá điện và Hàn Quốc đang cân nhắc thay đổi tính giá điện theo mùa...
Tán thành việc phải giữ giá điện bậc thang, nhưng ĐB Lê Thu Hà đề nghị phải cân nhắc các bậc thang như thế nào cho hợp lý, bởi bậc 1 ở mức dưới 50 kWh đã được áp dụng từ rất lâu, khi các hộ gia đình còn ít thiết bị sử dụng điện.
Đề nghị Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán giá điện, ĐB Nguyễn Hữu Cầu (Nghệ An) nói: “Kiểm toán thành công thì dù giá tăng hay giảm người dân cũng cảm thấy minh bạch. Cái quan trọng nhất là lòng tin về sự minh bạch của chúng ta trong điều hành giá cả”, ĐB Nguyễn Hữu Cầu nhấn mạnh.
Có quan điểm tương tự, ĐB Mai Sỹ Diến (Thanh Hoá) kiến nghị Quốc hội giám sát chuyên đề việc đầu tư, quản lý, xây dựng định mức giá bán và điều chỉnh giá bán, có Nghị quyết giao Chính phủ điều hành giá điện để đảm bảo tính công khai, minh bạch, vì đây là yếu tố ảnh hưởng phát triển kinh tế, liên quan trực tiếp đến đời sống người dân.
Vẫn theo ĐB Mai Sỹ Diến, bảng giá điện hiện có 6 bậc. Hiện bậc 1-2 là giá thấp hơn giá cơ bản, từ bậc 3 là giá cao hơn giá cơ bản. Báo cáo của của Bộ Công thương có quan điểm điều hành để hỗ trợ cho người sử dụng ít, khuyến khích tiết kiệm điện.
“Với cơ chế thị trường, tôi thấy quan điểm này chưa phù hợp, vì người nghèo, người sử dụng ít thì Đảng, Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ tiền điện. Nhưng quan điểm của ngành điện trong sử dụng giá bậc 3, 4, 5 để điều tiết, hỗ trợ cho bậc 1, 2, tức là ngành điện đã thò túi của người này để bỏ vào túi người kia, mà không được người bị lấy cắp trong túi đồng tình. Những người sử dụng điện bậc 3, 4, 5 là bị “móc túi”, họ không đồng tình”.
