Dự thảo báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng bộ TPHCM lần thứ VIII, trong phần đánh giá về khoa học và công nghệ (KHCN) đã nêu: “Sự phát triển KHCN chưa theo kịp yêu cầu phát triển kinh tế xã hội và quản lý đô thị”. Theo tôi, đây là một nhận định xác đáng.
Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Hồ Cẩm Đào trong chuyến thăm Việt Nam vừa qua đã phát biểu: Trung Quốc lấy phát triển khoa học để chỉ đạo toàn cục phát triển kinh tế- xã hội.
Các quốc gia tiên tiến hoặc đang phát triển mạnh và bền vững đều có trạng thái tương tự. Với họ, KHCN là lực lượng dẫn dắt sự phát triển kinh tế – xã hội, chứ không phải đi cùng tốc độ và càng không phải là “không theo kịp” sự phát triển của kinh tế – xã hội.
Như vậy, muốn phát triển nhanh, phát triển bền vững thì việc KHCN của TP chưa theo kịp yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và quản lý đô thị là điều không thể chấp nhận được. Tuy nhiên, trong một thời gian ngắn trong một nhiệm kỳ không thể đưa KHCN từ phía sau “vọt” lên trước, thành lực lượng dẫn dắt sự phát triển kinh tế – xã hội, phát triển đô thị. Nhưng nếu không có quyết tâm lớn từ bây giờ thì nguyên lý phát triển đó sẽ không thể thành hiện thực ở TPHCM nói riêng và cả nước nói chung trong khoảng 10 năm tới đây.
Với suy nghĩ đó, tôi cho rằng song song các nhiệm vụ lớn đã nêu trong dự thảo thì một nhiệm vụ cực kỳ trọng đại, cực kỳ khó khăn cần được xác định và làm bằng được là: Trong 10 năm tới, tức đến 2015, KHCN phải trở thành lực lượng dẫn dắt sự phát triển kinh tế – xã hội, phát triển đô thị của TPHCM.
Để làm được điều này, theo tôi cần có hai chặng đường rõ rệt. Đó là 5 năm (2006- 2010) cho việc đưa KHCN đi cùng tốc độ, theo kịp đà phát triển kinh tế – xã hội và 5 năm tiếp theo (2011 –2015), KHCN phải vượt lên dẫn đầu, trở thành lực lượng dẫn dắt sự phát triển kinh tế - xã hội TP.
Nói thì dễ nhưng làm thật khó. Điều quan trọng đầu tiên là cần đưa nhiệm vụ này thành một trong những nhiệm vụ chiến lược quan trọng hàng đầu của Đảng bộ và nhân dân TP trong khoảng 10 năm tới. Đầu tiên là phải có quyết tâm chiến lược. Tiếp theo là cụ thể hóa quyết tâm chiến lược đó bằng các kế hoạch, các chương trình, dự án và tổ chức thực hiện thật nghiêm túc. Những biện pháp này xem ra chẳng có gì mới. Cái mới có lẽ chỉ là sự kiên quyết thực hiện, tìm mọi cách để thực hiện - điều mà bấy lâu nay ít làm được.
Để có các kế hoạch, các chương trình, dự án tốt; để nghiêm túc trong xây dựng, xem xét, phê chuẩn, thực hiện và kiểm tra, đánh giá chúng thì trước hết cần có tướng tài, dũng cảm, bộ tham mưu giỏi. Một chiến dịch lớn, dài ngày mà không chọn được tướng tài và bộ tham mưu giỏi thì không thể thắng. TPHCM có tiềm lực mạnh về đội ngũ KHCN, do đó cần triệt để phát huy thế mạnh này. Vì nếu chỉ xem hoặc chỉ đơn thuần dựa vào Sở KHCN TP như là bộ tham mưu thì theo tôi, chưa đủ.
TS NGUYỄN TRỌNG
