Sáng 27-10, tân Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải (GT-VT) Nguyễn Văn Thể đã trình bày tờ trình của Chính phủ về báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế (CHKQT) Long Thành.
Tân Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Nguyễn Văn Thể đọc tờ trình về tái định cư cho người dân khu vực sân bay Long Thành. Ảnh: Quochoi Chính phủ cũng cho biết, sẽ nhập toàn bộ diện tích 5.000 ha cảng hàng không vào địa giới hành chính xã Bình Sơn; nhập phần diện tích 126,4 ha còn lại của xã Suối Trầu vào địa giới hành chính xã Bàu Cạn (xã Suối Trầu sẽ bị giải thể). Chính phủ khẳng định, việc thực hiện Dự án gần như không có tác động về môi trường.
Tổng mức đầu tư khoảng 23.049 tỷ đồng (theo thời giá tháng 7-2017), là vốn NSNN. Trong đó, lập báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án 35 tỷ đồng; xây dựng hạ tầng các khu tái định cư 4.042,2 tỷ đồng; tái lập hạ tầng ngoài ranh giới cảng hàng không 479 tỷ đồng; xây dựng khu nghĩa trang 50,7 tỷ đồng; bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 18.054 tỷ đồng; đào tạo nghề, giải quyết việc làm, ổn định cuộc sống người dân 388,1 tỷ đồng.
Ngân sách trung ương đảm bảo bố trí đầy đủ để thực hiện thu hồi đất một lần cho toàn bộ Dự án.
Dự kiến ngân sách trung ương 21.889 tỷ đồng (chiếm 95% tổng mức đầu tư Dự án); ngân sách trung ương ứng 1.160 tỷ đồng (chiếm 5%). Như vậy, ngoài 5.000 tỷ đồng đã được Quốc hội khóa XIV, Kỳ họp thứ 2 về Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 thông qua, Dự án cần tiếp tục bố trí bổ sung nguồn vốn 18.049 tỷ đồng.
Có 2 khu tái định cư có thể phục vụ nhu cầu tái định cư cho Dự án (khu Lộc An - Bình Sơn và khu Bình Sơn). Ngoài ra, xây dựng khu nghĩa trang với quy mô 20 ha tại xã Bình An, huyện Long Thành theo quy hoạch; xây dựng các công trình (đường gom dân sinh; hệ thống thoát nước…) hoàn trả hạ tầng ngoài ranh giới cảng hàng không do bị chia cắt khi xây dựng cảng hàng không và các khu tái định cư.
Chính phủ cho biết thực hiện công tác thu hồi đất một lần cho toàn bộ Dự án. Tuy nhiên, do khối lượng công việc quá lớn nên không thể triển khai trong một năm mà sẽ được UBND tỉnh Đồng Nai thực hiện liên tục từ năm 2018. Trước mắt ưu tiên triển khai trước việc đầu tư xây dựng hạ tầng Khu dân cư, tái định cư Lộc An - Bình Sơn; xây dựng nghĩa trang.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra tại Hội trường. Ảnh: Quochoi Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị làm rõ số hộ có nhu cầu tái định cư vì theo Báo cáo trong số 4.864 hộ dân có 4.330 hộ gia đình bị giải tỏa trắng, số hộ không bị giải tỏa trắng vẫn còn đất thì có cần tái định cư không. Theo quy định, nếu hộ gia đình bị thu hồi một phần diện tích, phần còn lại vẫn đủ để ở thì không phải tái định cư.
Về diện tích nghĩa trang, theo quy hoạch diện tích này là 20 ha, có ý kiến đề nghị rà soát lại quy mô vì nhu cầu di dời trong khu vực dự án là 2.183 ngôi mộ trong khi khả năng đáp ứng theo quy hoạch khoảng 15.233 ngôi mộ. Ngoài ra, có ý kiến đề nghị cần thận trọng, khảo sát lấy ý kiến cộng đồng, nhất là tổ chức tôn giáo, tín ngưỡng, người theo đạo về việc quy hoạch vị trí an táng, phù hợp với tôn giáo, tín ngưỡng, tránh phát sinh những phức tạp sau này.
Ủy ban Kinh tế cho rằng, tổng mức đầu tư cho Dự án thành phần này khoảng 23.049 tỷ đồng nhưng hiện vốn ngân sách nhà nước mới bố trí được 5.000 tỷ đồng. Với lượng vốn ngân sách đã được bố trí, khó tiến hành thu hồi đất một lần theo tinh thần Nghị quyết 94, do vậy, cần phân kỳ ra nhiều giai đoạn để thực hiện giải phóng mặt bằng.
Ủy ban Kinh tế cũng cho rằng, số lượng các hộ dân sinh sống bằng nghề nông bị thu hồi đất trong Dự án chiếm gần 40%. Do vậy, vấn đề đào tạo, chuyển đổi nghề, giải quyết việc làm cho người dân bị thu hồi đất cần phải được quan tâm thỏa đáng.
Ngoài ra, việc giải quyết chế độ chính sách do bị mất việc làm của công nhân các nông trường cao su, phần lớn đều trên 40 tuổi là rất cần thiết nhằm đảm bảo đời sống cho họ, không để phát sinh những vấn đề xã hội phức tạp, đồng thời có chính sách đối với các đối tượng không còn khả năng chuyển đổi nghề nghiệp.
Ủy ban Kinh tế cũng tán thành việc có những cơ chế đặc thù cho dự án này như Chính phủ trình: không bị thu hồi đất khi chưa đưa đất vào sử dụng theo tiến độ thực hiện dự án; hỗ trợ mỗi hộ gia đình bị ảnh hưởng với mức tương đương 4,5 tháng lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định theo từng thời kỳ tại thời điểm hỗ trợ như đề xuất của UBND tỉnh Đồng Nai; cho phép ứng trước phần vốn thuộc trách nhiệm của UBND tỉnh Đồng Nai từ ngân sách trung ương để triển khai đồng bộ các công trình theo quy hoạch được duyệt, UBND tỉnh Đồng Nai có trách nhiệm hoàn trả nguồn vốn ngân sách Trung ương được ứng theo quy định; trước mắt ngân sách cần ứng đủ vốn để thực hiện dự án, nguồn thu này sẽ được cân đối hoàn trả ngân sách theo quy định…
