Hàng năm, vào mỗi dịp tết đến xuân về, ngành giao thông Trung Quốc trở nên quá tải trước dòng người ồ ạt đổ về nông thôn sau một năm làm việc vất vả tại thành phố. Hòa vào dòng người ấy, có hàng triệu người dân nhập cư rời quê lên phố với ước vọng đổi đời.
Ước tính, số lượng người nhập cư tại các thành phố lớn ở Trung Quốc hiện đã lên tới 150 triệu người. Hơn 60% trong số này thuộc thế hệ 8X, 9X (sinh vào những năm 1980, 1990), được gọi là thế hệ nhập cư trẻ. Họ chào đời trong những gia đình nhập cư, có kiến thức do được học hành, nhưng lại không tha thiết trở về quê nhà để làm việc. Họ muốn trụ lại thành phố và tìm kiếm một công việc tốt hơn so với công việc lao động chân tay vất vả mà thế hệ nhập cư trước từng làm.
Hơn thế , thế hệ nhập cư trẻ luôn bày tỏ mong muốn hòa nhập với cuộc sống tại các thành phố như những người thành thị, không muốn bị phân biệt đối xử và đương nhiên là họ cũng nói không với sự chênh lệch lớn giữa cuộc sống nông thôn và thành thị. Điều này đã tạo ra trở ngại lớn cho việc hoạch định chính sách xã hội của chính phủ Trung Quốc.
Dòng người nhập cư đổ xô về quê trước thềm năm mới.
Trung Quốc là một nước có nền nông nghiệp phát triển với hơn 700 triệu người sinh sống ở nông thôn. Những năm qua, Chính phủ Trung Quốc không ngừng tăng đầu tư cho nông nghiệp và nông thôn, tạo lực đẩy phát triển khu vực nông thôn, từ không đầy 300 tỷ nhân dân tệ năm 2003 và 2004, tăng lên đến 590 tỷ năm 2008 và đạt mức kỷ lục 764,1 tỷ nhân dân tệ (112 tỷ USD) trong năm 2009. Khoản đầu tư này bao gồm trợ cấp cho nông dân, đầu tư cho sản xuất nông nghiệp, các dịch vụ công cộng xã hội nông thôn như y tế, chăm sóc sức khỏe, xây dựng cơ sở hạ tầng…
Thế nhưng, những chính sách dành cho nông thôn của chính phủ Trung Quốc đã không thể giữ chân những nông dân muốn bỏ quê lên phố, hoặc kêu gọi thế hệ nhập cư trẻ quay về quê hương. Thế hệ nhập cư trẻ Trung Quốc đang ngày càng khát khao một cuộc sống bình đẳng trong các thành phố lớn. Nhưng trên thực tế, không phải thành phố nào cũng dễ dàng chấp nhận họ. Bắc Kinh buộc phải tìm kiếm giải pháp ổn thỏa để vừa đảm bảo an sinh xã hội, tạo các cơ hội việc làm cho các thế hệ nhập cư trẻ, vừa phải thu hẹp khoảng cách thu nhập giữa thành thị và nông thôn.
Kế hoạch khả thi vừa được đề xuất là kêu gọi những người nhập cư trẻ chuyển sang các thành phố nhỏ đang phát triển nằm ở khu vực vùng ven, bằng cách đưa ra những chính sách ưu đãi về bảo hiểm xã hội, trợ giá mua nhà thu nhập thấp, cung cấp hệ thống giáo dục đồng bộ. Bên cạnh đó tiếp tục đẩy mạnh đầu tư cho khu vực nông thôn, khuyến khích nông dân tăng gia sản xuất, tạo cân bằng cho xã hội. Một điều chưa thể dự đoán là kế hoạch này có thật sự mang lại hiệu quả như mong muốn hay không. Nhưng trước mắt việc xuất hiện một giải pháp ngay thời điểm này có thể giúp giảm tải dân số tại các thành phố lớn và tạo điều kiện cho thế hệ nhập cư trẻ cống hiến sức lao động, thúc đẩy phát triển tại các khu vực vệ tinh của các thành phố lớn ở Trung Quốc.
Phương Nam (Theo China Daily, THX)
