Xây lại mái nhà, bồi đắp niềm tin - Bài 2: Từ đồng bằng đến miền núi, vạn nhà được dựng

“Đại công trường” trên dải đất hình chữ S

Nhiều tháng qua, trên khắp địa bàn TP Cần Thơ, hình ảnh các chú bộ đội, anh công an, cựu chiến binh, chị em phụ nữ và đoàn viên thanh niên tay cầm bay, cầm xẻng, tất bật xây, sửa nhà đã trở nên quen thuộc. Từng căn nhà khang trang được hoàn thiện, mang theo niềm vui và hy vọng đến với hàng ngàn hộ dân.

Trong căn nhà mới còn thơm mùi sơn, bà Trần Thị Sal (khóm Xẻo Me, phường Vĩnh Phước) xúc động: Không phải vì mùi sơn của nhà mới đâu, mà thiệt tình là mừng quá nên tôi không ngủ được mấy đêm liền. Lâu nay lo ăn thôi đã cực lắm rồi, làm gì dám mơ có nhà mới. Tất cả nhờ nhà nước, địa phương quan tâm nên tôi mới có cái nhà khang trang vậy.

Theo thống kê, TP Cần Thơ cần hỗ trợ tới 11.462 căn nhà, với kinh phí hơn 570 tỷ đồng. Chỉ sau hơn 6 tháng, hơn 58.000 ngày công lao động đã được chung tay đóng góp bởi lực lượng vũ trang, đoàn viên, hội viên các tổ chức chính trị - xã hội. Ngoài công sức, các lực lượng còn vận động vật tư xây dựng trị giá gần 20 tỷ đồng - những viên gạch, bao xi măng góp phần dựng nên những mái ấm vững chãi, đậm tình người.

Bà Hồ Thị Cẩm Đào, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Cần Thơ, thông tin: Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn thành phố đã xây dựng nên mái ấm hạnh phúc cho hàng ngàn gia đình. Mỗi căn nhà được dựng lên không chỉ vững chãi trước mưa bão mà còn là nơi trú ngụ của tình người và khởi đầu cho một tương lai tươi sáng.

Ở Đất Mũi Cà Mau, chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát không chỉ là chính sách an sinh mà còn là động lực giảm nghèo hiệu quả. Ngoài nguồn ngân sách Trung ương và địa phương, tỉnh đã huy động cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức đóng góp ít nhất 1 ngày lương; người dân, lực lượng công an, quân đội, đoàn viên, thanh niên góp sức, góp công với tinh thần “ai có gì góp nấy”. Không chỉ dừng ở mức hỗ trợ 60 triệu đồng/căn xây mới, 30 triệu đồng/căn sửa chữa theo quy định chung, tỉnh còn bổ sung 5 triệu đồng/hộ từ nguồn xã hội hóa để xây nhà vệ sinh đạt chuẩn.

Chúng tôi trở lại xã Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng trong niềm hân hoan của bà con khi các căn nhà tạm vừa được xóa. Xã Lạc Dương có diện tích lớn nhất tỉnh, với hơn 80% dân số là đồng bào dân tộc K’Ho.

Anh Liêng Jrang Ha Bai (thôn 3, xã Lạc Dương) dẫn chúng tôi tham quan căn nhà mới còn thơm mùi sơn tường. Gia đình anh có 5 người, sống trong nhà gỗ dựng năm 2012 do cha mẹ để lại. Mùa nắng thì nóng, mùa mưa thì dột suốt, ướt đẫm nền nhà. Mong muốn có căn nhà tươm tất chỉ có trong giấc mơ. May mắn, nhờ được Nhà nước hỗ trợ 67,5 triệu đồng, vay thêm 50 triệu đồng từ Ngân hàng chính sách, anh Ha Bai cùng vợ dựng nên tổ ấm mới.

Giữa những ngày cuối tháng 7, con đường đất đỏ dẫn vào thôn 4, xã Quảng Phú (tỉnh Đắk Lắk) rộn tiếng nói cười của người dân, cán bộ và đội thợ xây. Trên nền đất cũ từng là những mái nhà dột nát, xiêu vẹo, giờ là những ngôi nhà mới khang trang, vững chãi.

Đây là thành quả từ chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát do Công an tỉnh Đắk Lắk triển khai. Chị H’Ngắt (sinh năm 1984, trú xã Quảng Phú) nghẹn ngào khi bước vào căn nhà mới. Diện tích gần 40m², đầy đủ phòng khách, nhà bếp và phòng ngủ, thay cho căn nhà lợp tôn, dựng bằng gỗ cũ, mùa nắng nóng hầm hập, mùa mưa dột khắp nơi.

Theo Trung tá Lê Minh Ngọc, Phó Trưởng Công an xã Quảng Phú, toàn xã có 43 hộ khó khăn được hỗ trợ nhà ở. Đợt 1 đã xây xong 28 căn, bàn giao cho người dân; đợt 2 có 15 căn, trong đó 2 căn đã hoàn thiện, 13 căn đang thi công, dự kiến hoàn tất trong tháng 8-2025. “Dù thời tiết không thuận lợi, mưa kéo dài, giá vật liệu tăng, nhưng đơn vị vẫn cố gắng hoàn thành đúng tiến độ”, ông Ngọc nói.

Những ngày này, gia đình chị Y Chúc (xã Bờ Y, tỉnh Quảng Ngãi) đang sống trong niềm hạnh phúc trọn vẹn khi được sum vầy trong căn nhà mới ấm cúng. Nụ cười luôn nở trên khuôn mặt người phụ nữ chất phác, bởi sau bao năm vất vả, giờ đây họ đã có được chốn ở khang trang, kiên cố giữa vùng biên giới. Cuộc sống gắn liền với lo toan, chưa bao giờ chị dám nghĩ sẽ có được một mái nhà thật sự. Hiểu được hoàn cảnh đó, năm 2025, Công ty 732 (Binh đoàn 15) đã hỗ trợ xây cho chị căn nhà mới khang trang.

Tại thôn Tà Lang (phường Hải Vân, TP Đà Nẵng), gia đình anh Phan Văn Đà, người Cơ Tu, đang tất bật hoàn thiện những công đoạn cuối cho tổ ấm mới. Trước đây, anh sống cùng vợ và 2 con trong căn nhà tôn xiêu vẹo. Vợ bệnh nặng, cả nhà trông cậy vào thu nhập bấp bênh từ rẫy rừng. Đầu năm 2025, được hỗ trợ 30 triệu đồng, anh lưỡng lự vì số tiền quá nhỏ so với nhu cầu xây dựng. Nhưng khi trình bày hoàn cảnh, anh được nâng hỗ trợ lên 80 triệu đồng, cộng thêm khoản vay 100 triệu đồng từ Tổ vay vốn Hội Cựu chiến binh. “Gọi là liều cũng đúng. Nhưng nếu không làm thì mãi ở nhà tạm”, anh Đà chia sẻ.

Vùng biên A Lưới (TP Huế) vừa dứt cơn mưa dông, các chiến sĩ Đồn Biên phòng Quảng Nhâm lại hối hả hoàn thiện phần mái nhà của ông Hồ Văn Hinh. “Nhờ sự giúp sức của bộ đội và bà con, cha con tôi sắp có nhà mới rồi. Không còn phải lo che chắn mỗi khi trời mưa gió nữa”, ông Hinh xúc động…

Tại xã Phú Lộc (TP Huế), bộ đội biên phòng đồn Vinh Hiền đang sửa nhà cho ông Trần Thảo nên công trường không có bóng dáng thợ xây. Trung tá Hồ Văn Hới, chính trị viên đồn, kể: “Có anh lính trẻ trát vữa chưa khô đã tuột cả mảng, dân thấy lo. Nhưng vài hôm quen tay, đâu chắc đấy. Lính mà, khó mấy cũng học, cũng làm được”. Đại tá Đặng Ngọc Hiệu, Chính ủy Bộ đội Biên phòng TP Huế, chia sẻ: Dân thiếu thợ, thiếu nhân lực thì bộ đội là người thay thế. Anh em đều làm bằng trách nhiệm và tình cảm.

Chủ trương đúng, hành động trúng

Không chỉ là câu chuyện của tình người, chương trình xóa nhà tạm còn là minh chứng sống động cho tư duy hành động, cho năng lực tổ chức triển khai chính sách từ Trung ương đến địa phương. Những mô hình hay, cách làm linh hoạt, quyết liệt đã tạo nên sức lan tỏa và hiệu quả thực chất trên mọi vùng đất khó.

Tại Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Lắk, chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát triển khai đến gần 39.000 hộ nghèo, gia đình chính sách. Mỗi địa phương đều có cách làm sáng tạo, huy động tổng thể nguồn lực xã hội, tạo nên những mảng màu tươi sáng cho chương trình đầy nhân văn của Đảng, Nhà nước.

Tại tỉnh Bình Định (trước khi sáp nhập), chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát được triển khai thần tốc, hoàn thành 4.411 căn chỉ trong 136 ngày. Ngày chương trình kết thúc, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung cùng lãnh đạo Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đến kiểm tra, đánh giá cao nỗ lực của tỉnh.

Thực tế, Bình Định đã làm nên 4 việc thật: nói thật, làm thật, hiệu quả thật và người được hỗ trợ thật. Trung bình mỗi ngày hoàn thành 32 căn. Ngoài mức hỗ trợ của Trung ương, tỉnh còn huy động thêm nguồn lực xã hội để nâng mức hỗ trợ lên 40 triệu đồng và 80 triệu đồng/căn. Khi thủ tục giải ngân còn vướng, tỉnh đã ứng trước ngân sách và xã hội hóa để triển khai, xóa trên 2.000 căn. Tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của tỉnh đã khơi dậy niềm tin trong nhân dân với Đảng và Nhà nước ta.

Tại TP Huế, vượt qua nhiều khó khăn về kinh phí và thời tiết, địa phương đã cơ bản hoàn thành mục tiêu sớm hơn kế hoạch một tháng. Ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Huế, chia sẻ: “Từ năm 2021 đến nay, chúng tôi xây mới, sửa chữa gần 6.800 căn nhà với tổng kinh phí gần 351 tỷ đồng. Riêng năm 2024 có gần 1.500 nhà được hỗ trợ; 6 tháng đầu năm 2025 hoàn thành 498/503 căn. Chương trình không thiếu thách thức, nhất là mức hỗ trợ chỉ đáp ứng 50-60% chi phí thực tế, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa”.

Từ vùng đồng bằng đến miền núi cao, từ Tây Nguyên đến duyên hải miền Trung, những căn nhà mới đang tiếp thêm hơi ấm cho hàng chục ngàn mảnh đời từng sống trong chật vật, bất an. Đó không chỉ là mái che, là nơi cư trú, mà còn là biểu tượng của sự gắn kết, niềm tin và trách nhiệm giữa chính quyền và nhân dân. Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát không chỉ thay đổi diện mạo nông thôn mà còn khơi dậy hy vọng, trao lại cho người dân động lực để vươn lên và sống tốt hơn từng ngày.