Afghanistan: Taliban khẳng định muốn thiết lập quan hệ với cộng đồng quốc tế

Tiếp sau tuyên bố cuộc chiến tranh tại Afghanistan đã kết thúc và kiểu chính quyền, hình thức chế độ sẽ sớm được làm rõ, rạng sáng 16-8 (giờ Việt Nam), người phát ngôn văn phòng chính trị của Taliban - ông Mohammad Naeem - khẳng định rằng phong trào này không mong muốn tồn tại trong tình trạng bị cô lập và hy vọng thiết lập các mối quan hệ với cộng đồng quốc tế.
Các tay súng Taliban trên một đường phố ở tỉnh Jalalabad, Afghanistan. Ảnh: TTXVN
Các tay súng Taliban trên một đường phố ở tỉnh Jalalabad, Afghanistan. Ảnh: TTXVN

Phát biểu trên kênh truyền hình Al Jazeera, ông Naeem cho hay, Taliban hiện có một số kênh liên lạc với các quốc gia bên ngoài và mong muốn phát triển những kênh này. Người phát ngôn Taliban nói: “Chúng tôi sẽ đề nghị tất cả các quốc gia và thực thể ngồi lại với chúng tôi để giải quyết mọi vấn đề”.

Trước đó, người phát ngôn này cho biết không cơ quan ngoại giao hay bất kì trụ sở nào ở Afghanistan bị nhắm mục tiêu, khẳng định Taliban đảm bảo sẽ đảm bảo an toàn cho công dân và các phái bộ ngoại giao. Người phát ngôn văn phòng chính trị của Taliban khẳng định lực lượng này "sẽ hành động một cách có trách nhiệm trong từng bước đi và đảm bảo hòa bình với mọi quốc gia". Theo đó, Taliban sẵn sàng giải quyết những quan ngại của cộng đồng quốc tế thông qua đối thoại.

Trước những diễn biến mới tại Afghanistan, cùng ngày, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres đã yêu cầu Taliban “thực hiện kiềm chế tối đa” ở Afghanistan. 

Thông cáo của LHQ dẫn lời Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres bày tỏ “đặc biệt quan ngại về tương lai của phụ nữ và trẻ em gái”, đồng thời yêu cầu phải bảo vệ “các quyền lợi khó khăn lắm mới giành được” của những người này.

Cùng ngày, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel khẳng định an ninh của đội ngũ nhân viên và các công dân Liên minh châu Âu (EU) là ưu tiên trước mắt của Brussels.

Các tay súng Taliban tại thành phố Ghazni, Afghanistan, ngày 12-8-2021. Ảnh: TTXVN

Trong khi đó, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif đã hoan nghênh thông báo của cựu Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai về kế hoạch thành lập “hội đồng điều phối hợp”, đồng thời khẳng định Tehran sẵn sàng “tiếp tục thực hiện những nỗ lực kiến tạo hòa bình”.

Ngoại trưởng Zarif hy vọng rằng thông báo của ông Karzai có thể “dẫn tới một cuộc đối thoại và chuyển giao hòa bình tại Afghanistan”.

Trước đó cùng ngày, cựu Tổng thống Karzai cho biết các nhà lãnh đạo Afghanistan đã thành lập một hội đồng hòa giải do ông đứng đầu để đảm trách công tác chuyển giao quyền lực cho Taliban sau khi lực lượng này tiến vào thủ đô Kabul.

Cũng trong ngày 15-8, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh ra thông cáo cho hay, Tehran đã thu hẹp phái bộ ngoại giao ở Afghanistan và chỉ giữ lại một số nhân viên chủ chốt trong Đại sứ quán tại Kabul.

Theo thông cáo, Iran đã sơ tán các nhân viên khỏi 3 phái bộ tại Mazar-i-Sharif, Jalalabad và Kandahar, trong tổng số 5 văn phòng đại diện ngoại giao của nước này ở Afghanistan. Tuy vậy, Iran vẫn duy trì một số nhân viên để đảm bảo tiếp tục thực hiện “những hoạt động cần thiết của Đại sứ quán” tại thủ đô Kabul.

* Trước đó, ngày 15-8, Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã công bố quyết định lý do rời đất nước, trong bối cảnh lực lượng Taliban đã tiến vào thủ đô Kabul.

Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani (phải). Ảnh: TTXVN

Trong bài đăng trên trang Facebook, Tổng thống Ashraf Ghani cho biết rằng nếu ông ở lại Afghanistan "sẽ có nhiều thương vong và thủ đô Kabul sẽ bị phá hủy". Ông thừa nhận: "Taliban đã giành chiến thắng và giờ lực lượng này có trách nhiệm bảo vệ tài sản và người dân Afghanistan".

Tuy nhiên, thông báo của Tổng thống Ghani không đề cập đến địa điểm ông tới sau khi rời đất nước. Trước đó, truyền thông Afghanistan cho biết Tổng thống Ghani đã tới Tajikistan.

Trong một diễn biến khác có liên quan, lực lượng Taliban thông báo đã kiểm soát hầu hết các quận ở ngoại ô thủ đô Kabul. Thông báo trên Twitter, người phát ngôn Zabihullah Mujahid của Taliban cho biết: "Các đơn vị của chúng tôi đã tiến vào thủ đô Kabul để bảo đảm an ninh. Hoạt động này vẫn đang diễn ra bình thường".

Cùng ngày, hai quan chức cấp cao Taliban tiết lộ sẽ không có chính phủ chuyển tiếp ở Afghanistan và lực lượng này hy vọng vào một cuộc chuyển giao quyền lực hoàn toàn. Thông tin này trái ngược với tuyên bố trước đó của quyền Bộ trưởng Nội vụ Afghanistan - ông Abdul Sattar Mirzakawal - người cho biết quyền lực sẽ được chuyển giao cho một chính phủ chuyển tiếp.

* Không quân Mỹ kiểm soát không phận thủ đô Kabul 

Theo hãng tin CNN của Mỹ, trong thông báo mới nhất sáng 16-8 (giờ Việt Nam), Bộ Ngoại giao Mỹ và Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết Không quân nước này sẽ kiểm soát không phận thủ đô Kabul của Afghanistan, hỗ trợ các lực lượng an ninh hiện có tại đây. Ngoài ra, một quan chức cấp cao của quân đội Mỹ cho biết sân bay quốc tế ở thủ đô Kabul đã đóng cửa với các chuyến bay thương mại.

Trước đó, Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg khẳng định: “NATO đang hỗ trợ duy trì tình trạng thông suốt ở sân bay Kabul để tạo điều kiện thuận lợi và điều phối các hoạt động sơ tán”. 

Nhà lãnh đạo NATO này cũng đã có các cuộc trao đổi với Thủ tướng Anh Boris Johnson, Ngoại trưởng Canada, Đan Mạch và Hà Lan về những diễn biến mới nhất tại Afghanistan. 

Cùng ngày, Thượng nghị sĩ Chuck Schumer - lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mỹ cho rằng ưu tiên cao nhất của Washington ở Afghanistan là nên tập trung vào hoạt động sơ tán một cách an toàn đội ngũ nhân viên Mỹ và những người Afghanistan đã hỗ trợ Mỹ ra khỏi quốc gia Tây Nam Á.

* Nhiều quốc gia gấp rút sơ tán nhân viên ngoại giao và công dân khỏi Afghanistan

Ngày 15-8, Bộ Ngoại giao Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) cho biết đang cố gắng tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sơ tán đội ngũ nhân viên ngoại giao của Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Canada, Ai Cập Australia và Liên minh châu Âu (EU) khỏi Afghanistan thông qua các sân bay của quốc gia Vùng Vịnh này.

Bộ Quốc phòng Pháp thông báo sẽ điều 2 máy bay vận tải quân sự trong đêm 15 và ngày 16-8 thực hiện công tác sơ tán các công dân nước này ở Afghanistan.

Cùng ngày, Ngoại trưởng Mevlut Cavusoglu khẳng định Đại sứ quán Thổ Nhĩ Kỳ tại Afghanistan sẽ tiếp tục hoạt động. Ông nêu rõ: “Chúng tôi đã thực hiện những công tác chuẩn bị cần thiết dành cho các công dân Thổ Nhĩ Kỳ muốn rời khỏi Afghanistan… Đại sứ quán của chúng tôi ở Kabul vẫn tiếp tục hoạt động”. 

Cũng trong ngày 15-8, Bộ Ngoại giao Qatar đã kêu gọi tiến hành cuộc chuyển giao quyền lực một cách hòa bình ở Afghanistan, qua đó mở đường cho một giải pháp chính trị toàn diện bao gồm mọi đảng phái của Afghanistan và đạt được mục tiêu an ninh, ổn định cho quốc gia Tây Nam Á. 

Thông cáo của bộ trên cũng nhấn mạnh tới sự cần thiết đối với một lệnh ngừng bắn ngay lập tức và lâu dài, đồng thời đảm bảo sự an toàn cho người dân ở Afghanistan.

Ngày 15-8, hãng hàng không Virgin Atlantic thông báo điều chỉnh các chuyến bay để tránh không phận của Afghanistan. 

Trước đó, hãng British Airways cũng đưa ra quyết định tương tự.

Tin cùng chuyên mục