Bảo hiểm y tế - Còn xa với người nghèo

Cho dù Luật Bảo hiểm y tế (BHYT) đã được thực thi 3 năm qua, nhưng đến nay hàng triệu người lao động và người cận nghèo vẫn chưa có BHYT. Tình trạng nợ đọng BHYT cùng nhiều vấn đề bất cập và tiêu cực trong thực hiện chính sách BHYT là những thông tin được Bộ Y tế cho biết trước thềm Ngày BHYT Việt Nam năm nay (1-7-2012).

Tiến sĩ Tống Thị Song Hương, Vụ trưởng Vụ BHYT, Bộ Y tế thẳng thắn cho biết, sau khi Luật BHYT có hiệu lực từ tháng 7-2009, đến nay số người tham gia BHYT đã tăng lên nhanh chóng, cùng với đó các chính sách về khám chữa bệnh cho đối tượng có BHYT cũng được mở rộng. Tuy nhiên, quá trình thực hiện Luật BHYT còn không ít vướng mắc và hạn chế. Trong đó đáng chú ý là việc mở rộng đối tượng tham gia BHYT còn chậm, đến nay số đối tượng có trách nhiệm tham gia BHYT mới chỉ đạt 75,6%.

Đặc biệt, hiện nay cả nước vẫn còn hơn 6 triệu người lao động trong các doanh nghiệp chưa tham gia BHYT. Cùng với đó mới chỉ có khoảng 25% trong số gần 6 triệu người thuộc diện hộ cận nghèo tham gia BHYT, cho dù người cận nghèo đã được Nhà nước hỗ trợ 70% phí tham gia BHYT, thậm chí một số địa phương ở khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên, đồng bằng sông Cửu Long… với sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế và ngân sách địa phương còn được hỗ trợ tới 90% phí tham gia BHYT, nhưng tỷ lệ người cận nghèo tham gia BHYT vẫn rất thấp.

Lý giải cho thực trạng trên, TS Hương cho rằng, do nhận thức của nhiều người sử dụng lao động, người lao động về chính sách BHYT còn chưa đầy đủ, trong khi đó, công tác thanh tra kiểm tra không thường xuyên, chế tài xử phạt các hành vi vi phạm hành chính chưa đủ mạnh để buộc doanh nghiệp tuân thủ.

Thông tin chính sách về việc hỗ trợ BHYT cho hộ cận nghèo vẫn chưa đến được đối tượng một cách đầy đủ, khiến nhiều người không biết mình được hỗ trợ những gì, địa điểm nơi mua thẻ BHYT…

Bên cạnh đó, sự phối hợp liên ngành ở các tỉnh thành chưa chặt chẽ, hướng dẫn tổ chức thực hiện chính sách chưa kịp thời; việc lập danh sách đối tượng tham gia BHYT còn chậm trễ, nhất là với nhóm người nghèo, cận nghèo và trẻ em dưới 6 tuổi.

Trong khi đó, theo Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam, tính cho tới tháng 6-2012, tình trạng trốn đóng BHXH và BHYT có chiều hướng gia tăng và phức tạp. Thống kê sơ bộ của BHXH Việt Nam, từ đầu năm tới nay, số tiền nợ đã lên đến hơn 8.660 tỷ đồng, bằng 7,89% số phải thu, tăng gần 3.790 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, nợ BHXH gần 6.500 tỷ đồng và nợ BHYT là 2.170 tỷ đồng.

Theo BHXH Việt Nam, trong lĩnh vực BHYT, tình trạng lạm dụng thanh toán chi phí khám chữa bệnh của người bệnh có thẻ BHYT vẫn diễn ra phức tạp ở nhiều cơ sở khám chữa bệnh, gây ảnh hưởng tới sự ổn định của Quỹ BHYT. Không ít bệnh viện lạm dụng chỉ định thực hiện các dịch vụ kỹ thuật sử dụng máy móc thiết bị được trang bị từ nguồn vốn xã hội hóa quá mức cần thiết so với tình trạng bệnh lý. Thanh toán trùng lặp thuốc men, vật tư kỹ thuật chênh lệch so với thực tế, kê khai sai số lượng, đơn giá thuốc. Cùng với đó là tình trạng lạm dụng khám cận lâm sàng, thu trùng chi phí khám chữa bệnh, bệnh nhân phải nằm ghép nhưng vẫn thanh toán mỗi người/định suất giường bệnh.

Trước thực trạng trên, nhân Ngày BHYT Việt Nam tới đây và trong những tháng cuối năm, Bộ Y tế và BHXH Việt Nam tổ chức đợt tuyên truyền cao điểm với chủ đề “Tăng cường trách nhiệm thực hiện nghiêm pháp luật về BHYT tiến tới BHYT toàn dân”. Tập trung kiểm tra, đẩy mạnh giám sát thực hiện các quy định về khám chữa bệnh BHYT, quản lý và sử dụng Quỹ BHYT và kiên quyết xử lý những hành vi vi phạm.

KHÁNH NGUYỄN