Để quản lý chế phẩm sinh học được dùng xử lý môi trường, tháng 10-2010, Bộ TN-MT đã ban hành quy chế sử dụng chế phẩm. Theo đó, các chế phẩm được sử dụng phải an toàn cho sức khỏe cộng đồng. Thế nhưng, trên thực tế làm thế nào để xác định được chế phẩm đó có an toàn cho sức khỏe cộng đồng hay không và ai là đơn vị quản lý loại chế phẩm này, hiện chưa thể xác định được?
Theo các chuyên gia môi trường, chế phẩm sinh học có nguồn gốc tự nhiên và từ hóa chất. Hiện các loại chế phẩm sinh học được bày bán khá phổ biến trên thị trường. Tuy nhiên, do chưa quy định chặt chẽ về việc in thông tin thành phần cũng như liều lượng pha trộn hỗn hợp hóa chất sử dụng trên bao bì sản phẩm nên các nhà sản xuất tự ý in thành phần hóa chất trong chế phẩm.
Mặt khác, chất lượng loại sản phẩm này đến đâu và cách thức, liều lượng sử dụng loại chế phẩm này như thế nào để an toàn cho cộng đồng đều do nhà sản xuất tự định đoạt. Do đó mới có tình trạng doanh nghiệp cứ thấy rẻ thì mua. Mua về, sử dụng thoải mái, miễn là khắc chế được mùi hôi phát sinh trong quá trình sản xuất, thoát được sự kiểm tra của thanh tra môi trường. Còn hóa chất này khi phát tán vào không khí, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng dân cư như thế nào, họ không quan tâm và đó là “chuyện của trời”.
Về quản lý, dù quy chế ban hành vào tháng 10-2010 nhưng cho đến nay các cơ quan chức năng của tỉnh thành vẫn chưa thể xác định ai là đơn vị quản lý loại sản phẩm này. Hiện tại, Sở Công thương có chức năng quản lý danh mục hóa chất bày bán trên thị trường. Thế nhưng, danh mục này lại không có quy định chế phẩm sinh học nên họ không thể kiểm tra và quản lý. Nếu nói do Sở TN-MT quản lý, càng không đúng vì quy chế không quy định. Thậm chí, nếu có giao Sở TN-MT quản lý, họ không biết quản lý bằng cách nào. Nguyên do là chưa được đầu tư hạ tầng về cả con người lẫn thiết bị kiểm soát chất lượng loại chế phẩm sinh học. Cho đến nay, ngoại trừ Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị có đăng ký loại chế phẩm sinh học đang sử dụng khử mùi cho các công trường xử lý rác thải của TP, không có doanh nghiệp nào khác đăng ký.
Việc sử dụng chế phẩm sinh học dù là nguồn gốc hóa chất hay tự nhiên với nồng độ đậm đặc đều ảnh hưởng đến chất lượng không khí. Đặc biệt, nếu sử dụng trong thời gian dài có thể gây ra những tổn hại đến sức khỏe của người dân sống khu vực lân cận. Chỉ có điều, việc tổn hại đến hệ hô hấp của người dân diễn ra từ từ nên khi bị phát hiện rất khó biết được nguyên nhân. Ngăn chặn việc sử dụng chế phẩm sinh học một cách tràn lan như hiện nay là rất cần thiết. Tuy nhiên, để làm được điều này, Bộ TN-MT cần sớm ban hành quy chuẩn về nồng độ chế phẩm sinh học sử dụng, tránh tình trạng sử dụng theo ý thích của doanh nghiệp như hiện nay. Mặt khác, cần cụ thể hơn vai trò, chức năng của cơ quan quản lý đối với vấn đề này, tránh tình trạng Sở TN-MT lại tưởng đó là do Sở Công thương quản lý và ngược lại. Kết quả là người dân chịu nhiều tổn hại nhất về sức khỏe.
Ái Vân
