Phải nêu cao “cộng đồng trách nhiệm về vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) của nhà quản lý - nhà doanh nghiệp - người tiêu dùng”. Đó là khẩu hiệu mà sáng qua 14-4, Ban Chỉ đạo liên ngành VSATTP TPHCM phát động Tháng hành động vì chất lượng VSATTP từ 15-4 đến 15-5-2009.

Bức tranh vẫn tối màu

Theo BS Lê Trường Giang, Phó trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo liên ngành VSATTP thành phố, 90% thủy hải sản, 75% rau củ quả, 80% thịt sản phẩm tiêu thụ cho TP đã tập trung về 3 chợ đầu mối: Tam Bình (Thủ Đức), Tân Xuân (Hóc Môn) và Bình Điền (quận 8) nên kiểm soát VSATTP tốt hơn. “Đã cơ bản kiểm soát được 80% lượng thực phẩm lưu thông trên thị trường TP”, BS Giang nói.

Thủy hải sản được bày bán tại chợ đầu mối Bình Điền (Q8). Ảnh: TG.LÂM

Điều được Ban chỉ đạo liên ngành VSATTP TP ghi nhận là đã manh nha xây dựng được các chuỗi thực phẩm. Đây được xem là “mô hình” kiểm soát sản phẩm thực phẩm từ khâu nuôi trồng, giết mổ và lưu thông đến tận tay người tiêu dùng.  Tuy vậy, theo BS Lê Trường Giang, dù có nhiều nỗ lực nhưng đến nay TP vẫn chưa công nhận một chuỗi thực phẩm nào đạt chuẩn VSATTP!

Bên cạnh những mặt làm được, hàng loạt tồn tại khác đã được nêu ra cho thấy VSATTP trên địa bàn TP vẫn là… bức tranh tối màu. Với 22 vụ ngộ độc thực phẩm trong năm vừa qua (tăng 3 vụ so với năm 2007) đã làm 1.618 người mắc cho thấy bếp ăn tập thể tại các KCN-KCX, trường học vẫn chưa an toàn. Thanh tra Sở Y tế kiểm tra 16 cơ sở sản xuất, kinh doanh rượu thì phát hiện đến một nửa vi phạm điều kiện VSATTP.

Triển khai cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện VSATTP cho hàng rong nhưng loay hoay mãi vẫn chưa rốt ráo mặc dù đã chọn quận 6 và huyện Hóc Môn làm thí điểm. Đến nay cả 2 địa phương thí điểm này mới chỉ cấp chưa tới 12% tổng số hàng rong tại địa bàn, còn các quận huyện khác thì càng… khiêm tốn hơn. Và gần đây nữa là nước uống đóng chai, đóng bình, đụng đâu mất vệ sinh đó. Nhiều hộ kinh doanh hóa chất phụ gia tại chợ Kim Biên (quận 5), và ở các quận huyện khác vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện VSATTP, kinh doanh hóa chất phụ gia thực phẩm chung với hóa chất công nghiệp…

Lập các đơn vị giám sát VSATTP

ông Nguyễn Thanh Phong, Phó Cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm - Bộ Y tế, lưu ý TPHCM cần nâng cao hơn nữa năng lực quản lý nhà nước về VSATTP để sớm khắc phục những tồn tại, hạn chế. Theo ông Phong, với hơn 46.800 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, chiếm 10% toàn quốc, trong khi dân số đang tăng nhanh khiến VSATTP là vấn đề đáng báo động cho TPHCM. “Không chỉ ngộ độc thực phẩm mà cùng với đó là dịch bệnh lây lan qua đường thực phẩm”, ông Phong lo ngại.

Vì vậy, ông Phong đề nghị TPHCM nhanh chóng thành lập và cho ra đời Chi Cục An toàn vệ sinh thực phẩm nhằm xây dựng mạng lưới kiểm soát tốt hơn. Cùng với đó là tăng cường đào tạo nâng cao chuyên môn, trình độ cho cán bộ giám sát thực phẩm, điều tra ngộ độc, kiểm nghiệm thực phẩm, thanh tra viên… 

Ngoài trách nhiệm của cơ quan quản lý, nhiều ý kiến cho rằng phải nêu cao trách nhiệm của doanh nghiệp và người tiêu dùng. Đây cũng là khẩu hiệu “Cộng đồng trách nhiệm” cho Tháng hành động vì chất lượng VSATTP năm 2009 mà Ban Chỉ đạo liên ngành VSATTP thành phố phát động. BS Lê Trường Giang yêu cầu bếp ăn tập thể trường học, KCN-KCX, bếp ăn nhà hàng trên 200 suất phải thực hiện tự kiểm tra VSATTP; các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm phải chịu trách nhiệm về nguyên liệu, phụ gia thực phẩm đầu vào, đầu ra.  Theo lãnh đạo Sở Y tế TPHCM, năm nay việc triển khai “Tháng hành động vì chất lượng VSATTP” khác hơn so năm trước. Đó là không chú trọng thực hiện ở cấp TP mà triển khai rộng rãi trên 300 phường xã.

Phát biểu chỉ đạo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TPHCM Nguyễn Thành Tài, Trưởng ban chỉ đạo liên ngành VSATTP TP, cho biết vấn đề VSATTP hiện nay vô cùng cấp thiết. Phó Chủ tịch yêu cầu phải buộc các doanh nghiệp thực hiện điều kiện VSATTP, chế tài mạnh với doanh nghiệp coi thường sức khỏe cộng đồng. TP sẽ thành lập nhiều đơn vị chuyên trách độc lập phản ứng nhanh để giám sát VSATTP và đề cao trách nhiệm của các ban ngành, địa phương về công tác này.

Tường Lâm