Động lực từ tầm nhìn hạ tầng
Trong bức tranh mới, hạ tầng giữ vai trò “đòn bẩy” then chốt. Các dự án trọng điểm như nhà ga T3 Tân Sơn Nhất, sân bay Long Thành giai đoạn 1, tuyến Vành đai 3-4, cảng biển Cái Mép - Thị Vải… đang từng bước khẳng định vị thế kết nối quốc tế của TPHCM. Cùng với đó, cơ chế thể chế đang mở ra những điều kiện thuận lợi. Điển hình là Nghị quyết 222/2025/ QH15 về Trung tâm Tài chính quốc tế TPHCM là khung chính sách mới cho ngoại hối, sandbox fintech, tín dụng xanh, các cơ chế thử nghiệm cải cách… Đây là nền tảng để TPHCM thu hút vốn, định chế toàn cầu đồng thời kiến tạo hệ sinh thái dịch vụ cao cấp.
Ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Công thương TPHCM, cho biết, đề án phát triển trung tâm dịch vụ được xây dựng với cấu trúc rõ ràng: nhóm ngành ưu tiên chiến lược (tài chính, logistics, thương mại hiện đại, y tế, giáo dục, du lịch), nhóm ngành tiềm năng và nhóm bổ trợ. “Chúng tôi xác định các ngành ưu tiên chiến lược sẽ là lực kéo chính để nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo vị thế cho thành phố trong chuỗi dịch vụ toàn cầu”, ông Bùi Tá Hoàng Vũ nhấn mạnh.
Theo báo cáo từ Sở Công thương, mặc dù tiềm năng phát triển dịch vụ của TPHCM sau hợp nhất rất lớn, nhưng thách thức không nhỏ. Chi phí logistics hiện chiếm tới 17% GDP, cao hơn mức trung bình ASEAN. Ông Lương Quang Thi, Trưởng Ban Chính sách pháp chế Hiệp hội Logistics TPHCM, chỉ ra, thành phố có khoảng 80% doanh nghiệp logistics đang hoạt động là doanh nghiệp trong nước, chủ yếu quy mô nhỏ và vừa, nhưng thị phần chỉ chiếm 30%. Hệ thống hạ tầng phụ thuộc nhiều vào vận tải đường bộ khiến chi phí logistics cao hơn so với khu vực... Ngoài ra, nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực tài chính quốc tế, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) của TPHCM vẫn thiếu hụt nghiêm trọng. Trước thực tế đó, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Dũng nhận định, phát triển dịch vụ chất lượng cao không chỉ là mục tiêu kinh tế, mà còn là chiến lược nâng cao chất lượng sống, bản sắc đô thị. Nhưng để làm được, thành phố cần đột phá về tư duy, thể chế và nguồn nhân lực. Thêm vào đó, thành phố đang đứng trước yêu cầu phải tạo dựng hệ sinh thái dịch vụ gắn với tiêu chuẩn ESG (môi trường, xã hội, quản trị). Đây vừa là áp lực từ thị trường quốc tế, vừa là cơ hội để doanh nghiệp Việt nâng tầm, bởi nhiều đối tác châu Âu, Mỹ đã coi ESG là điều kiện tiên quyết trong hợp tác.
Doanh nghiệp - Mắt xích quan trọng
Một đô thị dịch vụ hiện đại không thể chỉ dựa vào quy hoạch và chính sách, mà cần sự tham gia của các doanh nghiệp trụ cột. Ở TPHCM, nhiều tập đoàn đã và đang giữ vai trò người giữ nhịp thị trường. Chẳng hạn Masan với hệ sinh thái tiêu dùng; Vinamilk trong ngành thực phẩm và sữa; Becamex với công nghiệp - logistics. Song song đó, khối doanh nghiệp nhà nước chủ lực như Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn (SATRA) tiếp tục là điểm tựa chiến lược…
“SATRA đã nhiều năm duy trì ổn định nguồn cung các mặt hàng thiết yếu như gạo, thịt heo, xăng dầu - những sản phẩm gắn liền đời sống hàng triệu dân. Đây không chỉ là nhiệm vụ kinh doanh mà còn là yếu tố bảo đảm an sinh, tạo nền ổn định xã hội cho đô thị lớn nhất cả nước. Trong bối cảnh TPHCM hướng đến trung tâm dịch vụ cao cấp, sự ổn định này chính là “nền móng” để phát triển các dịch vụ hiện đại, giá trị gia tăng cao”, đại diện SATRA chia sẻ. Đáng chú ý là SATRA đã chủ động tái cấu trúc, định vị lại thành tập đoàn bán lẻ, logistics hiện đại. Kế hoạch năm 2025 với mục tiêu doanh thu trên 10.600 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 2.700 tỷ đồng, nộp ngân sách 2.570 tỷ đồng… cho thấy sự quyết tâm duy trì tăng trưởng bền vững. Quan trọng hơn, SATRA đang gắn kết chuỗi cung ứng với chuỗi dịch vụ của thành phố, Trung tâm phân phối được tăng cường kết nối với hệ thống bán lẻ Vissan, Cofidec và các đơn vị thành viên.
“Doanh nghiệp đồng thời thúc đẩy liên kết tiêu thụ nông sản, sản phẩm OCOP (chương trình Mỗi xã một sản phẩm) từ các địa phương. Mô hình này không chỉ giúp nông sản Việt tìm đầu ra ổn định mà còn đóng góp vào chuỗi giá trị thương mại hiện đại của TPHCM. Công nghệ và nhân lực hướng tới chuẩn quốc tế. Chiến lược chuyển đổi số đến năm 2030 được SATRA xem như “cánh tay nối dài” của quá trình tái cấu trúc, từ nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, triển khai phần mềm quản lý bán lẻ, tích hợp ví điện tử, thương mại điện tử đến tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng, tất cả đều nhằm mục tiêu bắt nhịp chuẩn mực dịch vụ quốc tế”, đại diện SATRA nhấn mạnh.
Bức tranh phát triển dịch vụ của TPHCM sau hợp nhất địa giới là sự cộng hưởng. Nhà nước kiến tạo hạ tầng và thể chế; doanh nghiệp giữ nhịp thị trường và tiên phong đổi mới. Ở tầm cao hơn, chính sự đồng hành giữa chiến lược thành phố và hành động cụ thể của doanh nghiệp đang tạo ra điểm tựa chiến lược, đó là ổn định thị trường lương thực - năng lượng; là chuỗi logistics - bán lẻ hiện đại; là dòng chảy dịch vụ gắn với công nghệ và tiêu chuẩn ESG. Tất cả hợp lại để thúc đẩy TPHCM tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành trung tâm dịch vụ hàng đầu châu Á - nơi hội tụ dịch vụ chất lượng cao, hiện đại và mang bản sắc riêng.
