Mạng 4G, 5G… phủ rộng
Với internet cố định, cả nước đã đạt 24,4 triệu thuê bao, tốc độ 176,68Mbps, tăng gần 47%, xếp hạng 33/155 toàn cầu. Hộ gia đình sử dụng cáp quang đạt 85,1%, với tổng chiều dài mạng lưới hơn 1,2 triệu km…
Đó là những thành quả vượt trội nếu so với thời điểm năm 1997 khi Việt Nam chính thức gia nhập mạng internet toàn cầu. Giai đoạn này, hạ tầng internet tại Việt Nam chỉ có tốc độ 64Kb/s, kết nối quốc tế giới hạn qua Mỹ và Australia, phục vụ khoảng 300 người dùng. Dịch vụ dial-up ngày đó chỉ cho phép truy cập mạng khi đường dây điện thoại bị tạm ngắt, khiến việc sử dụng internet gặp nhiều bất tiện.
Đại diện Cục Viễn thông (Bộ KH-CN) chia sẻ: “Với những thay đổi trong chính sách và nhu cầu hội nhập quốc tế, internet tại Việt Nam đã có những bước phát triển nhảy vọt. Năm 1997, chỉ hơn 200.000 người Việt sử dụng internet. Đến năm 2007, con số này đã tăng lên gần 20 triệu người, chiếm khoảng 24% dân số. Đến 2024, Việt Nam có 78,44 triệu người dùng internet, tương đương 79,1% dân số, với thời gian sử dụng trung bình gần 7 giờ mỗi ngày”.
Qua ghi nhận, cước internet trung bình tại Việt Nam dao động tùy thuộc vào nhà mạng, khu vực, nhưng mức giá phổ biến cho các gói cước cá nhân nằm trong khoảng từ 165.000 đồng/tháng đến 300.000 đồng/tháng. Các nhà cung cấp dịch vụ lớn như VNPT, Viettel, FPT… có các gói cước và chương trình ưu đãi khác nhau, tùy thời điểm.
Về sóng di động, tính đến tháng 4-2025, các doanh nghiệp viễn thông đã triển khai hơn 318.000 trạm thu phát sóng di dộng (BTS) cho khoảng 146.000 vị trí, phủ sóng băng rộng di động 3G, 4G, 5G đến hơn 99,8% dân số, phục vụ gần 120 triệu thuê bao. Tỷ lệ người dân tiếp cận dịch vụ viễn thông được nâng cao, số thuê bao sử dụng điện thoại thông minh (smartphone) đạt 106,4 triệu, tăng 6,7% so với năm trước. Cước intermet di động cũng khá “mềm”, từ vài chục ngàn đến vài trăm ngàn đồng/tháng, thậm chí có cả gói cước ngày, tuần… người dùng có thể chọn lựa theo nhu cầu.
Theo Bộ KH-CN, 88,7% thuê bao di động sử dụng smartphone, 82,3% hộ gia đình có kết nối internet cáp quang băng rộng và mạng 4G phủ sóng 99,8% lãnh thổ. Việt Nam cũng đã chuyển đổi thành công sang giao thức internet thế hệ 6 (IPv6), đạt tỷ lệ 60%, và nằm trong nhóm 10 quốc gia dẫn đầu toàn cầu.
Phải đảm bảo yêu cầu về quốc phòng, an ninh
Internet vệ tinh Starlink là dự án mạng vệ tinh xoay quanh các chòm sao của Tập đoàn SpaceX (Mỹ) do tỷ phú Elon Musk sáng lập, đang chuẩn bị cung cấp dịch vụ tại Việt Nam. Tập đoàn SpaceX đã xây dựng trạm cổng mặt đất (trạm gateway) tại TP Đà Nẵng. Trước đó, internet vệ tinh Starlink cũng được thử nghiệm tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc (TP Hà Nội) và có kế hoạch lắp đặt 10-15 trạm gateway trên cả nước.
Với người dùng, ngoài việc đăng ký còn phải mua một bộ thiết bị Starlink tiêu chuẩn dành cho cá nhân, hộ gia đình gồm ăng ten thu tín hiệu vệ tinh (dish), bộ định tuyến wifi, cáp kết nối và chân đế có giá vài trăm USD. Gói cước cũng khá đa dạng cho cá nhân, doanh nghiệp, cho di động vệ tinh… nhưng không rẻ, từ vài chục USD đến khoảng 300 USD/tháng. Đó là giá chung ở những thị trường mà SpaceX đã cung cấp dịch vụ. Tại Việt Nam, hiện nhà cung cấp dịch vụ này chưa chính thức công bố bất cứ giá dịch vụ nào.
Bộ KH-CN đặt mục tiêu đến hết năm 2025, 100% hộ gia đình tại Việt Nam sẽ có kết nối băng rộng cố định, với 90% người dùng truy cập internet cố định, tốc độ trung bình 200Mb/s. Đến năm 2030, 100% người dùng sẽ truy cập internet với tốc độ trên 1Gb/s, mạng di động 5G phủ sóng toàn quốc và giảm chi phí sử dụng dịch vụ internet.
Chính phủ đã cấp phép cho Tập đoàn SpaceX thực hiện thí điểm có kiểm soát đầu tư kinh doanh dịch vụ loại hình mạng viễn thông vệ tinh sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp tại Việt Nam (hay còn gọi là dịch vụ Starlink) vào tháng 4-2025.
SpaceX được cung cấp dịch vụ có điều kiện thí điểm thời hạn 5 năm và phải kết thúc trước ngày 1-1-2031; số lượng thuê bao tối đa 600.000, đồng thời đảm bảo yêu cầu về quốc phòng, an ninh...
Không chỉ có SpaceX, vào cuối tháng 8-2025, ông Gonzalo de Dios, Giám đốc Cấp phép toàn cầu và quan hệ pháp lý quốc tế dự án Kuiper (dự án internet vệ tinh của Tập đoàn Amazon) cũng đưa ra đề xuất cung cấp dịch vụ với Bộ KH-CN. Dự án internet vệ tinh của Amazon xây dựng hệ thống hơn 3.200 vệ tinh quỹ đạo thấp để cung cấp kết nối tốc độ cao tới các khu vực ở vùng sâu, vùng xa, hải đảo. Dịch vụ có thể đạt 400 Mbps cho cá nhân, 1 Gbps cho doanh nghiệp, độ trễ thấp và tích hợp giải pháp bảo mật từ Amazon Web Services (AWS). Điều này cũng cho thấy Amazon đang muốn phát triển internet vệ tinh tại Việt Nam. Hiện, phía Amazon chưa công bố thông tin nào thêm về dịch vụ internet vệ tinh tại Việt Nam.
Theo các chuyên gia, lợi ích chính của internet vệ tinh khá rõ ràng, là kết nối đến những khu vực chưa được phủ sóng cáp quang, như vùng sâu vùng xa, hải đảo hoặc phương tiện di động trên biển và trên không. Ngoài ra, còn cung cấp dự phòng cho hạ tầng quốc gia, hỗ trợ an ninh quốc phòng và cứu nạn cứu hộ; thúc đẩy chuyển đổi số. Tuy nhiên, đặt trong bối cảnh internet cố định, mạng 4G, 5G… của các nhà mạng Việt Nam đã rộng khắp thì Starlink hay Kuiper phải có một hướng khai thác “siêu đột phá” mới thu hút được người dùng Việt Nam cũng như mở rộng thị phần.
