“Sập bẫy” du học, giao lưu quốc tế
Trong đơn của phụ huynh (cha của sinh viên M.T, Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch, TPHCM) gửi công an và nhà trường trình bày: “Trưa thứ sáu ngày 23-5, em M.T. điện về cho mẹ nói rằng con được nhà trường chọn đi giao lưu sinh viên quốc tế tại CHLB Đức và nhờ gia đình nộp tiền vào tài khoản của con để sao kê tài khoản nộp cho trường làm hồ sơ đi giao lưu. Và từ ngày 26 đến 28-5, gia đình đã chuyển vào tài khoản M.T. số tiền 7 tỷ đồng. Sau đó người nhà thấy nghi ngờ nên nhờ người quen làm trong ngân hàng kiểm tra số dư trong tài khoản của M.T. và kết quả số dư trong tài khoản không còn”.
Theo đại diện Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch, thời điểm hiện tại, nhà trường không triển khai bất kỳ chương trình du học hoặc trao đổi sinh viên quốc tế nào. Các hoạt động liên kết với Đại học Johannes Gutenberg Mainz (CHLB Đức) chỉ dành cho sinh viên các lớp thuộc Khoa Y Việt - Đức.
Trong khi đó, theo thống kê của Trường ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia TPHCM), Phòng Công tác sinh viên của trường đã nhận được báo cáo của nhiều sinh viên bị lừa chuyển tiền do bị đe dọa có liên quan đến một vụ án hoặc nộp tiền du học. Nhà trường đã tiếp nhận thông tin và hướng dẫn sinh viên trình báo công an nhờ xử lý.
Sinh viên N.T.M.T. chia sẻ: “Cuối tháng 1-2025, em nhận được cuộc gọi, đối tượng xưng là công an. Đối tượng nói “bạn là nghi can của 1 vụ rửa tiền, bạn sẽ bị buộc nghỉ học, thậm chí có thể đi tù...”. Sau đó, người này yêu cầu em chuyển tiền để tránh bị truy tố. Vì quá lo sợ và hoảng loạn nên em đã chuyển gần 50 triệu đồng”.
Ghi nhận tại nhiều trường đại học như: Trường ĐH FPT, Trường ĐH Y Dược TPHCM, Trường ĐH Giao thông Vận tải TPHCM, Trường ĐH Bách khoa (ĐH Quốc gia TPHCM), Trường ĐH Tôn Đức Thắng… từ đầu năm đến nay, các đối tượng lừa đảo đã gửi cho nhiều sinh viên nhiều thông báo về trúng tuyển học bổng du học, trúng tuyển chương trình du học, thư mời họp mặt... kèm theo là yêu cầu chứng minh tài khoản với mục đích lừa đảo.
Bộ GD-ĐT vừa đề nghị các Sở GD-ĐT, các cơ sở đào tạo thực hiện thông tin cảnh báo, tuyên truyền đến HS-SV về các hành vi lừa đảo liên quan đến chương trình trao đổi HS-SV, học bổng quốc tế; khuyến cáo HS-SV tra cứu thông tin học bổng, du học từ các nguồn chính thống.
Bộ GDĐT đang triển khai một số đề án, chương trình học bổng hiệp định có sử dụng ngân sách nhà nước cử người đi học ở nước ngoài được đăng tải trên cổng thông tin điện tử của Bộ GD-ĐT tại địa chỉ https://moet.gov.vn và cổng thông tin điện tử của Cục Hợp tác quốc tế, Bộ GD-ĐT tại địa chỉ https://icd.edu.vn.
Nâng cao cảnh giác
Cuối tháng 5, Cục Hợp tác quốc tế (Bộ GD-ĐT) đã phát đi văn bản gửi các Sở GD-ĐT, cơ sở giáo đào tạo cảnh báo lừa đảo liên quan đến các chương trình trao đổi sinh viên và du học. Theo cảnh báo, thời gian gần đây, xuất hiện nhiều hình thức lừa đảo liên quan đến các chương trình trao đổi học sinh, sinh viên (HS-SV), trại hè quốc tế, học bổng du học.
Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng thủ đoạn tinh vi như giả danh tổ chức giáo dục, cơ quan nhà nước hoặc thiết lập các trang web, tài khoản mạng xã hội giả mạo để mời gọi HS-SV đăng ký tham gia, yêu cầu người tham gia cung cấp thông tin cá nhân, nộp hồ sơ và đóng các khoản phí nhằm đánh cắp thông tin và chiếm đoạt tài sản của các nạn nhân. Hiện đã có công dân bị lừa nộp lệ phí tham gia chương trình học bổng du học lên đến hàng trăm triệu đồng.
Theo đại diện Trường ĐH Bách khoa (ĐH Quốc gia TPHCM), thời gian qua nhà trường phát hiện nhiều thông tin giả mạo của các đối tượng lừa đảo gửi cho sinh viên. Do đó, nhà trường khuyến cáo sinh viên khi tiếp nhận những thông tin nghi vấn lừa đảo, cần hết sức tỉnh táo, phải xác minh lại thông tin.
Mọi quy trình về đăng ký và xét duyệt học bổng cho sinh viên của nhà trường đều được triển khai theo hệ thống chặt chẽ thông qua email và các kênh thông tin điện tử chính thống của trường, do các phòng chuyên trách theo dõi và cập nhật thường xuyên đến các bạn sinh viên. Khi nhận thấy có dấu hiệu bất thường, sinh viên cần kiểm tra và xác nhận thông tin từ các nguồn đáng tin cậy theo kênh thông tin chính thống của trường hoặc trực tiếp trình báo công an.
Theo TS Trần Thanh Thưởng, Trưởng phòng Tuyển sinh và công tác sinh viên (Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM), một số hình thức lừa đảo phổ biến mà sinh viên cần đặc biệt cảnh giác là: lừa đảo làm việc nhẹ lương cao (nhập liệu, gõ captcha, cộng tác viên bán hàng...); lừa đảo qua mạng xã hội hoặc giả mạo người quen; lừa đảo đầu tư tài chính, tiền ảo; giả danh công an, viện kiểm sát, ngân hàng gọi điện, gửi giấy mời giả mạo để hù dọa sinh viên về “liên quan đến vụ án” và yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, chuyển tiền để xác minh; mời chào học bổng, cho vay học phí lãi suất 0%...
ThS PHẠM THÁI SƠN - Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và truyền thông, Trường ĐH Công thương TPHCM:
Nhận diện, nắm bắt các chiêu thức lừa đảo
Trước hết, sinh viên phải ghi nhớ: mình không làm việc gì sai thì không có ai buộc mình tội vi phạm pháp luật; không nộp hồ sơ ở đâu thì chắc chắn sẽ không có học bổng; không có chuyện việc nhẹ lương cao... Đồng thời, sinh viên nên thường xuyên theo dõi thông tin trên báo, đài, qua đó nhận biết, ghi nhớ các thủ đoạn, hình thức lừa đảo để cảnh giác.
Hiện nay, nhiều sinh viên bị mất tiền phổ biến ở các thông tin trúng tuyển chương trình học bổng của đối tượng lừa đảo. Tuy nhiên, những lỗi cơ bản sinh viên nếu chú ý sẽ phát hiện ra những điểm đáng ngờ, đó là: những lỗi sai cơ bản trên các dạng thư mời học bổng như phía trên thư mời đề Bộ GD-ĐT nhưng phía dưới cùng lại ký tên là hiệu trưởng hoặc trưởng phòng; con dấu là của Sở GD-ĐT TPHCM hoặc của trường khác; không có trường nào yêu cầu chứng minh, sao kê tài khoản.
Thông tin về các chương trình học bổng hay các chương trình giao lưu trao đổi sinh viên, trao đổi học thuật... hiện được các trường công khai rõ ràng trên website và triển khai đến từng phòng, khoa của nhà trường chứ không gửi cho từng sinh viên.
ThS NGUYỄN THỊ KIM PHỤNG - Phó Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và quan hệ doanh nghiệp, Trường ĐH Tài chính Marketing TPHCM:
Những nguyên tắc phòng chống lừa đảo trực tuyến
Sinh viên phải ghi nhớ những nguyên tắc phòng chống lừa đảo trực tuyến. Cụ thể, không cung cấp thông tin cá nhân của mình cho đối tượng không quen biết; không kết bạn và nói chuyện với người lạ, đặc biệt là những tài khoản có hình ảnh ngoại hình đẹp và bắt mắt; không nhận lời mời tham gia các hội nhóm mà không rõ mục đích; không truy cập, đăng nhập vào các đường dẫn, liên kết, website, ứng dụng hoặc mở tệp đính kèm đến từ người gửi không xác định, không rõ nguồn gốc.
Ngoài ra, không có cán bộ cơ quan nhà nước, Bộ Công an, viện kiểm sát, tòa án hay đơn vị tài chính nào gọi điện để điều tra... qua điện thoại, yêu cầu phải cung cấp thông tin cá nhân hay đóng tiền. Do đó, HS-SV không nên thực hiện chuyển khoản trước, không đặt cọc, chuyển khoản tiền cho người lạ trong bất cứ trường hợp nào; không tham lam những tài sản, món quà không rõ nguồn gốc...
ThS ĐẶNG KIÊN CƯỜNG - Trưởng phòng Công tác sinh viên, Trường ĐH Nông Lâm TPHCM:
Cùng chia sẻ để nâng cao nhận thức và cảnh giác
Lừa đảo trên môi trường internet qua các kênh xã hội ngày càng tinh vi và luôn xuất hiện những chiêu thức mới. Do đó, để không bị “sập bẫy” của các chiêu trò lừa đảo, sinh viên cần nâng cao nhận thức, luôn kiểm tra nguồn gốc thông tin, không vội vàng tin theo những cơ hội có vẻ quá tốt, quá dễ dàng.
Sinh viên cần nâng cao nhận thức và kiến thức về lừa đảo bằng việc tham gia các khóa học, hội thảo về an toàn trực tuyến, các buổi sinh hoạt chia sẻ nói chuyện chuyên đề liên quan đến đời sống pháp luật...
Các trường ĐH và tổ chức giáo dục cần thường xuyên tổ chức các khóa học, hội thảo về cách nhận diện, phòng tránh các hình thức lừa đảo. Mặt khác, khi xác minh đó là thông tin lừa đảo, mỗi sinh viên nên chia sẻ rộng rãi để giúp lan tỏa, nâng cao cảnh giác cho cộng đồng sinh viên và xã hội.
