Cựu trợ lý của tướng Mỹ David Petraeus cảnh báo rằng, khi Lầu Năm Góc đang chuẩn bị đưa thêm 1.500 lính Mỹ tới Iraq để giúp tiêu diệt các phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, có thể có một mối nguy hiểm còn lớn hơn IS. Đó là lực lượng các tay súng người Hồi giáo Shiite (tạm gọi là SM) do Iran hậu thuẫn.
Phóng viên Anna Mulrine viết trên tờ Christian Science Monitor ngày 23-12 rằng sức mạnh của các SM đã gia tăng trên khắp Iraq trong năm 2014, lấn lướt cả lực lượng an ninh Iraq vì nhiều thành viên của lực lượng này cởi bỏ quân phục đào ngũ khi phải chiến đấu với IS.
Các SM được đào tạo tốt, trong nhiều trường hợp được đích thân các chỉ huy quân sự của Iran đào tạo và thử thách chiến đấu. Trong thời gian cao điểm của cuộc chiến Iraq, các SM chịu trách nhiệm trước cái chết của hàng trăm binh lính Mỹ.
Trong khi IS ít được sự hỗ trợ từ người Iraq thì SM lại được người Iraq ủng hộ vì người Shiite chiếm đa số ở Iraq. Người Shiite cũng chiếm đa số trong hệ thống chính trị Iraq. Chính vì vậy, SM trở thành nỗi ám ảnh lớn nhất với người thiểu số Sunni và người Kurd ở Iraq. Một số nhà phân tích cho rằng người Sunni có thể ủng hộ IS bởi họ xem IS như một đối trọng với SM.
Năm 2007, đại tá về hưu Mỹ Peter Mansoor, trợ lý của ông Petraeus từng cảnh báo rằng mặc dù al- Qaeda tại Iraq là mối đe dọa lớn nhưng về lâu dài, các SM có thể nguy hiểm hơn đối với chủ quyền của Iraq. Giờ đây, IS đã thay thế al-Qaeda ở Iraq. Nhưng theo các quan chức Mỹ, đó là mối đe dọa xuất hiện từ bên ngoài (IS trỗi dậy từ Syria) còn SM trỗi dậy ngay từ trong lòng Iraq, trở thành mối đe dọa lâu dài với Iraq. Do vậy, tăng cường cuộc chiến chống IS bằng chiến tranh tình báo và không kích kèm với phong tỏa tài sản IS thì cơ hội thành công là điều nằm trong tầm tay của Mỹ.
Vấn đề nan giải nhất sau khi IS bị tiêu diệt sẽ vẫn là vấn đề chia rẽ sắc tộc giữa người Shiite, Sunni và Kurd. Điều này đã từng được cảnh báo từ khi Mỹ vừa rút quân khỏi Iraq. Những lực lượng này sẽ tranh giành quyền kiểm soát dẫn tới chia Iraq thành nhiều vùng khác nhau theo từng sắc tộc. Các SM đã kiểm soát nhiều vùng trước đây từng do người Sunni nắm giữ trước khi rơi vào tay IS.
Để tiêu diệt IS, Mỹ cần sự ủng hộ của người Sunni tương tự như những gì họ đã làm trong cuộc chiến chống al-Qaeda tại Iraq. Nhưng người Sunny cảm thấy họ đang bị SM và cả Chính phủ người Shiite của Iraq mượn tay diệt IS, sau đó chính họ cũng bị tước đoạt quyền lợi. Các nhà phân tích Mỹ nhận định ảnh hưởng của Iran đang càng rõ ràng. Đó là nguyên nhân vì sao người Mỹ không muốn Iran tham gia cuộc chiến chống IS. Theo Washington, thông qua SM, Iran sẽ làm xói mòn chủ quyền Iraq bằng cách giành quyền kiểm soát các lực lượng an ninh Iraq từ tay các quan chức Iraq.
Điều này có một số tác động đáng quan ngại đối với quân đội Mỹ - dự kiến sẽ đến Iraq vào tháng 1-2015 để đào tạo lực lượng an ninh Iraq. Washington rất e ngại khi Chính phủ Iraq tiếp tục cho thấy huy động SM được ưu tiên hơn việc sử dụng các lực lượng bảo vệ an ninh quốc gia hay huy động các nhà lãnh đạo bộ tộc Sunni.
KHÁNH MINH
