Viện Hàn lâm khoa học Hoàng gia Thụy Điển ngày 8-10 đã công bố trao giải Nobel Hóa học 2014 cho 2 nhà khoa học Mỹ và 1 nhà khoa học Đức.
Nhà khoa học Eric Betzig làm việc tại trung tâm nghiên cứu Janelia Farm, viện Y khoa Howard Hughes, Ashburn, bang Virginia Mỹ; nhà khoa học Stefan W. Hell làm việc tại viện sinh hóa học Max Planck ở Göttingen và Trung tâm nghiên cứu ung thư Đức ở Heidelberg; nhà khoa học William E. Moerner, Đại học Stanford, bang California, Mỹ.
3 nhà khoa học đoạt giải từ trái sang: Eric Betzig, Stefan W Hell và William E Moerner.
Công trình được vinh danh của 3 nhà khoa học là các nghiên cứu về phân tử huỳnh quang. Việc sử dụng các phân tử huỳnh quang của những người đoạt giải Nobel Hóa học 2014 đã khéo léo phá vỡ giới hạn của kính hiển vi điện tử giúp tạo nên kính hiển vi quang học nano. Các nhà khoa học từ đây có thể nghiên cứu các tế bào sống ở chi tiết phân tử nhỏ nhất, giúp con người xác định các phân tử riêng biệt bên trong tế bào sống. Họ có thể thấy các phân tử tạo ra khớp thần kinh giữa các tế bào thần kinh trong não; có thể theo dõi các protein liên quan đến bệnh Parkinson, bệnh Alzheimer và các khác thậm chí cả theo các protein cá nhân trong trứng đã thụ tinh khi phân chia thành phôi.
Kính hiển vi quang học truyền thống không thể quan sát những gì có kích thước nhỏ hơn 0,2 micromet. Phương pháp của Stefan Hell dùng hai chùm tia laser kích thích các phân tử huỳnh quang phát sáng và loại bỏ các phân tử lớn hơn kích thước nano mang lại một hình ảnh với độ phân giải tốt hơn so với giới hạn quy định của kính hiển vi điện tử đối với các phân tử kích thước nhỏ hơn 0,2 micromet. Eric Betzig và William Moerner đặt nền móng cho phương pháp thứ hai, kính hiển vi đơn phân tử. Phương pháp này dựa trên khả năng phát huỳnh quang của các phân tử xen kẻ nhau sau đó chồng những hình ảnh này mang lại một hình ảnh siêu rõ ở mức độ nano.
HUY QUỐC
