Nước uống cho học sinh trong trường học là một nhu cầu. Ngoài việc tự mang theo nước uống, không ít học sinh vẫn có thói quen uống nước tại trường, đặc biệt với học sinh bán trú. Tuy nhiên, có trường hợp vì một chút lợi nhuận, không ít trường đã “bắt tay” với các công ty tư nhân, nhận những bình nước giá rẻ, chất lượng không đảm bảo dù thu tiền hàng tháng 5.000 - 12.000 đồng mỗi học sinh.
Nhiều trường vì an toàn, đã cho học sinh uống sữa đậu nành để đảm bảo sức khỏe.
Nước thiếu an toàn
Hiện nay trên thị trường nước uống đóng bình ở TPHCM có đến hàng chục nhãn hàng, từ uy tín, chất lượng như: Vĩnh Hảo, Lavie, Aquafina, Sapuwa đến những sản phẩm nhái các hãng nước uy tín như: Aquataly, Lavita, Vĩnh Hương, Wami… đã và đang khiến người tiêu dùng rất khó chọn lựa. Sự thật thật - giả giả này không chỉ khiến những doanh nghiệp làm ăn chân chính đau đầu mà ngay cả người tiêu dùng khó tính cũng không thể biết nguồn nước mình dùng có thật sự sạch và tiệt trùng hay không.
Một chuyên viên phòng kiểm định Sở Y tế TPHCM cho biết: Theo quy định, các cơ sở sản xuất nước đóng chai ngoài việc đảm bảo đúng quy trình công nghệ, kỹ thuật sản xuất nước uống của Bộ Y tế, còn phải tự kiểm nghiệm chất lượng sản phẩm định kỳ tại Trung tâm Y tế dự phòng.
Cụ thể, nguồn nước đầu vào để sản xuất phải là nước ngầm hoặc nước máy đã được xử lý đạt quy chuẩn của Bộ Y tế. Sau khi qua các bộ phận lọc thô, lọc bằng than hoạt tính..., nước đóng chai phải được diệt khuẩn bằng tia cực tím. Tuy nhiên, trong thực tế những đơn vị cung cấp nước đóng bình hiện nay chỉ đơn giản làm công đoạn lọc, khử mùi nước máy, hoặc nước giếng rồi đóng bình.
Chính vì bế tắc trong công tác quản lý mà thị trường nước uống đóng chai giá rẻ - chất lượng kém đang len lỏi và chiếm tỷ lệ không nhỏ trong việc cung ứng nước uống cho người dân đô thị, đặc biệt và đáng lo ngại hơn khi các trường học hiện nay cũng thích phân khúc sản phẩm nước uống đóng bình, giá rẻ này.
Ông Lê Như Ái, Giám đốc Công ty Nước uống tinh khiết Sài Gòn (Sapuwa), cho rằng: “Thị trường nước uống đóng chai đang nở rộ trên toàn quốc, thể hiện một nhu cầu có thực và thói quen mới của người dân thành thị. Tuy nhiên, đa phần các hãng nước hiện nay, đặc biệt của tư nhân nhỏ lẻ vẫn chạy theo lợi nhuận nên nhãn hiệu đạt chất lượng vẫn rất ít. Thực tế cho thấy, nhiều nhà sản xuất đang đánh vào tâm lý chuộng giá rẻ của người tiêu dùng để phát triển sản phẩm. Đây cũng là trăn trở đối với các nhà sản xuất có uy tín và tên tuổi trong việc cạnh tranh và giữ thị trường. Song, tôi tin rằng về lâu dài người tiêu dùng sẽ quan tâm nhiều đến chất lượng sản phẩm hơn là vấn đề giá cả”.
Chiết khấu 30%
Thâm nhập và tìm hiểu về thị trường cung cấp nước uống đóng chai trong trường học chúng tôi mới biết, chất lượng nước uống cho học sinh rất đáng lo ngại. Theo bảng giá chung của hầu hết các trường học trên địa bàn TPHCM hiện nay ở khoản thu tự nguyện, tiền nước uống của học sinh có mức thu dao động từ 5.000 đồng (học 1 buổi) đến 12.000 đồng (học bán trú). Với lớp học 40 - 45 em, số tiền hàng tháng sẽ khoảng 225.000 - 540.000 đồng, đủ để cung ứng khoảng 10 - 20 bình nước chất lượng loại 20 lít.
Tuy nhiên, theo chia sẻ của một giáo viên phụ trách bán trú ở quận 3, rất ít trường mua loại nước có giá 22.000 - 26.000 đồng/bình cho học sinh uống, chủ yếu là mua loại nước giá 10.000 đồng/bình.
Phân khúc trường học lâu nay vẫn được xem là “miếng đất” màu mỡ để các công ty cung cấp nước uống tiếp cận. Bởi thế, muốn có được một hợp đồng cung cấp nước cho một đơn vị trường học nào đó lâu dài, đơn vị cung cấp không ngần ngại chiết khấu 25% - 30% tổng trị giá bình nước cho người ký hợp đồng với họ.
“Anh thử nghĩ đi, một bình nước 20 lít, họ bán cho trường với giá chỉ 10.000 đồng, nhưng họ đã mất 3.000 đồng phí cho người ký hợp đồng thì thử hỏi nước trong bình có là nước tinh khiết hay không, hay chỉ đơn thuần là nước giếng lọc sơ qua rồi đóng bình. Một bình nước 20 lít với giá 7.000 đồng, tôi không thể tin nó đảm bảo các yếu tố vi sinh và an toàn” - giáo viên phụ trách bán trú Trường T.S. chia sẻ.
Trong vai người cần nguồn cung cấp nước cho trường học có khoảng 1.200 học sinh, chúng tôi khảo sát giá một vài công ty cung cấp nước tại quận 12 và quận Gò Vấp. Không khó để tìm ra những đại lý cung cấp nước Awuafina, Lavitas, Lesvive trên các tuyến đường Nguyễn Ảnh Thủ, Nguyễn Văn Lượng, Tô Ký.
Tại một đại lý, chủ cửa hàng không cần rào trước đón sau đã thẳng thắn đặt vấn đề: “Nước uống ở đây được xử lý lọc bằng than hoạt tính, diệt khuẩn bằng tia cực tím nên anh không phải lo có mùi tanh, cặn đóng đáy bình. Anh lấy ít thì giá 12.000 đồng/bình, còn lấy số lượng nhiều trong tuần, em bỏ anh giá 9.000 đồng (3.000 đồng - phí cho anh)”.
Trao đổi với chúng tôi, anh Hoàng Đình Ngân, đại lý phân phối nước của Công ty Khôi Nguyên, chia sẻ: “Với chi phí đầu tư trang thiết bị, đầu tư bình và nguồn nhân công như hiện nay, giá bình nước 20 lít bán 9.000 đồng chắc chắn không thể làm được. Với những đơn vị cung ứng nước đóng chai quen thuộc như Lavie, Aquafina hay Vĩnh Hảo còn bán 26.000 - 28.000 đồng/bình thì những nơi bán 9.000 đồng, tôi đảm bảo chỉ là nước máy… đóng bình mà thôi. Chính vì thế, tôi nghĩ các đơn vị trường học đừng vì giá rẻ mà mua, để rồi học sinh phải uống nguồn nước không thật sự đảm bảo vô trùng”.
Anh Nguyễn
