Đây được xem là kết quả trong việc chọn hướng đi mới, nhằm hỗ trợ hàng Việt tăng cường sự hiện diện tại thị trường nội địa, nhất là mặt hàng nông sản, thực phẩm.
Xác định sản phẩm chủ lực của từng vùng
Phân tích về chiến lược phát triển hàng Việt, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng TPHCM có thế mạnh là thị trường tiêu thụ lớn với quy mô dân số hơn 10 triệu dân và hình thành rất tập trung. Còn các tỉnh, thành phố khu vực lân cận có điều kiện thổ nhưỡng, thời tiết thuận lợi để phát triển sản phẩm nông sản, chế biến mang tính đặc sản của vùng. Do đó, để có thể phát triển và giữ chân hàng Việt tại thị trường nội địa, nhất thiết phải phát huy thế mạnh của từng địa phương trong hệ thống chuỗi liên kết chặt chẽ là sản xuất và tiêu thụ.
Đồng thuận với quan điểm này, bà Nguyễn Huỳnh Trang, Phó Giám đốc Sở Công thương TPHCM, cho biết ngoài quy mô dân số đông, TPHCM còn là trung tâm kinh tế, đầu mối giao thương, kết nối hàng hóa của cả khu vực Nam bộ với tổng dân số lên đến 33,3 triệu người, chiếm 36,7% dân số cả nước. Tổng mức bán lẻ toàn khu vực khoảng 1,5 triệu tỷ đồng/năm, chiếm 52,6% cả nước. Không chỉ vậy, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam (gồm TPHCM và các tỉnh Bình Phước, Tây Ninh, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An, Tiền Giang) là vùng kinh tế phát triển năng động, có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, bền vững; đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; là đầu tàu phát triển kinh tế của cả nước. Riêng đồng bằng sông Cửu Long được biết đến là vùng đất trù phú về nông nghiệp, nơi có khí hậu và thổ nhưỡng thuận lợi để nuôi trồng và chế biến các sản phẩm nông nghiệp. Miền Đông Nam bộ là khu vực cung ứng nhiều mặt hàng, đặc sản nổi tiếng của cả nước, như rau củ quả, tiêu, cà phê…
Nói chung, các tỉnh, thành Nam bộ có thế mạnh trong sản xuất nông nghiệp và có rất nhiều sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, riêng có, nổi tiếng cả nước và có giá trị kinh tế cao. Điển hình như các loại trái cây xoài, sầu riêng, măng cụt…; các loại đặc sản có nguồn gốc thủy sản như khô cá tra phồng, khô cá lóc, khô cá bổi, mắm cá sặc, mắm cá linh, mắm ba khía… Các sản phẩm thủ công như gốm sứ, vải lụa, mây tre, lác, lục bình…, qua bàn tay nghệ nhân đã tạo nên những sản phẩm mỹ nghệ tinh xảo, có giá trị thẩm mỹ cao và mang đậm bản sắc văn hóa Nam bộ.
Tăng chuỗi liên kết thực phẩm giá trị cao
Từ thực tế trên, TPHCM và các tỉnh, thành miền Đông, Tây Nam bộ đã thực hiện liên kết, hợp tác toàn diện nhằm khai thác tối đa tiềm năng, phát huy thế mạnh của từng địa phương, đáp ứng xu thế hội nhập và phát triển. Và việc ký kết hợp tác thương mại là một trong các nội dung thỏa thuận hợp tác toàn diện trên. Điều này đã tạo tiền đề để doanh nghiệp các địa phương liên kết, hợp tác đầu tư trong nhiều lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp, thương mại, dịch vụ… Phát triển hệ thống phân phối, phối hợp theo dõi, nắm bắt tình hình nuôi trồng, sản xuất, điều hành cân đối cung - cầu hàng hóa và ổn định giá cả thị trường, góp phần thực hiện đảm bảo an sinh xã hội. Nhiều hoạt động cụ thể đã được các địa phương triển khai, như chương trình kết nối cung - cầu, hợp tác thực hiện bình ổn thị trường; liên kết đầu tư sản xuất, phát triển hệ thống phân phối, liên kết đào tạo nhân lực… đã mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp và kinh tế mỗi địa phương.
Đến nay, TPHCM và các tỉnh, thành đã phối hợp tổ chức thành công 6 hội nghị kết nối cung, cầu hàng hóa với hiệu quả được nâng lên qua từng năm. Xét về quy mô, hiệu quả của hội nghị kết nối cung - cầu ngày càng được mở rộng; hàng hóa dồi dào, phong phú; số lượng địa phương, doanh nghiệp tham gia và hợp đồng, mặt hàng cung ứng được các bên ký kết ngày càng nhiều. Từ 198 doanh nghiệp thuộc 14 tỉnh, thành khu vực Đông, Tây Nam bộ tham gia vào năm 2012, đến nay đã tăng lên hơn 2.700 doanh nghiệp thuộc 40 tỉnh, thành phố trên cả nước. Lũy kế đến nay, có 2.283 hợp đồng đã được ký kết.
Không dừng lại đó, để hàng Việt đến tận tay người tiêu dùng, tăng sự hiện diện tại thị trường nội địa, TPHCM còn là đầu mối kết nối tiêu thụ nhiều mặt hàng nông sản. Điển hình năm 2016, đã kết nối đưa 80.000 tấn vải thiều của các tỉnh phía Bắc tiêu thụ tại thị trường khu vực phía Nam; tiêu thụ hơn 10.000 con heo mỗi ngày của các tỉnh, thành Đông, Tây Nam bộ; phối hợp các sở ngành tham gia tổ chức đánh giá chất lượng thủy hải sản khu vực miền Trung, lựa chọn sản phẩm đạt chất lượng đưa vào hệ thống phân phối tại thị trường thành phố, góp phần hỗ trợ tiêu thụ thủy hải sản cho bà con khu vực miền Trung. Ngoài ra, Sở Công thương TPHCM cũng đã mời gọi doanh nghiệp tham gia các hoạt động kết nối tiêu thụ chanh, ớt tại Long An; hành tím tại Sóc Trăng; nông sản tại Trà Vinh, An Giang, Bến Tre…
Có thể thấy, thông qua hoạt động kết nối cung - cầu theo hướng phát huy thế mạnh của từng địa phương, nhiều sản phẩm đặc sản của các tỉnh, thành, các vùng miền đã được đưa vào hệ thống trung tâm thương mại, siêu thị, chợ trên địa bàn TPHCM. Về phía doanh nghiệp các địa phương, không ngừng gia tăng sản lượng cung ứng và trở thành nhà cung cấp chiến lược, sản xuất nhãn hàng riêng cho các hệ thống phân phối lớn của TPHCM như Saigon Co.op, Metro, BigC, Lotte… Không những thế, việc hợp tác trên cũng đã tạo cơ sở để các doanh nghiệp Việt nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng tiềm năng mở rộng thị phần xuất khẩu thông qua kênh phân phối của các hệ thống trên. Đơn cử, SaigonCo.op xuất khẩu vải, bưởi da xanh... qua Singapore thông qua hệ thống đại siêu thị Co.op Extra; Lotte xuất khẩu hàng chục mặt hàng tiêu dùng, đặc sản của khu vực thông qua hệ thống siêu thị Lotte tại Hàn Quốc...
Bà Nguyễn Huỳnh Trang cũng cho hay, bên cạnh những hiệu quả đạt được, hiện vẫn còn nhiều sản phẩm thế mạnh, tiềm năng của các địa phương nhưng sản xuất với quy mô nhỏ, thủ công, chưa đảm bảo tiêu chí, quy chuẩn mẫu mã, bao bì sản phẩm và chứng nhận chất lượng, an toàn thực phẩm theo yêu cầu, điều kiện cung ứng vào các hệ thống phân phối hiện đại. Do vậy, trong thời gian tới, Sở Công thương TPHCM cùng với các địa phương thực hiện chia sẻ thông tin, kết hợp hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm địa phương, phối hợp thực hiện chương trình bình ổn thị trường, hỗ trợ đầu tư, liên kết đầu tư, kiểm tra kiểm soát lưu thông hàng hóa... Sở Công thương TPHCM sẽ tiếp tục thực hiện các giải pháp kết nối tiêu thụ, định kỳ tổ chức hội nghị kết nối cung - cầu hàng hóa với các tỉnh, thành (năm 2018, hội nghị được tổ chức tại Bến Tre trong 2 ngày 23 và 24-11).
Từ nay đến năm 2020, Sở Công thương TPHCM sẽ tập trung triển khai công tác sơ chế hàng hóa nông sản có nguồn gốc từ các tỉnh, thành bạn đang phân phối tại 3 chợ đầu mối, góp phần kéo giảm lượng rác thải đưa vào thành phố. Đồng thời, đảm bảo việc tiến tới truy xuất nguồn gốc hàng hóa sản phẩm, làm cơ sở quan trọng để xây dựng 3 chợ đầu mối trở thành trung tâm bán buôn, xuất nhập khẩu nông sản thực phẩm. Đây cũng là cơ sở về lâu dài hình thành chuỗi thực phẩm an toàn, trong đó có sự liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp tại các địa phương khác nhau, thực hiện lưu thông hàng hóa hiệu quả và có kiểm soát từ khâu nuôi trồng cho đến khâu sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Cuối cùng là các tỉnh, thành sẽ tập trung xây dựng giải pháp nhằm phát huy lợi thế từng địa phương, tập trung đầu tư, xây dựng vùng nguyên liệu phù hợp, nâng cao hiệu quả sản xuất, sản xuất theo nhu cầu thị trường...
