Ngày xưa, ông bà đã biết dùng rơm rạ, vỏ trấu để xây dựng nhà cửa. Nhưng hiện nay, các phụ phẩm này chỉ dùng để đun nấu, gây ô nhiễm môi trường và lãng phí. Để tận dụng trấu tạo ra một sản phẩm có ích cho cuộc sống, hai học sinh Võ Thị Hồng Thảo và Nguyễn Võ Minh Hiếu (Trường THPT Nhân Việt - quận Tân Phú, TPHCM) đã chế tạo thành công tấm cách nhiệt từ vỏ trấu và thủy tinh lỏng, mở ra triển vọng về một loại vật liệu mới bền, rẻ, thân thiện với môi trường.
Hiếu kể, quê em nhiều đời trồng lúa ở Cần Thơ. Mỗi lần về quê, thấy sau khi thu hoạch, số trấu thu được chỉ để một phần nhỏ đun lửa. Số còn lại mang ra đồng, đốt làm tro bón đất cho mùa vụ sau. Ở các nhà máy xay xát lúa gần nhà, trấu cũng không được tận dụng mà chủ yếu đổ xuống dọc hai bờ sông. “Về thành phố, tình cờ xem truyền hình, được biết trấu có thể dùng làm vật liệu xây dựng rất tốt. Em nảy ra ý định tận dụng nguồn trấu này. May mắn cho em đúng dịp này, nhà trường phát động cuộc thi nghiên cứu khoa học cho khối học sinh THPT, em cùng với bạn Hồng Thảo bắt tay vào thực hiện đề tài tạo tấm cách nhiệt từ trấu và thủy tinh lỏng”, Hiếu kể.
Võ Thị Hồng Thảo (phải) và Nguyễn Võ Minh Hiếu bên sản phẩm tấm cách nhiệt.
Từ ý tưởng đến thực hiện là không dễ, do kinh nghiệm nghiên cứu chưa có, vốn kiến thức không nhiều. Suốt vài tuần liền, cả Thảo và Hiếu miệt mài tìm đọc các tài liệu trên internet. “Đọc đến đâu không hiểu, tụi em lại mang lên hỏi các thầy cô ở bộ môn Hóa của trường. Cách tổng hợp các chất thì nhiều lắm nhưng khó nhất là tìm một tỷ lệ thích hợp để tạo ra vật liệu đạt được các tiêu chuẩn đề ra”, Minh Hiếu cho biết.
Do máy móc ở trường không đủ, Thảo và Hiếu phải nhờ các thầy cô trong trường liên hệ sự giúp đỡ từ Trường ĐH Bách khoa TPHCM. Hơn 3 tháng ròng, cứ rảnh rỗi sau giờ học, 2 bạn trẻ lại chở nhau đến phòng thí nghiệm làm việc. “Đến hôm mang sản phẩm đến phòng thử nghiệm độ bền, tụi em hồi hộp lắm, bởi nếu không đạt tụi em phải làm lại từ đầu, trong khi cuộc thi ở trường đã bước vào giai đoạn cuối”, Hiếu nhớ lại. Cả hai vỡ òa hạnh phúc khi các thầy cô bảo rằng đã dùng mọi cách nhưng tấm cách nhiệt vẫn “không chịu” vỡ. “Tụi em mừng rơi nước mắt khi cầm thành quả trên tay”, Minh Hiếu hào hứng kể lại.
Thầy Bùi Gia Hiếu, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết, Thảo là học sinh giỏi và có nhiều kiến thức về nghiên cứu khoa học. Trong khi đó, Hiếu lại có trình độ ngoại ngữ tốt, đủ khả năng đọc và dịch các tài liệu chuyên ngành của nước ngoài. Nhiều đề xuất của 2 em khiến thầy cô bất ngờ. Nhờ vậy, chỉ trong thời gian ngắn, các em đã nghiên cứu thành công vật liệu cách nhiệt từ vỏ trấu và thủy tinh lỏng.
Theo thầy Hiếu, vật liệu cách nhiệt đã bán nhiều trên thị trường. Nhưng các sản phẩm còn một số hạn chế như giá thành cao, vật liệu nặng và có một số thành phần gây độc… Trong khi đó, hiện chưa có bất kỳ nghiên cứu nào sử dụng vỏ trấu và thủy tinh lỏng để làm vật liệu cách nhiệt. Cho nên, nghiên cứu của các em mở ra một hướng đi mới cho ngành vật liệu ở nước ta.
Theo tính toán, với 1 tấm lót cách nhiệt có kích thước 1,2m x 2,4m, độ dày 5mm sẽ có giá thành chỉ khoảng 22.800 đồng, rẻ hơn một nửa so với các loại tấm cách nhiệt khác hiện có trên thị trường. Sản phẩm của hai bạn trẻ này sẽ được trưng bày tại triển lãm chào mừng Ngày Khoa học - Công nghệ Việt Nam, do Sở KH-CN TPHCM tổ chức vào cuối tháng 5-2015.
NGUYỄN TƯỜNG
