“Khơi thông” nguồn lực từ vàng
TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng nhận định những chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tạo cơ sở để thay đổi cơ bản về cách quản lý thị trường vàng hiện nay. Việc ổn định và làm lành mạnh hóa thị trường vàng sẽ tạo ra môi trường thuận lợi để nguồn lực vàng đang “ngủ đông” được “đánh thức” và tham gia thị trường.
Điều quan trọng là cần có chính sách để có thể huy động được số vàng này cho mục đích đầu tư sản xuất, phát triển kinh tế. Nguồn lực vàng này khi được huy động có thể dùng làm thế chấp đảm bảo để từ đó Việt Nam có thể vay vốn từ các tổ chức, các định chế tài chính để lấy nguồn vốn đầu tư cho các dự án trọng điểm quốc gia rất quan trọng hiện nay.
Cùng với đó, Việt Nam có thể nghiên cứu thêm mô hình và kinh nghiệm vận hành của sàn giao dịch vàng Chicago Mercantile Exchange (COMEX) của Mỹ. Bởi đây là một trong những sàn giao dịch vàng lớn nhất và quan trọng nhất trên thế giới. Các phương thức chính để giao dịch trên COMEX cũng rất đa dạng như: hợp đồng tương lai vàng, tùy chọn vàng, giao dịch qua điện tử, giao dịch tài khoản tự quản lý, giao dịch theo lệnh…
Tuy nhiên, TS Nguyễn Trí Hiếu cũng lưu ý, việc lập sàn giao dịch vàng hay phát hành chứng chỉ vàng cần phải đảm bảo hai yếu tố, đó là NHNN phải đứng ra bảo lãnh và người dân có thể hoán đổi ra vàng vật chất bất cứ lúc nào. Cùng với đó, những người mua chứng chỉ vàng do NHNN phát hành sẽ được hưởng một mức lãi suất nào đó.
“Hiện nay, lãi suất tiết kiệm được NHNN quy định bình quân khoảng 5%/năm - tức là mức rủi ro thấp, còn chứng chỉ vàng được phát hành bởi NHNN có thể xem là mức rủi ro cực thấp, thậm chí bằng 0 thì mức lãi suất có thể thấp hơn. Tôi cho rằng lãi suất ở mức 2%/năm đối với chứng chỉ vàng là phù hợp”, TS Nguyễn Trí Hiếu nói.
Chuẩn hóa giao dịch trên thị trường vàng
Theo TS Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM thì cho đến nay, không còn quốc gia nào có trình độ phát triển kinh tế hoặc văn hóa, tập quán sử dụng vàng tương tự với Việt Nam sử dụng cơ chế quản lý mang tính chất độc quyền. Đặc biệt ở các quốc gia này không giao ngân hàng trung ương trực tiếp nhập khẩu, xuất khẩu cũng như độc quyền sản xuất vàng miếng. Trong bối cảnh gần như toàn bộ nguồn cung vàng của Việt Nam có được từ nhập khẩu, dự trữ ngoại hối bằng vàng của NHNN không lớn thì nỗ lực nhằm can thiệp giá vàng trên thị trường sẽ khó có thể đem lại kết quả như mong đợi.
TS Trương Minh Huy Vũ cho rằng, sau những “chẩn bệnh” chính xác cũng như những chỉ đạo cụ thể của Tổng Bí thư Tô Lâm như nghiên cứu thành lập Sở Giao dịch vàng quốc gia hoặc cho phép đưa mặt hàng này vào giao dịch trên Sở Giao dịch hàng hóa, phát triển các kênh đầu tư thay thế để huy động vàng trong dân cư…, nếu đúng tiến độ, chỉ sau 3-5 năm tới thị trường vàng hàng hóa ở Việt Nam sẽ lưu hành song song nhiều hình thức loại vàng: vàng theo tiêu chuẩn quốc tế được sản xuất bởi các nhà sản xuất uy tín trên thế giới, vàng theo tiêu chuẩn quốc tế do các công ty Việt Nam sản xuất được các tổ chức quốc tế công nhận, vàng theo tiêu chuẩn truyền thống của Việt Nam. Trong đó, hai loại vàng đầu tiên sẽ là sản phẩm chủ lực được giao dịch phổ biến qua sở giao dịch.
TS Trương Minh Huy Vũ cũng đưa ra gợi ý, từ đây đến khi thành lập Sở Giao dịch vàng, nhà đầu tư có thể giao dịch nhận vàng trực tiếp giữa nhà đầu tư với hệ thống cửa hàng bán lẻ của nhà sản xuất hoặc các cơ sở kinh doanh vàng vật chất (tiệm vàng); hoặc giao dịch thông qua tài khoản lưu ký vàng mở tại ngân hàng thương mại để khuyến khích các nhà đầu tư có nhu cầu giao dịch vàng với số lượng lớn thực hiện giao dịch.
Cho đến khi Sở Giao dịch vàng chính thức vận hành, giao dịch vàng vật chất quy về đầu mối lớn để Nhà nước có điều kiện quản lý, giám sát và điều chỉnh chính sách kịp thời, bình ổn được thị trường vàng. Đồng thời vừa chuẩn hóa giao dịch trên thị trường vàng trong nước, vừa đồng bộ hóa giao dịch trên thị trường vàng để đảm bảo an toàn, thuận tiện, nhanh chóng và hiệu quả, hạn chế tối đa rủi ro.
Đại biểu Quốc hội TRỊNH XUÂN AN - Ủy viên Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội:
Để thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về bỏ độc quyền vàng miếng có kiểm soát, trước hết cần trình dự thảo sửa Nghị định 24/2012/NĐ-CP theo hướng bỏ độc quyền vàng miếng. Giải pháp này có nghĩa là nhà nước vẫn quản lý hoạt động sản xuất vàng miếng nhưng có thể cấp phép cho nhiều doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia sản xuất, không nên biến vàng thành nơi trú ngụ của nguồn tiền, thành tài sản giao dịch ngầm để rửa tiền và cũng không nên cổ súy biến vàng miếng thành tài sản tích trữ.
Lâu nay chúng ta không nhập khẩu vàng vì lo mất ngoại hối nhưng đây là điều cần đánh giá kỹ vì mỗi năm Việt Nam chỉ nhập khẩu khoảng 3-4 tỷ USD với mặt hàng vàng và theo nguyên tắc thị trường vẫn cần có sự liên thông giữa thị trường trong nước và quốc tế. Việc nghiên cứu thành lập Sở Giao dịch vàng quốc gia là nên làm nhưng lưu ý cần phải có sự giám sát chặt chẽ.
