Ngày 15-10, tại trụ sở Trung ương Đảng, Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học công nghệ (KH-CN), đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (Ban Chỉ đạo) đã tổ chức phiên họp quý 3. Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo chủ trì phiên họp. Tham dự có Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú...
Báo cáo tại phiên họp cho biết, 9 tháng qua, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị (về đột phá phát triển KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia) đã thực sự đi vào cuộc sống, tạo ra sự thống nhất cao về nhận thức và hành động. Nhiều kết quả cụ thể, thiết thực đã góp phần nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia, vận hành hiệu quả chính quyền địa phương 2 cấp, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm an sinh xã hội, chăm lo đời sống nhân dân.
Qua đó, niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp, người dân, chuyên gia, nhà khoa học trong nước và quốc tế được nâng cao. Tuy nhiên, còn rất nhiều việc phải làm, nhiều điểm nghẽn tiếp tục phải giải quyết để đột phá mạnh mẽ hơn nữa trong công tác phát triển KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Kết luận phiên họp, Tổng Bí thư Tô Lâm ghi nhận và biểu dương sự cố gắng của các cấp, ngành từ các cơ quan Đảng ở Trung ương, đến Quốc hội, Chính phủ, MTTQ Việt Nam và tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan trong hệ thống chính trị tại địa phương; sự nỗ lực, chủ động trong công tác tham mưu, đề xuất của cơ quan thường trực, tổ giúp việc, hội đồng tư vấn quốc gia, đặc biệt là vai trò của Thường trực Ban Chỉ đạo đã sâu sát trong giám sát, đánh giá, chỉ đạo thực hiện quyết liệt, có kết quả cụ thể. Tổng Bí thư cảm ơn, ghi nhận những đóng góp của đội ngũ chuyên gia trong và ngoài nước, kiều bào ở nước ngoài đã quan tâm, đồng hành cùng với các cơ quan trong nước trong quá trình triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW.
Khai thác dữ liệu để phá vỡ “tư duy cát cứ”
Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ, phải kiên định triển khai theo nguyên tắc điều hành mới đã được Hội nghị lần thứ 13, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII thống nhất: “Kỷ cương đi trước - Nguồn lực đi cùng - Kết quả là thước đo”. Đây phải là tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt, là kim chỉ nam cho mọi hoạt động. Kỷ cương thể hiện ở việc chấp hành nghiêm các kết luận chỉ đạo, tuân thủ tiến độ, không đùn đẩy, né tránh; phải xử lý dứt điểm các nhiệm vụ quá hạn. Nguồn lực phải được bảo đảm đầy đủ, phân bổ đúng, trúng, nhanh, hiệu quả, tránh dàn trải, lãng phí. Mọi nỗ lực phải được đo lường bằng kết quả cụ thể, thực chất, cân - đo - đong - đếm được, chứ không phải bằng những báo cáo hình thức.
Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu, phải lấy việc tháo gỡ điểm nghẽn thể chế làm nhiệm vụ đột phá hàng đầu; khai thác dữ liệu để phá vỡ “tư duy cát cứ”; thể chế về sở hữu trí tuệ, thương mại hóa kết quả nghiên cứu để kết nối viện - trường với thị trường; thể chế về hợp tác công - tư để huy động nguồn lực xã hội; tháo gỡ, đồng thời phải có cơ chế đủ mạnh để bảo vệ những cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; phải kiến tạo hệ sinh thái, khơi thông mạnh mẽ nguồn lực xã hội, lấy doanh nghiệp làm trung tâm, từ "Nhà nước làm" sang "Nhà nước kiến tạo” nhằm giải phóng và huy động tối đa nguồn lực tư nhân cho phát triển KH-CN, đổi mới sáng tạo, theo nguyên tắc “Những gì khu vực tư nhân làm được mà không phải lĩnh vực Nhà nước giữ vai trò chủ đạo thì tạo điều kiện, khuyến khích để khu vực tư nhân làm”; chỉ khi doanh nghiệp thực sự là trung tâm, mô hình 3 nhà (Nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp) mới đi vào thực chất.
Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị, phải lấy sự hài lòng và niềm tin của người dân và doanh nghiệp làm thước đo; phải quyết liệt số hóa toàn diện quy trình, triển khai dịch vụ công "một cửa - một lần khai" trên nền dữ liệu liên thông. Để hiện thực hóa các định hướng lớn đó, phải thống nhất một phương châm hành động kiên quyết, minh bạch, nhất quán, như tinh thần chỉ đạo của Hội nghị lần thứ 13, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII: “Ba trọng tâm - Ba công khai - Một thước đo”. Ba trọng tâm gồm: thể chế hóa nhanh các kết luận chỉ đạo của Ban Chỉ đạo; tổ chức thực thi quyết liệt, có sản phẩm cụ thể; kiểm tra, giám sát thường xuyên, kịp thời tháo gỡ vướng mắc. Ba công khai gồm: công khai tiến độ; công khai trách nhiệm; công khai kết quả để nhân dân, xã hội cùng giám sát, đồng hành. Một thước đo là mức sống và niềm tin của nhân dân.
Không chấp nhận tư duy nhiệm kỳ, níu kéo lợi ích cục bộ
Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu, các cơ quan Đảng từ Trung ương đến địa phương triển khai đề án chuyển đổi số trong các cơ quan Đảng bảo đảm hiệu quả, theo đúng lộ trình đã đề ra. Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo giải quyết dứt điểm tình trạng nợ đọng văn bản hướng dẫn thi hành luật, nỗ lực phấn đấu 100% các nghị định và thông tư hướng dẫn thi hành các luật mới liên quan đến KH-CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số phải được ban hành và có hiệu lực trước ngày 31-3-2026.
Đảng ủy Quốc hội chỉ đạo triển khai đề án chuyển đổi số của Quốc hội. Nội dung giám sát phải tập trung vào 3 vấn đề cốt lõi nhất, gồm: tiến độ và chất lượng xây dựng các cơ sở dữ liệu quốc gia; hiệu quả giải ngân và sử dụng nguồn ngân sách nhà nước; kết quả thực chất của việc thương mại hóa sản phẩm KH-CN và mô hình “3 nhà”.
Đảng ủy MTTQ chỉ đạo triển khai đề án chuyển đổi số trong các cơ quan MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; chỉ đạo tổ chức các chương trình giám sát và phản biện xã hội một cách độc lập, thực chất về chất lượng nghiên cứu KH-CN, đổi mới sáng tạo; cung cấp dịch vụ công trực tuyến và tiến độ triển khai các cơ sở dữ liệu quốc gia có ảnh hưởng trực tiếp đến người dân.
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh trách nhiệm của người đứng đầu. Trước hết là các bộ trưởng, trưởng ngành, bí thư, chủ tịch UBND cấp tỉnh, cấp xã và lãnh đạo cấp vụ, cấp phòng phải nhận thức đầy đủ, sâu sắc yêu cầu, nhiệm vụ phát triển KH-CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia với vận mệnh của đất nước, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành. “Không chấp nhận tư duy nhiệm kỳ, níu kéo lợi ích cục bộ, không dám nghĩ, không dám làm, không dám đột phá. Ai vướng vào những tình trạng này mà không sửa đổi thì phải kịp thời thay thế, không được làm chậm tiến trình phát triển của đất nước”, Tổng Bí thư nêu rõ.
