Sáng 15-10, Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì phiên họp của Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Các đồng chí: Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội; Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư; các thành viên Thường trực Ban Chỉ đạo tham dự phiên họp.
Phía điểm cầu TPHCM tham dự và chủ trì có đồng chí Trần Thị Diệu Thúy, Phó Chủ tịch UBND TPHCM, Phó Ban Thường trực Ban Chỉ đạo của UBND TPHCM về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
"Hành động để đáp lại sự sốt ruột của nhân dân”
Phát biểu khai mạc hội nghị, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, phiên họp tập trung đánh giá kết quả 9 tháng thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, trong bối cảnh Hội nghị Trung ương 13 vừa xác lập quan điểm chuyển đổi mô hình phát triển của đất nước.
Theo Tổng Bí thư, đất nước không thể phát triển bình thường mà phải tăng tốc, bứt phá, trong đó khoa học công nghệ vừa là động lực, vừa là lĩnh vực phải bứt phá. Vì vậy, phiên họp không chỉ là để sơ kết định kỳ, mà phải tạo ra sự thống nhất cao về nhận thức và hành động. “Đây là hội nghị hành động, hành động để biến tinh thần của Trung ương thành kết quả thực tiễn. Hành động để đáp lại sự sốt ruột của nhân dân, của yêu cầu phát triển cấp bách của đất nước”, Tổng Bí thư chỉ rõ.
Tổng Bí thư ghi nhận, sau 9 tháng, Nghị quyết 57 đã thực sự đi vào cuộc sống, góp phần nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia, thúc đẩy kinh tế - xã hội, đảm bảo an sinh, quốc phòng, an ninh và củng cố niềm tin của doanh nghiệp, người dân, giới khoa học trong và ngoài nước.
Tuy nhiên, đồng chí cũng chỉ rõ, còn nhiều việc phải làm, nhiều điểm nghẽn cần được giải quyết để đột phá mạnh mẽ hơn. Nhìn ra thế giới thì rất sốt ruột, các nước đang đi rất nhanh. "Chúng ta phải thấy đây là một cuộc cạnh tranh, một cuộc thi đua. Biết thế giới đang làm gì và chúng ta phải làm gì", Tổng Bí thư nhấn mạnh.
Tổng Bí thư Tô Lâm dẫn lại kinh nghiệm ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) ở nhiều quốc gia, đồng thời chỉ ra rằng, khi so sánh với bước tiến của thế giới, “chúng ta vẫn còn một khoảng cách rất xa”.
Tổng Bí thư cũng chia sẻ, hai “phép thử” vừa qua, từ thiên tai đến không gian mạng đã bộc lộ rõ những lỗ hổng trong năng lực quản trị, dự báo và ứng phó. Cơn lũ lịch sử sau bão số 11 không chỉ gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản, mà còn phơi bày nhiều hạn chế trong hệ thống điều hành, phản ứng khẩn cấp. Từ đó, đồng chí đặt vấn đề khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã thật sự trở thành “lá chắn” bảo vệ người dân, hay mới dừng lại ở những kế hoạch trên giấy, những hệ thống rời rạc, thiếu kết nối và chưa đủ sức cảnh báo, ứng cứu khi thảm họa xảy ra? Tổng Bí thư yêu cầu Ban Chỉ đạo phải hành động với tinh thần quyết tâm cao nhất, đi thẳng vào những hạn chế, yếu kém, không né tránh.
Nói về tiến độ các nhiệm vụ, Tổng Bí thư Tô Lâm lưu ý các nhiệm vụ của năm 2025 phải kiên quyết thực hiện bằng được, không được bàn lùi. Đặc biệt, làm rõ nguyên nhân của tình trạng “trên nóng, dưới lạnh” dù thể chế đã mở, quyết tâm chính trị đã có. Báo cáo cho thấy còn 90 nhiệm vụ quá hạn, tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia chuyên ngành còn chậm, chất lượng dịch vụ công trực tuyến chưa đồng đều.
Không thiếu người tài nhưng thiếu những tổng công trình sư
Khi đề cập đến hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, Tổng Bí thư cảnh báo nguy cơ Việt Nam trở thành “công xưởng gia công” nếu liên kết “ba nhà” (Nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp) vẫn chỉ mang tính hình thức. Doanh nghiệp chưa thực sự là trung tâm, nghiên cứu trong nước gần như không muốn phát triển. Đây là “vùng trũng”, là điểm nghẽn lớn nhất cản trở việc hiện thực hóa mục tiêu tự chủ chiến lược.
Qua đó, Tổng Bí thư đặt vấn đề phải có cơ chế đột phá để Nhà nước thể hiện vai trò kiến tạo, đặt hàng, doanh nghiệp trở thành trung tâm, và tri thức của các viện, trường được chuyển hóa thành sức mạnh kinh tế với những sản phẩm "Make in Vietnam" cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường.
Về nhân tài, Tổng Bí thư cho rằng, Việt Nam “không thiếu người tài nhưng thiếu những tổng công trình sư”, đồng thời nhấn mạnh cần chính sách vượt trội để “trải thảm đỏ”, quy tụ và trao quyền cho nhân tài trong và ngoài nước.
Về công nghệ chiến lược, Tổng Bí thư phân tích, dù đã có 11 công nghệ nhưng việc triển khai còn chậm, cần có kế hoạch tổng thể, phân công rõ ràng. Đồng chí cũng ghi nhận doanh nghiệp tư nhân thời gian qua đã mạnh dạn đầu tư, kết nối, sử dụng nhân tài, đồng thời nhấn mạnh Nhà nước không thể đứng ngoài doanh nghiệp mà phải hiểu, hỗ trợ, giao nhiệm vụ và định hướng phát triển.
Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị các đại biểu đánh giá việc khai thác, làm chủ các không gian phát triển mới. Ban Chỉ đạo sẽ tập trung lãnh đạo, chỉ đạo để nhanh chóng hình thành các không gian phát triển mới, tạo động lực cho tăng trưởng số và đổi mới sáng tạo.
