Thí điểm đại hội chi bộ 5 năm một lần: Phép thử năng lực lãnh đạo cấp ủy chi bộ

Trọng trách lớn hơn cho cấp ủy cơ sở

Ông Trần Quang Tuấn, Bí thư Chi bộ khu phố 6 (phường Bến Nghé, quận 1, TPHCM), bày tỏ vui mừng khi Trung ương ban hành Quy định 294, trong đó có cho phép thí điểm cấp chi bộ đại hội 5 năm một lần, thay vì 5 năm hai lần như trước. Đây là sự ghi nhận, tin tưởng của Trung ương đối với đội ngũ cấp ủy ở cơ sở. Hoạt động của chi bộ khu phố với Đảng bộ phường là sự kế cận liên tục, do đó chi bộ có nhiệm kỳ 5 năm là phù hợp và đồng bộ với thời gian nhiệm kỳ của tổ chức Đảng các cấp. Bên cạnh đó, nhân sự để giới thiệu cho cấp ủy của khu phố rất khó khăn. Nhiệm kỳ chi bộ dài sẽ giảm áp lực về nhân sự cấp ủy khu phố vào mỗi kỳ đại hội, cũng như có thời gian để cấp ủy tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các hoạt động ở khu phố.

Mặt khác, với nhiệm kỳ 5 năm, khi ban hành nghị quyết đại hội chi bộ khu phố cũng sẽ định hướng thực hiện các nhiệm vụ lớn hơn, có tính bền vững hơn. Theo nhận xét của ông Dương Quang Thuận, Bí thư Chi bộ Khu phố 26 (phường Bình Trị Đông A, quận Bình Tân), quy định này là một bước đột phá gắn liền với xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp. Đây cũng là cơ sở để Đảng lãnh đạo toàn diện mọi mặt trong đời sống kinh tế - xã hội, góp phần nâng cao đời sống nhân dân. Chẳng hạn, nhiều khu phố mong muốn vận động người dân hiến đất mở rộng hẻm. Nếu nhiệm kỳ 2,5 năm, có chi bộ khu phố sẽ dè chừng vì sợ không đảm bảo tiến độ; song, với nhiệm kỳ 5 năm, chắc chắn khu phố sẽ mạnh dạn hơn trong đặt ra mục tiêu và tổ chức thực hiện.

Bước chuyển sang “lãnh đạo bằng hiệu quả”

Đại hội chi bộ là sự kiện chính trị quan trọng, là nơi đảng viên thể hiện quyền dân chủ trong đánh giá cấp ủy, quyết định phương hướng, nhiệm vụ chính trị lãnh đạo hệ thống chính trị ở cơ sở. Tuy nhiên, theo TS Hồ Ngọc Đăng, giảng viên Khoa Xây dựng Đảng, Học viện Cán bộ TPHCM, trong bối cảnh hiện nay, việc tổ chức 2 kỳ đại hội trong một nhiệm kỳ 5 năm không phải lúc nào cũng phát huy được hiệu quả thực chất. Nhiều chi bộ có quy mô nhỏ, nhiệm vụ ổn định, ít biến động về nhân sự và tình hình chính trị, kinh tế, xã hội. “Việc tổ chức đại hội giữa nhiệm kỳ trong trường hợp này không chỉ gây lãng phí về thời gian, nhân lực và chi phí mà còn dẫn đến tình trạng hình thức hóa, khi nội dung chủ yếu mang tính điểm lại, ít đột phá, ít giá trị quyết sách”, TS Hồ Ngọc Đăng phân tích.

TS Nguyễn Thị Trâm, Trưởng Khoa Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị khu vực II, nhận xét, việc chuyển từ mô hình tổ chức đại hội chi bộ 5 năm 2 lần sang 5 năm 1 lần không đơn thuần là sự thay đổi về tần suất hành chính, mà đặt ra yêu cầu căn bản đối với năng lực lãnh đạo, năng lực quản trị chính trị và tầm nhìn chiến lược của cấp ủy chi bộ. Khi đại hội chi bộ chỉ diễn ra một lần trong cả nhiệm kỳ 5 năm, đồng nghĩa với việc cấp ủy phải xây dựng một kế hoạch lãnh đạo toàn diện, bài bản, có chiều sâu và có sức bao quát cả nhiệm kỳ.

Đồng quan điểm trên, TS Hồ Ngọc Đăng cho rằng, thay vì kiểm điểm hành chính định kỳ vốn nặng về báo cáo thành tích, tổng kết công việc theo quý, theo năm một cách hình thức, quy định mới sẽ khuyến khích cấp ủy chủ động hơn trong tổ chức thực hiện, theo dõi mục tiêu dài hạn và điều chỉnh chiến lược linh hoạt dựa trên diễn biến thực tiễn.

Nói cách khác, đó là sự chuyển mình từ “hành chính hóa” tổ chức Đảng sang “quản trị chính trị” trong nội bộ Đảng. Khi đó, sinh hoạt chi bộ thay vì gói gọn trong báo cáo, biểu quyết, phân công mang tính thủ tục, thì sẽ trở thành một môi trường sinh hoạt chính trị thực chất, nơi các chủ trương của Đảng được hiện thực hóa qua từng hành động cụ thể, từng phương pháp triển khai và từng kết quả định lượng được đo lường rõ ràng.

Khi thực hiện thí điểm, TS Nguyễn Thị Trâm đề nghị tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy cấp trên đối với chi bộ, chi ủy và bí thư chi bộ trực thuộc. Đối với một số chi bộ ở cơ quan đơn vị đặc thù, cần sự linh hoạt hoặc chi bộ ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn…, việc thí điểm đại hội 5 năm một lần cần có sự cân nhắc.