Trong điều kiện mới, trước đòi hỏi của sự phát triển, VHNT cần có sự quan tâm đúng mức, cần nhiều hơn những việc làm thiết thực để VHNT TPHCM phát huy vai trò tích cực cho sự phát triển đi lên của TP và cả nước.
Khi đi vào kinh tế thị trường, với xu thế hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, truyền thông đa phương tiện, VHNT có điều kiện để phát triển. Tuy nhiên, xu hướng thương mại hóa trong hoạt động VHNT và tác động của các trào lưu văn hóa nước ngoài đặt ra nhiều bất cập. Thực trạng cho thấy, một số loại hình nghệ thuật đang gặp nhiều khó khăn; tác phẩm VHNT mang tính tư tưởng thẩm mỹ cao thì ít, làng nhàng thì nhiều. Đáng lo hơn, văn hóa phẩm độc hại vẫn xâm nhập vào xã hội và gia đình. Sự chủ động, ứng phó trên mặt trận này nhìn chung còn lúng túng và chưa tương xứng. TPHCM được xem là địa phương có đầu tư, dành một số cơ chế, chính sách, triển khai một số dự án xây dựng cơ sở vật chất và duy trì giải thưởng sáng tác VHNT… Nhưng điều đó chưa đủ để VHNT TP phát triển xứng tầm và có điều kiện vươn lên, đóng góp nhiều hơn cho công cuộc đổi mới và vươn ra thế giới.
Điểm nghẽn cần tháo gỡ ở đây có lẽ là cả cơ sở vật chất, nguồn nhân lực và những chính sách, cơ chế chính sách cần thiết cho VHNT. Cùng với sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước và cơ chế phối hợp là nguồn động lực tạo nên sức mạnh nội sinh cho sự phát triển VHNT.
Cơ sở vật chất cho hoạt động VHNT TP cần được tăng cường trên cơ sở rà soát, địa điểm nào cần nâng cấp, dự án nào cần xây mới để xem xét đưa vào danh mục đầu tư, tạo điều kiện để có thêm nhà hát, nơi biểu diễn, phim trường, rạp chiếu phim, không gian trưng bày nghệ thuật, sinh hoạt văn hóa… Cùng với việc tạo điều kiện phát triển công nghiệp văn hóa đi đôi với xây dựng, hoàn thiện thị trường văn hóa, nâng cao chất lượng sản phẩm văn hóa.
Cần có sự quan tâm đúng mức đối với việc đào tạo nguồn nhân lực cho các loại hình VHNT (có lẽ cần có chính sách đặc thù); đồng thời có chính sách khuyến khích sáng tác, có sự đầu tư trọng điểm cho một số loại hình và một số đơn vị nghệ thuật… Đi đôi với tăng cường nguồn lực của Nhà nước là sự huy động các nguồn lực của xã hội, đóng góp phát triển VHNT.
Phải coi trọng sự phối hợp trong hoạt động văn hóa. Trong đó, các cơ quan báo chí, truyền thông trên địa bàn sẽ là người tổ chức, giới thiệu, quảng bá những tác phẩm hay cho công chúng. Ngành giáo dục và tổ chức Đoàn, Hội, Đội không chỉ có trách nhiệm trong việc giáo dục con người, thị hiếu thẩm mỹ cho giới trẻ mà cần phải chủ động đưa các loại hình VHNT vào nhà trường, xây dựng văn hóa đọc cho người trẻ và xã hội… Chủ động xây dựng thị trường với những sản phẩm văn hóa có chất lượng, đa dạng, lành mạnh, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, giới thiệu rộng rãi trong nước, cho khu vực và thế giới cùng với các hoạt động giao lưu văn hóa.
Việc tổ chức “đối thoại văn hóa” cần được thực hiện thường xuyên, có sự tham gia của lãnh đạo TPHCM nhằm lắng nghe những góp ý, đề xuất, hiến kế của các văn nghệ sĩ, nhà nghiên cứu, nhà phê bình, những người hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa, quảng bá văn hóa, những người làm du lịch… và ý kiến của người dân để qua đó tiếp nhận, có hướng xử lý, tháo gỡ kịp thời, là rất cần thiết.
Thế mạnh, tiềm năng trên lĩnh vực VHNT của TPHCM còn lớn, nhất là con người, đội ngũ văn nghệ sĩ trưởng thành qua các thời kỳ. Với chủ đề được chọn của năm 2020 là “Năm đẩy mạnh hoạt động văn hóa và xây dựng nếp sống văn minh đô thị”, đây không chỉ là sự quan tâm của lãnh đạo TPHCM mà còn thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân. Việc chọn và chỉ đạo thực hiện chủ đề năm 2020 với nội dung văn hóa, nếp sống là thể hiện quyết tâm của lãnh đạo TPHCM, tạo điều kiện cho việc đầu tư xây dựng nền tảng văn hóa, phẩm cách con người nơi đầu tàu kinh tế của cả nước. VHNT, với vai trò tích cực sẽ đóng góp hết sức có ý nghĩa vào tiến trình ấy.
