Hiệp hội Viễn thông liên ngân hàng và tài chính quốc tế (SWIFT) ngày 6-10 cho biết, đồng nhân dân tệ (NDT) của Trung Quốc đã qua mặt đồng Yen của Nhật Bản trở thành đồng tiền giao dịch quốc tế phổ biến thứ 4, chỉ sau USD, EUR và bảng Anh.
Theo SWIFT, thanh toán bằng NDT trong tháng 8-2015 đã tăng 9,1% về giá trị, trong khi thanh toán bằng các đồng tiền khác giảm 8,3%. Tỷ trọng giao dịch NDT trong tổng giao dịch quốc tế chiếm gần 2,8% so với 1,4% trong tháng 1-2014. Thống kê giao dịch tiền tệ quốc tế cũng cho thấy, có hơn 100 quốc gia sử dụng NDT trong thanh toán quốc tế trong tháng 8. Đặc biệt, 90% giao dịch tập trung vào khoảng 10 quốc gia, trong đó, Singapore chiếm hơn 24%, tiếp đến là Anh chiếm gần 22%. Khoảng 1.700 định chế khắp thế giới sử dụng NDT trong hoạt động thanh toán, trong đó có 600 định chế không liên quan đến Trung Quốc hay Hồng Công. Trong lĩnh vực tài chính thương mại, NDT cũng chiếm hơn 9% lượng phát hành thư tín dụng toàn cầu xét theo giá trị. Xét ở khía cạnh này, NDT là đồng tiền được sử dụng phổ biến thứ 2 thế giới. Giá trị các giao dịch ngoại hối bằng NDT cũng tăng 20% trong tháng 8 so với tháng trước. Tuy vậy, con số này vẫn khá khiêm tốn so với 80,1% đối với USD.
Sự vượt cấp đột ngột này được coi là cơ hội lớn đối với đồng NDT khi Trung Quốc đang cố gắng đưa đồng nội tệ vào rổ tiền tệ Quyền rút vốn đặc biệt (SDR) của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF). Vào tháng 11 tới, IMF sẽ tiến hành một đợt xem xét mỗi 10 năm chỉ thực hiện 2 lần rổ SDR này. Vì vậy, Trung Quốc đang ra sức thực hiện mọi yêu cầu từ phía IMF để biến giấc mơ quốc tế hóa đồng NDT thành hiện thực. Chuyên gia kinh tế tại DBS Group Holdings ở Hồng Công dự doán rằng, các dữ liệu vừa công bố cho thấy xác suất đồng NDT lọt vào rổ SDR của IMF là rất cao. Tuy nhiên, IMF lại cho rằng đồng NDT vẫn còn thua xa 4 đồng tiền trong rổ tiền tệ (USD, EUR, bảng Anh và Yen Nhật) về số liệu. Những yêu cầu chính để một đồng tiền có khả năng lọt vào giỏ tiền tệ là: mức độ nợ ngân hàng quốc tế, chứng khoán nợ toàn cầu, mức độ sử dụng trong thị trường ngoại hối và khả năng dự trữ chính thức.
Hiện nay, vai trò của SDR phần lớn vẫn nằm trong giới hạn hoạt động của IMF, phần đóng góp của nó tại các thị trường tài chính toàn cầu và dự trữ quốc tế của các ngân hàng trung ương được giới tài chính quốc tế nhận định là không đáng kể. Tuy nhiên, việc thêm đồng NDT vào rổ SDR sẽ là biểu tượng quan trọng, ngụ ý công nhận tầm vóc toàn cầu đang lên của Trung Quốc. NDT đã là đồng tiền chính trong thương mại và đầu tư thế giới và chiếm một phần ngày càng lớn trong giao dịch tài chính quốc tế và các quỹ dự trữ. Để hội đủ điều kiện gia nhập rổ tiền tệ, Chính phủ Trung Quốc phải nới lỏng kiểm soát vốn của nước này và tự do hóa thị trường tài chính một cách đáng kể, gia nhập rổ SDR sẽ đòi hỏi tiếp tục quá trình này.
Thời gian qua, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã và đang cố gắng gia tăng mức độ sử dụng đồng NDT trên toàn thế giới bằng nhiều cách như phá giá NDT, chỉ định 10 ngân hàng thanh toán bằng đồng NDT, khai trương các thị trường trái phiếu và tiền tệ địa phương ở các ngân hàng trung ương nước ngoài.
VIỆT ANH
