Thực hiện lời hứa của mình, đạo diễn Lương Đình Dũng - tác giả của bộ phim Xẩm đỏ cho hay: Anh đang chuẩn bị cho ra mắt bộ phim tư liệu, dự kiến mang tên Xẩm đỏ 2, với độ dài 70 phút.
Cụ Hà Thị Cầu ra đi tới nay đã 5 tháng, những người yêu nghệ thuật truyền thống ai cũng thấy khoảng trống mà cụ để lại thật sự không có người nào lấp nổi. Vì thế, việc xúc tiến hoàn thành và cho ra mắt đĩa Xẩm đỏ 2 với anh đơn giản, anh chỉ thực hiện mong ước của nghệ nhân Hà Thị Cầu, đồng thời cũng là khát khao của chính bản thân mình. Đó là mong sao những giá trị văn hóa của nghệ thuật hát xẩm sẽ được nhiều người biết đến và chung tay lưu giữ. “Một mình tôi giữ những tư liệu này thì không xuể…” - anh Dũng tâm sự.
Nghệ nhân Hà Thị Cầu.
Anh cho biết, từ hồi làm phim Xẩm đỏ, với suốt hai năm trời đi lại như con thoi giữa Hà Nội - Ninh Bình, ê-kíp đã có được hơn 1.200 phút những thước phim tư liệu quý giá về cụ Cầu. Trong khối tư liệu lớn về cụ có rất nhiều bài xẩm đặc sắc do chính cụ thể hiện, có lẽ chưa đạt tới con số 100% di sản một đời hát xẩm của cụ nhưng cũng gần gần như thế.
Vì thế, sau khi hoàn thiện phim Xẩm đỏ đầu tiên có thời lượng 35 phút, là những gì chắt lọc, cô đọng nhất để tạo nên một bức chân dung nghệ nhân Hà Thị Cầu, ê-kíp lại tiếp tục xây dựng Xẩm đỏ 2 với chủ đề rộng hơn. Đó là một khối tư liệu rất quý giá cho những ai muốn tìm hiểu về nghệ thuật hát xẩm Việt Nam thông qua tiếng hát của một nghệ nhân Hà Thị Cầu khi Xẩm đỏ 2 vừa là câu chuyện kể đầy đủ về cuộc đời cụ, vừa là tư liệu những bài hát cuối cùng của cụ.
Xẩm đỏ 2 giữ nguyên phong cách của phim trước, không lời bình, tự thân những hình ảnh, tư liệu và tiếng hát của cụ Cầu đã là một mạch truyện rất cuốn hút người xem rồi. DVD này có thời lượng khoảng 70 phút. Gói ghém toàn bộ cuộc đời của cụ Cầu vào những thước phim nhưng đạo diễn Lương Đình Dũng lại không hề đưa bất cứ hình ảnh nào về sự ra đi của cụ vào phim, bởi anh cũng như những người yêu hát xẩm đều hiểu rằng tiếng hát của cụ vẫn còn lại mãi mãi, câu chuyện cuộc đời chìm nổi thăng trầm của cụ vẫn ở bên chúng ta.
Một điều nghe có vẻ hơi buồn, nhưng đó là sự thật, ấy là phải cho đến sau khi nghệ nhân Hà Thị Cầu mất đi, bộ phim tư liệu Xẩm đỏ của đạo diễn Lương Đình Dũng mới được nhiều người biết đến và lùng sục tìm mua. Vì thế, phim Xẩm đỏ 2 đã dựng xong rồi, đạo diễn phải mất một tháng để trau chuốt cho nó, song phim chưa thể ra mắt vì chưa tìm kiếm được nhà tài trợ.
Đạo diễn Lương Đình Dũng tâm sự: “Nếu giống như Xẩm đỏ đầu tiên chỉ in 2.000 đĩa thì sức lan tỏa của nó ít quá, vì thế anh hy vọng sẽ tìm được những người nặng lòng với nghệ thuật dân gian đầu tư để in được khoảng 50.000 đĩa DVD để quảng bá cho cuộc đời và tiếng hát của cụ. Đâu có người thứ hai nào như cụ nữa đâu. Người hát xẩm thì có nhiều, nhiều nghệ sĩ hát xẩm rất hay, nhưng tìm đâu ra cái khí chất của cụ”.
Một cuộc đời như thế, một gương mặt như thế, một giọng hát như thế, nhắc đến xẩm là hình dung ra ngay nghệ nhân Hà Thị Cầu. Giờ thì cụ mất rồi, những gì lưu lại trên dương thế chỉ còn là tiếng hát và hình ảnh, nếu nó không được nhiều người biết đến thì rất uổng.
“Nhiều người lo lắng cho tôi cũng “mắng” tôi điên, điên mới đem tiền nhà ra để “đốt” vào việc ấy, ai cũng biết làm các sản phẩm băng đĩa để tôn vinh văn hóa dân gian là không có khả năng thu hồi vốn và sẽ thua lỗ liểng xiểng” - đạo diễn Đình Dũng thổ lộ. Anh đã bỏ nhiều tiền để làm và đã từng cảm thấy cô đơn khi không có ai đồng hành tương trợ. Song người nghệ sĩ ấy luôn tự nhủ lòng mình rằng nếu ai cũng nhụt chí như vậy thì ai làm, thế nên anh lại dồn tâm huyết và sức lực cho xẩm, âu nó như một cái nghiệp vậy.
MAI AN
