Nhiều thách thức hiện hữu
Theo các chuyên gia, cùng với việc nâng cao năng lực hạ tầng logistics, hạ tầng bán lẻ… thì nguồn nhân lực chất lượng cao cũng là một trong những yếu tố quan trọng góp phần giúp TPHCM hiện thực hóa khát vọng trở thành trung tâm dịch vụ hàng đầu cả nước, vươn tầm châu Á.
TS Đinh Thị Thu Hồng, Phó Trưởng ban thường trực Ban Đào tạo, Đại học Kinh tế TPHCM, cho rằng, điều quan trọng nhất là TPHCM chưa bao giờ thiếu quyết tâm. Trong nhiều kỳ Đại hội Đảng bộ, thành phố luôn chọn phát triển nhân lực chất lượng cao là một chương trình đột phá. Nhiệm kỳ 2015-2020, TPHCM đặt mục tiêu đổi mới căn bản giáo dục, gắn chuẩn quốc tế, hướng tới xây dựng thành phố học tập, trung tâm đào tạo hàng đầu cả nước và khu vực Đông Nam Á. Sang nhiệm kỳ 2020-2025, chương trình này tiếp tục được nhấn mạnh, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và chuyển đổi số mạnh mẽ. Tháng 7-2021, UBND TPHCM đã phê duyệt Đề án đào tạo nhân lực trình độ quốc tế cho 8 ngành trọng điểm đến năm 2035, đồng thời triển khai kế hoạch đào tạo đại học chia sẻ - một bước đi mới trong hợp tác giữa các trường.
Tuy nhiên, theo TS Đinh Thị Thu Hồng, những thách thức vẫn còn đó: đội ngũ giảng viên công nghệ số và ngoại ngữ chưa đủ mạnh; nhiều sinh viên thiếu kỹ năng số, tư duy dữ liệu; hạ tầng số phục vụ giáo dục chưa đồng bộ; khả năng thu hút sinh viên quốc tế còn khiêm tốn. Đây là những “nút thắt” mà thành phố phải sớm tháo gỡ nếu muốn thật sự trở thành trung tâm đào tạo tầm khu vực.
Theo TS Đinh Thị Thu Hồng, muốn giải bài toán nhân lực, TPHCM cần một chiến lược rõ ràng cho nhân lực số, tập trung vào các lĩnh vực then chốt như công nghệ thông tin, AI, khoa học dữ liệu, fintech, y tế công nghệ cao. Song song đó, thành phố phải đầu tư mạnh cho hạ tầng số trong giáo dục, thúc đẩy hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp để hình thành các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D), phòng lab đặt trong trường cũng như mở rộng chương trình thực tập, nghiên cứu chung cho sinh viên.
Thu hút, đào tạo và giữ chân người tài
Nếu bài toán nhân lực chất lượng cao là thách thức cốt lõi của TPHCM, thì doanh nghiệp nhà nước chính là một trong những người chơi buộc phải nhập cuộc. Họ không chỉ sử dụng nguồn nhân lực do trường đại học đào tạo, mà còn trực tiếp góp phần hình thành lực lượng lao động thông qua môi trường làm việc, chính sách đãi ngộ và cam kết gắn bó lâu dài.
Trong số này, Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn (SATRA) là một ví dụ tiêu biểu. Với gần 3 thập niên phát triển, doanh nghiệp này bước vào giai đoạn tái cấu trúc không chỉ để nâng cao hiệu quả kinh doanh, mà còn để chuẩn bị một thế hệ nhân lực mới, có khả năng thích ứng với dịch vụ hiện đại và chuỗi cung ứng toàn cầu. Ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Chủ tịch HĐTV SATRA, cho biết, nguồn nhân lực chất lượng cao được xác định là yếu tố cốt lõi để SATRA hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững. Do đó, SATRA đã và đang triển khai nhiều giải pháp để thu hút, đào tạo và giữ chân nhân tài, đặc biệt là lực lượng trẻ. “Chiến lược phát triển nguồn nhân lực của SATRA được xây dựng trên nguyên tắc “đúng người - đúng việc - đúng năng lực” với hệ thống khung năng lực cho từng vị trí. Ngay từ bước tuyển dụng, SATRA đã có quy trình tuyển dụng bài bản, đánh giá đúng năng lực và tiềm năng của ứng viên, đặc biệt là ở những vị trí quan trọng”, ông Nguyễn Hữu Nghĩa chia sẻ.
Song song đó, ông Nguyễn Hữu Nghĩa cho biết, SATRA đã đẩy mạnh hợp tác với các trường đại học để chủ động trong công tác đào tạo gắn liền với thực tế. Các chương trình đào tạo chuyên sâu, chương trình đào tạo nội bộ, các khóa học cập nhật, bồi dưỡng kiến thức được SATRA mời các chuyên gia đầu ngành, giảng viên dày dạn kinh nghiệm thực tiễn huấn luyện cho đội ngũ nhân lực. Các chương trình phát triển cá nhân, quy hoạch cán bộ trẻ, nâng cao chất lượng quản lý cấp trung và cấp cao cũng đang được triển khai đồng bộ.
Đồng thời, SATRA cũng không ngừng hoàn thiện chính sách đãi ngộ công bằng, minh bạch, gắn liền với hiệu quả công việc và đóng góp thực tế; tạo môi trường làm việc tích cực, khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới; tổ chức các hoạt động tập thể, teambuilding để tăng cường sự gắn kết, tinh thần đồng đội trong đội ngũ người lao động.
Việc gắn chiến lược nhân lực với tiến trình tái cấu trúc cho thấy doanh nghiệp nhà nước hoàn toàn có thể trở thành mắt xích quan trọng trong bài toán nhân lực chất lượng cao của TPHCM. Ở SATRA, chiến lược ấy không dừng ở việc tuyển chọn, đào tạo hay đãi ngộ, mà còn là cách doanh nghiệp này định hình văn hóa làm việc hiện đại, tạo môi trường để thế hệ lao động trẻ trưởng thành cùng quá trình chuyển đổi số.
