Trao đổi với báo chí bên hành lang kỳ họp Quốc hội đang diễn ra, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã từng cảnh báo “sẽ xảy ra vấn đề lớn” đối với dự án này, nếu không kịp thời xử lý.
Theo báo cáo nêu trên, dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 TPHCM, tuyến Bến Thành - Suối Tiên bắt đầu thực hiện tháng 3 - 2007 và dự kiến hoàn thành đưa vào khai thác năm 2018. Tuy nhiên, do việc chậm trễ trong công tác giải tỏa và phải lập lại thiết kế kỹ thuật cho nhà ga ngầm Bến Thành tích hợp giữa các tuyến đường sắt đô thị số 1, số 2, số 3A và số 4 nên thời gian hoàn thành xây dựng, đưa vào vận hành toàn tuyến là năm 2020.
Tổng mức đầu tư ban đầu của Dự án đã được UBND TPHCM phê duyệt năm 2007 là gần 126,6 tỷ yên (tương đương gần 17,4 nghìn tỷ đồng, gần 1,1 tỷ USD theo tỷ giá thời điểm đó). Năm 2011, TPHCM đã phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư lên hơn 236,626 tỷ yên (tương đương hơn 47,3 nghìn tỷ VNĐ, tương đương gần 2,5 tỷ USD), trong đó vốn vay ODA của Nhật chiếm 88,4% với số tiền hơn 41,8 nghìn tỷ đồng. Phần còn lại, khoảng gần 5,5 nghìn tỷ đồng là vốn đối ứng từ ngân sách Thành phố.
Việc tổng mức đầu tư tăng gấp 3 được giải thích là do biến động khách quan của giá nguyên liệu, nhiên liệu và việc tăng mức lương tối thiểu từ năm 2006 đến năm 2009.
Ngoài ra, dự án tăng khối lượng xây dựng gồm tăng đầu tư cho đầu máy, toa xe, trang thiết bị nhà ga nhằm đáp ứng nhu cầu tăng lưu lượng hành khách dự báo vào năm mục tiêu thiết kế là năm 2040 (thay vì năm 2020 như trong Dự án đầu tư); áp dụng các trang thiết bị, hệ thống tiên tiến, đầu tư đầy đủ cho xưởng bảo trì sửa chữa, cho tòa nhà trung tâm điều khiển cho cả hệ thống đường sắt đô thị của thành phố và đầu tư cho trụ sở của Công ty Vận hành và bảo dưỡng đường sắt đô thị. Tỷ giá Yên Nhật - Việt Nam đồng cũng khiến vốn đầu tư thay đổi đáng kể (tổng mức đầu tư bằng Yên Nhật chỉ tăng gần gấp 2, nhưng bằng tiền Việt Nam tăng gấp 3); tỷ lệ tính toán các chi phí dự phòng, rủi ro trượt giá cũng được cập nhật theo quy định mới...
Bộ Giao thông Vận tải nhận định, việc bố trí kế hoạch ODA không đạt yêu cầu làm dự án bị chậm trễ. Cụ thể, giai đoạn 2016 – 2020, dự án cần gần 21 nghìn tỷ đồng, nhưng mới được giao vốn 7,5 nghìn tỷ đồng, đáp ứng 36% nhu cầu. Kế hoạch năm 2017 cần hơn 5,4 nghìn tỷ, mới được giao hơn 2,1 nghìn tỷ, đáp ứng 39%. Tính ra, giai đoạn 2016 – 2020 còn thiếu hơn 13,4 nghìn tỷ đồng, trong đó riêng năm 2017 còn thiếu 3,3 nghìn tỷ đồng…
Do đó, Bộ này kiến nghị Quốc hội tiếp tục quan tâm, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai dự án.
