Xe đời mới nhưng chạy nhiều, chưa chắc đạt chuẩn
Theo quy định về tiêu chuẩn khí thải, ô tô sản xuất sau năm 2008 phải đạt tiêu chuẩn khí thải mức 2, áp dụng từ ngày 1-1-2020; ô tô sản xuất từ năm 1999 đến hết năm 2008 sẽ áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 2 từ ngày 1-1-2021. Các loại xe động cơ xăng, dầu diesel sản xuất trước năm 1999 được tiếp tục áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 1. Ngoài ra, các loại ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4 và mức 5.
Với quy định này, nhiều người sở hữu ô tô đời cũ sản xuất năm 2008 trở về trước đang “thấp thỏm” không biết tương lai chiếc xe của mình có được phép lưu thông hay không, nếu không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mới? Anh Nguyễn Chạm (ngụ quận 5) đang sở hữu ô tô Suzuki Swift sản xuất năm 1998 cho biết, xe nhà ít đi nên mới chạy khoảng 80.000km. Nếu theo quy định này thì sẽ bị đánh dấu đỏ ở mức 1. Các xe sản xuất ở Việt Nam nếu áp tiêu chuẩn kỹ thuật so với xe sản xuất theo tiêu chuẩn châu Âu thì cách nhau một trời một vực. Vậy chiếc taxi đời mới cùng hiệu chạy mới 2 năm đã hơn 300.000km thì xét theo tiêu chuẩn nào?
Từ năm 2020, ô tô sản xuất sau năm 2008 sẽ áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 2. Ảnh: THÀNH TRÍ Nhiều chủ xe băn khoăn: một chiếc ô tô gia đình ở tỉnh lẻ đi ít, hơn 10 năm mới đi hơn 5.000km, so với ô tô dùng chạy dịch vụ ở thành phố chỉ 3 năm đã đi gần 40.000km - chênh lệch rất lớn. Nên chăng có máy kiểm tra lúc đăng kiểm, 4 năm sau xuống mức 1 mà không cần đợi đến 10 năm. Ngoài ra, để tiếp tục được vận hành, xe phải qua kiểm tra vết nứt ở tất cả các bộ phận, đặc biệt là động cơ. Nếu phát hiện vết nứt hoặc hàn lại động cơ, đề nghị không cho lưu hành - như ở nhiều quốc gia trên thế giới.
Vì sao có loại ô tô vẫn theo tiêu chuẩn cũ?
Về việc này, Cục Đăng kiểm Việt Nam giải thích, do từ ngày 1-8-1999 mới bắt đầu thực hiện kiểm tra khí thải xe cơ giới tham gia giao thông theo Quyết định 1397 của Bộ GTVT. Đối với dòng xe sản xuất sau năm này, nếu tiêu chuẩn khí thải không đạt thì phải đi bảo dưỡng, sửa chữa để kiểm tra đạt mới được cấp chứng nhận đăng kiểm. Ô tô sản xuất trước năm 1999 vẫn chỉ áp dụng tiêu chuẩn khí thải hiện nay, theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, vì nhóm xe này được sản xuất theo công nghệ cũ nên khó đáp ứng được tiêu chuẩn cao hơn.
Ông Trần Anh Quân, Quyền Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới (Cục Đăng kiểm Việt Nam), cho biết từ 1-1-2020, các loại ô tô sản xuất từ năm 2008 trở lại đây phải đáp ứng mức tiêu chuẩn khí thải mới, cao hơn hiện nay, mới được cấp chứng nhận đăng kiểm để tham gia giao thông. Theo ông Quân, việc kiểm soát khí thải ô tô được thực hiện theo Quyết định 16/2019 của Thủ tướng Chính phủ, có hiệu lực từ 15-5-2019.
Theo đó, lộ trình các xe sản xuất trước năm 1999 tiếp tục thực hiện theo tiêu chuẩn hiện nay, còn xe sản xuất từ sau năm 2008 áp dụng theo tiêu chuẩn mới. Từ năm 2021, áp dụng với xe sản xuất trong giai đoạn từ năm 1999-2008. Cụ thể, ô tô sản xuất từ sau năm 2008 chỉ được tối đa 3,5% nồng độ CO (carbonmonoxit); còn xe dùng nhiên liệu diesel động cơ 4 kỳ có giới hạn tối đa chất HC (hydrocarbon) là 800ppm thể tích và tỷ lệ khói HSU tối đa là 60%.
Hiện nay, theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, việc kiểm tra khí thải ô tô đang lưu hành được thực hiện theo chu kỳ đăng kiểm phương tiện và kiểm tra trong trạng thái xe chạy chế độ không tải. Tiêu chuẩn khí thải hiện hành thấp hơn gần 1/3 so với mức sắp áp dụng và tiêu chuẩn này đã áp dụng hơn 10 năm qua. Thời điểm đó, số lượng ô tô trên cả nước chưa đến 1 triệu xe, nhưng nay lượng xe tăng gấp 4 - 5 lần khiến tổng lượng phát thải chất độc hại (như NOx, CO) có trong khí thải ô tô tăng lên, nhất là tại các thành phố lớn như TPHCM, Hà Nội, Đà Nẵng…
Vì vậy, phải đặt ra yêu cầu nâng tiêu chuẩn khí thải cao hơn để giảm ô nhiễm không khí từ khí thải ô tô. Theo lộ trình này, năm 2020 có hơn 2,4 triệu ô tô sản xuất từ sau năm 2008 phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mới.
Theo Bộ GTVT, các ô tô tham gia giao thông sản xuất trước năm 1999 được tiếp tục áp dụng mức 1. Tuy nhiên, các xe này sẽ bị đánh dấu đỏ trên tem kiểm định. Việc này tạo điều kiện cho người dân lựa chọn tiếp tục sử dụng phương tiện có chất lượng khí thải thấp, với dấu hiệu nhận biết riêng, hoặc có kế hoạch thay thế phương tiện mới, chất lượng khí thải tốt hơn.
