Cuộc họp do các đồng chí: Nguyễn Duy Ngọc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo; Nguyễn Chí Dũng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; Phạm Gia Túc, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chánh Văn phòng Trung ương đồng chủ trì.
Phiên họp được tổ chức theo hình thức trực tuyến tại 6 điểm cầu trên cả nước, bao gồm: Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Hải Phòng, Huế và Cần Thơ. Tại điểm cầu TPHCM, đồng chí Nguyễn Thanh Nghị, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM tham dự và phát biểu.
Nội dung thảo luận tập trung 5 vấn đề lớn, gồm:
Tháo gỡ vướng mắc trong triển khai 2 khu công nghệ cao (CNC) và các mô hình thành phố thông minh;
Phát triển hạ tầng khoa học và công nghệ, đặc biệt là hệ thống trung tâm nghiên cứu, thử nghiệm, phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia, tập trung vào các lĩnh vực công nghệ chiến lược;
Đánh giá tình hình hoạt động của doanh nghiệp và kết quả đầu ra của các viện, trường; vai trò, đóng góp của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đối với GDP;
Xác định tỷ lệ đóng góp của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số cho nền kinh tế;
Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, trong đó có việc thu hút và sử dụng hiệu quả chuyên gia quốc tế, người Việt Nam trong và ngoài nước phục vụ các chương trình phát triển công nghệ trọng điểm.
Bộ KH-CN đang xử lý hồ sơ mở rộng Khu CNC TPHCM
Phát biểu tại điểm cầu TPHCM, đồng chí Nguyễn Thanh Nghị thống nhất cao với báo cáo tổng hợp của Ban Chỉ đạo, trong đó có nội dung liên quan đến Khu CNC TPHCM.
Đồng chí cho biết, TPHCM đã hoàn thiện và trình đề án mở rộng Khu CNC với quy mô khoảng 195ha, bao gồm đề xuất bổ sung chức năng Công viên Khoa học và Công nghệ. Đồng chí đề nghị Bộ KH-CN sớm trình Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt để thành phố có cơ sở triển khai các bước tiếp theo.
Đồng chí Nguyễn Thanh Nghị cũng đề nghị cần khẩn trương rà soát, xác lập lại cụ thể vai trò và chức năng của Khu CNC, phù hợp với yêu cầu phát triển mới theo tinh thần Nghị quyết 57 về đột phá trong khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Việc xác lập này sẽ làm rõ cơ sở pháp lý cho việc hình thành các khu chức năng bên trong Khu CNC, từ đó phục vụ hiệu quả cho công tác quy hoạch và bố trí không gian, bao gồm cả khu nhà ở nội khu cho chuyên gia, nhà khoa học.
Theo thông tin từ đại diện Bộ KH-CN, hiện bộ đang chủ trì xử lý hồ sơ mở rộng Khu CNC TPHCM. Bộ đã khảo sát thực địa, kiểm tra và rà soát vị trí mở rộng theo đề xuất của TPHCM.
Về đề xuất cần bổ sung quy định pháp luật để diễn giải mô hình mới “Công viên Khoa học và Công nghệ”, Bộ KH-CN cho rằng, không nhất thiết phải làm rõ thêm về mặt pháp lý, vì đây là phần hoạt động bổ trợ cho Khu CNC hiện hữu với quy mô 913ha vốn đã được triển khai tương đối đầy đủ.
Sở KH-CN TPHCM đã gửi hồ sơ đề xuất mở rộng đến Bộ KH-CN để phối hợp các bộ, ngành liên quan đánh giá. Bộ đang lấy ý kiến các cơ quan liên quan và dự kiến hoàn tất tổng hợp trong tháng 6-2025 để phối hợp UBND TPHCM đánh giá, trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.
Khó khăn pháp lý đối với Khu Nông nghiệp CNC TPHCM
Trước đó, tại thông báo kết luận phiên họp ngày 22-5, Ban Chỉ đạo đã yêu cầu Bộ NN-MT làm rõ cơ sở pháp lý công nhận Khu Nông nghiệp CNC TPHCM, đồng thời yêu cầu UBND TPHCM hoàn thiện kế hoạch phát triển Khu CNC. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, một số vướng mắc pháp lý đã phát sinh.
Cụ thể, Khu Nông nghiệp CNC TPHCM được thành lập vào thời điểm chưa có Luật Công nghệ cao và các văn bản quy định liên quan, nên hiện chưa đủ căn cứ pháp lý để công nhận chính thức. Song song đó, việc hình thành Công viên Khoa học và Công nghệ của TPHCM hiện cũng đang thiếu khung pháp lý rõ ràng để triển khai.
Trên cơ sở nhận diện những khó khăn nêu trên, Thường trực Tổ giúp việc Ban Chỉ đạo đã đề xuất Ban Chỉ đạo xem xét kiến nghị UBND TPHCM phối hợp Bộ NN-MT và Bộ KH-CN hoàn thiện hồ sơ đề nghị công nhận Khu Nông nghiệp Ứng dụng CNC. Hồ sơ này sẽ được trình cấp thẩm quyền ban hành quyết định thành lập theo đúng quy định của Luật Công nghệ cao và Nghị định số 10 quy định về Khu CNC.
Tại cuộc họp, đại diện Bộ NN-MT kiến nghị đề xuất trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định về vấn đề này.
Đề xuất mô hình Khu CNC phù hợp
Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, việc xây dựng mô hình phát triển của 2 khu CNC tại Hà Nội và TPHCM cần được thực hiện bài bản hơn, với tư duy đổi mới và tầm nhìn chiến lược dài hạn.
Bộ KH-CN cần đảm bảo sự nhất quán và đồng bộ trong định hướng phát triển 2 khu này. Tuy nhiên, do đặc điểm kinh tế - xã hội và điều kiện phát triển khác nhau giữa Hà Nội và TPHCM, mô hình cụ thể của từng khu có thể có sự khác biệt, không nhất thiết phải hoàn toàn giống nhau.
Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương và đơn vị liên quan nhanh chóng nghiên cứu, đề xuất mô hình phát triển phù hợp và báo cáo Ban Chỉ đạo chậm nhất vào ngày 30-7.
Trong quá trình nghiên cứu, cần làm rõ định hướng mô hình, phương pháp tiếp cận, tham khảo kinh nghiệm quốc tế và xác định tư duy phát triển mang tính đột phá, đón đầu xu hướng công nghệ, tránh bị tụt hậu. Nếu đi sau thì phải đi nhanh, với tư duy vượt trội để bắt kịp và vươn lên.
Bên cạnh đó, cần xác định rõ tính chất đặc thù của các khu CNC phải là những trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) chuyên sâu, trình diễn, chuyển giao, ứng dụng công nghệ; là không gian giao lưu, kết nối giữa các chủ thể trong hệ sinh thái khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo… Đây mới là mục đích hướng tới và cần tăng cường học tập kinh nghiệm từ các quốc gia đã thành công trong phát triển khu CNC trong thời gian tới.
