Cuộc trường chinh của nước
Phong Nha là một hang sông, thuộc hệ thống hang nước dài hơn 79km, chỉ tính chiều dài Phong Nha lên đến gần mười cây số. Đó là hang động mà ngày xưa một số nhà khoa học như Lê Quý Đôn đã từng đề cập, người Pháp cũng có các phát hiện bằng thám hiểm ánh sáng đuốc ở vài chục mét đầu tiên. Hang động này thực sự khoe mình khi những năm 90 của thế kỷ XX, đoàn thám hiểm hang động Hoàng gia Anh đặt chân thám sát và họ thực sự ngỡ ngàng với vẻ tráng lệ hơn bất cứ hang động nào trên thế giới.
Ngày nay, người ta tìm kiếm thêm những hang động trứ danh khác, nhưng Phong Nha vẫn còn lưu tồn trong đó những bí mật chưa thể tìm kiếm hết. Một trong những kì bí đó là rất nhiều người thắc mắc, vì sao trong đoạn thám hiểm “chiều sâu bí ẩn” có nhiều tảng đá bị bào mòn hình những chiếc chén trà đều nhau như thể có thợ chạm đá cầu kỳ đẽo gọt, mài giũa. Có những tảng đá dày đặc những chiếc chén đều xứng tâm. Có nơi đá được tạo tác thành những những đường mỏng như lưỡi kiếm bén đến kỳ lạ.
Du thám ở đoạn “chiều sâu bí ẩn” vào sâu trong hang với những nhà thám hiểm địa phương, chúng tôi được trang bị bằng ánh sáng đèn led, tận thấy những hình hài lỗ “chén” ấy mới thấy kinh ngạc. Chẳng có bàn tay nào của con người làm ra hàng vạn lỗ “chén” như thế mà nó được tạo ra từ cuộc trường chinh của nước. Chính nước đã bào mòn đá.
Bao nhiêu câu hỏi đặt ra và thắc mắc rằng, vì sao nước uyển chuyển, mềm mại thế mà có thể tạo tác những hình thù huyễn hoặc?. Các chuyên gia giải thích rằng, sự uyển chuyển của nước cũng là sự mạnh mẽ của vật chất mềm mại này, chính sự mềm mại đó đã tạo ra sức mạnh cuốn hút phi thường mà ông cha từng đúc kết “nhất thủy nhì hỏa”.
Chúng tôi vẫn thường gọi vui đó là trí tuệ của tự nhiên hay trí thông minh của nước. Đấy là thái cực mạnh mẽ của nước khi biến sự mềm mại thành sự khuất phục. Lũ lụt như một bậc thầy về đẽo gọt, chính nó tạo ra vẻ huyền thoại đầy bí ẩn của Phong Nha mà càng đi sâu càng thấy chúng tinh vi hơn cả tưởng tượng và mô tả của con người. Đấy là câu chuyện về một huyền thoại ở Phong Nha mà chúng tôi được khám phá, lũ có thể vùi dập làng mạc, nhưng cũng tạo ra kiệt tác Phong Nha - một phần di sản vĩ đại được thế giới công nhận đầy kính trọng.
Kỳ vĩ những chiêm nghiệm mới
Nhiều người cho rằng hang động này đã khám phá hết động Phong Nha, tuy nhiên không gian trong đó vẫn chứa nhiều bí ẩn. Những phát hiện mới về các buồng hang phía trong và 2 hồ treo trong lòng hang chứng minh điều ngược lại, được cho là các chiêm nghiệm mới của hang động tráng lệ này. Vào động Huyền Không, người ta chứng kiến kiểu kiến trúc thạch nhũ buông rèm hai bên tường hang dài hơn 50m, cao đến 20m mang đến sự kinh ngạc kỳ lạ. Một bức rèm thạch nhũ như buông hờ trên vách với đủ khối cầu kỳ, trên đó còn điểm xuyến vô số búp măng nhỏ như một thế giới thần tiên với nhiều cảm quan sinh động.
Đi sâu nữa, một đại thạch nhũ khổng lồ đứng độc lập giữa một vực hang rộng lớn. Khối thạch nhũ này đã có tuổi hàng trăm triệu năm. Những đường nhũ hiện rõ dưới ánh sáng led, vô số đường vân bện chặt bởi canxi già, hình hài của nó ngày một đẹp lên bởi được bổ sung từ vô số tia nước từ trần hang và không khí ẩm. Nhìn khối thạch nhũ vĩ đại này, người ta liên tưởng nó y hệt biểu tượng linga, được tạo ra từ những giọt nước giàu canxi từ hàng trăm triệu năm mới có hình hài khổng lồ như ngày hôm nay.
Cạnh khối thạch nhũ chừng 30m là hai khối tháp thạch nhũ khác rất kỳ vĩ, chúng được liên tưởng như tòa tháp đôi trứ danh của Malaysia. Giữa năm 2012, đội khảo sát địa phương đã phát hiện 2 hồ treo trang lòng hang. Một hồ nhỏ chừng 70m2, một hồ lớn hơn khoảng 300m2. Phía rìa của hồ treo có rất nhiều thạch nhũ mảnh khảnh và những hố lồi lõm là trầm tích để lại của lũ đã khoét sâu vào lòng đá. Điều đó chứng tỏ, dòng nước rất mạnh, nó mạnh đến nỗi đá cũng phải bị khuất phục bằng cách bào mòn.
Nước cũng là linh hồn cho sự sống trong không gian hang động Phong Nha. Con sông ngầm ở đây dài đến gần mười cây số. Ngày xưa, dòng sông là nơi đánh bắt cá của người bản địa. Từ ngày trở thành di sản, cá trong lòng hang được bảo tồn, không một ai có thể vào đánh bắt. Những loài cá ẩn sâu dưới sông ngầm, thích nghi với bóng tối, nếu có thể bắt gặp, ánh sáng đèn led sẽ làm chúng nổ mắt. Đặc biệt nhiều vô kể ở đây là lượng cá trắm và cá chình, có những cá thể cá trắm tự nhiên lên đến 25kg. Cá chình Phong Nha nhiều đến mức, khi bóng trời khuất núi, vãng du khách, từng đàn thi nhau vùng quẫy tưng bừng, tạo một không gian trong lòng hang rất rộn ràng. Trong con sông ở đây, các loài cá vược, cá gáy tía... xuất hiện mỗi buổi chiều muộn.
Trong lòng hang, các nhà khoa học còn tìm kiến những loài động vật không xương sống, chúng sinh hoạt không phải bằng mắt mà từ bộ râu và chân với các cấu trúc cảm ứng những rung động xung quanh để lẩn tránh kẻ săn mồi và đi tìm mồi. Loài bò cạp mù đã được phát hiện ở đây với danh tính loài mới càng cho thấy không gian Phong Nha có nhiều bí ẩn. Sự hấp dẫn của hang động này ngoài vẻ đẹp tráng lệ còn là nơi chứa các kiến thức về địa mạo cũng như động vật học.
