Không xác định được các giao dịch
Qua ghi nhận, Techport đi vào hoạt động đã hình thành nền tảng số hóa, quản lý dữ liệu công nghệ, hỗ trợ tư vấn sở hữu trí tuệ và chuyển giao kết quả nghiên cứu. Tuy nhiên, hoạt động của Techport còn gặp nhiều khó khăn do doanh nghiệp chưa quen với khái niệm chuyển giao công nghệ, thiếu cơ chế khuyến khích, tài chính, nhất là cơ sở hạ tầng dữ liệu chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn.
“Để phát huy hiệu quả, cần nâng cấp hạ tầng công nghệ, xác định mô hình vận hành mới, có thể tham khảo các sàn giao dịch công nghệ tiên tiến của Singapore, Thượng Hải (Trung Quốc)… Cùng với đó là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn và hệ thống để đánh giá công nghệ, theo dõi hoạt động chuyển giao công nghệ”, ông Võ Duy Khanh, Trưởng phòng Giao dịch công nghệ Trung tâm Thông tin và thống kê KH-CN TPHCM (CESTI) cho biết.
Techport hoạt động với 3 chức năng chính: giao dịch công nghệ, dịch vụ tư vấn và tìm kiếm đối tác. Thời gian qua đã có 18.649 công nghệ và thiết bị của 2.373 nhà cung ứng tham gia sàn giao dịch với 658 dự án tìm kiếm đối tác.
Từ các hoạt động xúc tiến, kết nối cung - cầu công nghệ, giai đoạn 2021-2024, sàn giao dịch đã tiếp nhận và cung cấp thông tin cho hơn 6.000 lượt yêu cầu tìm kiếm công nghệ từ cá nhân, doanh nghiệp. Dù vậy, việc thống kê và xác định số lượng, giá trị các hợp đồng công nghệ, thiết bị trở thành “bài toán khó” vì đa phần bên mua và bán tự kết nối với nhau.
“Hiện phần lớn các sàn chỉ mới ở mức chia sẻ dữ liệu, tổ chức thiếu chuyên nghiệp, năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) còn yếu. Bên cạnh đó là sự phân tán, mỗi địa phương phát triển một sàn riêng khiến thị trường thiếu quy mô và tính liên thông”, ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Chánh văn phòng Bộ KH-CN, chia sẻ.
Theo ông Nguyễn Mạnh Cường, Việt Nam cần vượt qua quan niệm sàn giao dịch công nghệ chỉ là một cổng thông tin, thay vì phải là hạ tầng thị trường, nơi kết nối hiệu quả cung - cầu công nghệ, hỗ trợ giao dịch, định giá, tư vấn sở hữu trí tuệ và thương mại hóa công nghệ.
Cập nhật ứng dụng công nghệ mới
Ông Phan Quốc Tuấn, Phó trưởng phòng Quản lý công nghệ và Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Sở KH-CN TPHCM, cho biết: “Theo định hướng của Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Techport sẽ được phát triển thành mô hình tích hợp giữa sàn số và sàn trực tiếp, có đầy đủ chức năng tư vấn, định giá, đấu giá, hỗ trợ pháp lý, liên kết tài chính và kết nối quốc tế. Như vậy, sàn đóng vai trò hạt nhân trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, là nơi hội tụ thông tin công nghệ, tài sản trí tuệ, góp phần rút ngắn khoảng cách từ nghiên cứu đến thị trường”.
Theo đại diện Hội Công nghệ cao TPHCM, ứng dụng công nghệ chuỗi khối (blockchain) vào quản lý chuỗi giao dịch công nghệ trên Techport là một hướng phát triển trong tương lai. Blockchain giúp đảm bảo mọi giao dịch đều có dấu vết số hóa, khó bị làm giả và cho phép xác minh nhanh chóng nguồn gốc công nghệ.
Ông Đào Hà Trung, Chủ tịch Hội Công nghệ cao TPHCM, cho biết, khác với cơ sở dữ liệu truyền thống, blockchain cho phép lưu trữ thông tin dưới dạng chuỗi liên kết chặt chẽ, không thể chỉnh sửa. Nhờ đó, mọi giao dịch công nghệ được ghi nhận minh bạch, giúp giảm thiểu rủi ro gian lận, làm giả và tăng cường niềm tin giữa các bên - từ nhà nghiên cứu, doanh nghiệp đến cơ quan quản lý.
Một trong những nền tảng đang được triển khai là TrustChain, đã được ứng dụng từ năm 2018 trong truy xuất nguồn gốc thực phẩm, đã chứng minh được hiệu quả thực tiễn tại TPHCM. Hội Công nghệ cao TPHCM cho biết, sẵn sàng hỗ trợ miễn phí kết nối và lưu trữ dữ liệu giữa Techport và nền tảng TrustChain, giúp doanh nghiệp và tổ chức bảo vệ bản quyền, thương hiệu tốt hơn, tạo lợi thế khi mở rộng ra thị trường quốc tế.
Bà Nguyễn Thị Kim Huệ, Phó Giám đốc Sở KH-CN TPHCM, cho rằng, việc phát triển Techport không chỉ là yêu cầu tất yếu mà còn là định hướng trọng tâm được nêu rõ trong Kế hoạch số 1413/KH-UBND ngày 3-3-2025 của UBND TPHCM và Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Techport đóng vai trò là hạ tầng chiến lược, giúp tri thức và tài sản trí tuệ được thương mại hóa hiệu quả, trở thành động lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đáp ứng nhu cầu phát triển mới của hoạt động KH-CN.
Từ kinh nghiệm quốc tế, ông Nguyễn Mạnh Cường đề xuất mô hình Techport nhiều tầng: tầng lõi quốc gia do Bộ KH-CN chủ trì; tầng chuyên đề theo lĩnh vực, vùng và tầng viện, trường, doanh nghiệp. Mô hình này cần được vận hành theo cơ chế thị trường, ứng dụng công nghệ số, có sự tham gia của khu vực tư nhân theo phương thức đối tác công - tư (PPP) và áp dụng cơ chế sandbox (thử nghiệm) nhằm tạo không gian thử nghiệm chính sách mới, phù hợp với thực tiễn đổi mới.
