Từ nay đến cuối năm, các cơ quan, đơn vị tổng kết, bình xét thi đua, khen thưởng và vinh danh các điển hình xuất sắc trong phong trào thi đua bằng các danh hiệu, giải thưởng ở nhiều mức độ và nhiều cấp khác nhau. Đây là việc làm thiết thực, tạo sự công bằng xã hội, động viên mọi người phát huy tính năng động, sáng tạo, tiếp tục hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, trong xã hội hiện nay, do nhiều nơi sính danh hiệu, nên không ít trường hợp thổi phồng thành tích, cố tình tạo thành tích ảo để được khen thưởng, thậm chí “chạy” để kiếm bằng khen, đã gây phản cảm và cả phản ứng trong dư luận.
Không thể phủ nhận công tác thi đua, khen thưởng trong thời gian qua luôn đổi mới với nhiều hình thức phong phú, thiết thực và bám sát nhiệm vụ chính trị. Nhờ đó, các phong trào đã thu hút đông đảo người dân tham gia, tạo sự lan tỏa, cổ vũ những điển hình tiên tiến, góp phần cùng xã hội “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”. Thực tế còn cho thấy, công tác thi đua, khen thưởng là một trong những công cụ hỗ trợ tích cực trong công tác quản lý nhà nước.
Tuy nhiên, công tác thi đua, khen thưởng ở một số nơi còn nặng tính hình thức; sức lan tỏa của điển hình chưa sâu rộng; khen thưởng chưa chủ động, kịp thời; một số tập thể, cá nhân chưa đạt thành tích xuất sắc, thậm chí để xảy ra tiêu cực, tham nhũng nghiêm trọng nhưng vẫn được đề nghị khen thưởng!
Tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII đang diễn ra, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao nêu 10 vụ “đại” tham nhũng cần xử lý dứt điểm, trong đó có vụ Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines), Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin), Công ty Cho thuê tài chính II thuộc Agribank, Ngân hàng ACB liên quan đến “bầu” Kiên... Tìm hiểu “thành tích” các đơn vị này, người ta mới thấy, ngay cả khi đang vi phạm pháp luật, một số đơn vị nói trên vẫn nhận được hoặc được đề nghị trao các giải thưởng trong những phong trào thi đua như bằng khen, giấy khen, cờ thi đua xuất sắc và cả những tấm huy chương danh giá. Nhiều lãnh đạo đơn vị được công nhận chiến sĩ thi đua, đảng viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; tổ chức Đảng đạt danh hiệu trong sạch, vững mạnh…
Thi đua để đạt thành tích, được khen thưởng là hoàn toàn chính đáng, nhưng vấn đề ở chỗ cách thức tổ chức thi đua và bình bầu thi đua ở nhiều đơn vị đang làm méo mó phong trào thi đua và danh hiệu thi đua. Chính vì vậy mà người xứng đáng được khen không cảm thấy tự hào, còn người không xứng đáng cứ ngỡ mình giỏi! Nguy hiểm ở chỗ, những phần thưởng giả tạo đó lại là bình phong che lấp khuyết điểm, yếu kém để “dối trên, lừa dưới”.
Có lãnh đạo đơn vị “chạy” bằng được danh hiệu để được cấp trên cất nhắc vào chức vụ cao hơn, tạo sự hào nhoáng giả tạo cho đơn vị. Bệnh sính danh hiệu làm cho các bậc thang giá trị bị đảo lộn, đạo đức xã hội xuống cấp, vì thực chất đó là bệnh nói dối, không trung thực, làm cho mọi người rơi vào bẫy bòng bong, không biết đâu là thật - giả, tốt - xấu. Hệ quả là bản thân đơn vị chẳng những không thấy khuyết điểm để khắc phục, mặt tích cực để phát huy mà còn làm các cơ quan chức năng không có dữ liệu chính xác để điều hành, quản lý hoặc đề ra những chủ trương phù hợp, sát thực tế. Vụ tham nhũng ở Vinashin là một điển hình.
Dư luận đặt vấn đề, một khi họ có được danh hiệu không phải từ thành quả lao động, bằng tài năng và sức sáng tạo mà bằng tiền để mua bán, đổi chác thì việc này có thể được xem “tham nhũng về tinh thần”. Không ít những vụ “tham nhũng về tinh thần” bắt đầu từ công tác cán bộ, đã gián tiếp gây ra hậu quả khôn lường, có khi đặc biệt nghiêm trọng vẫn chưa có chế tài xử lý.
Do đó, yêu cầu đặt ra cho công tác thi đua, khen thưởng cần phải tiếp tục đổi mới cả nội dung, hình thức và phương thức tổ chức phong trào thi đua. Mỗi phong trào thi đua phải xác định được mục tiêu, nội dung cụ thể, thiết thực, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và đặc điểm, tình hình của từng cơ quan, đơn vị. Một nội dung quan trọng khác là phải gắn kết các phong trào thi đua yêu nước với việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Coi trọng việc phát hiện, xây dựng điển hình và có nhiều hình thức, biểu dương, tôn vinh các điển hình trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh…
TUẤN SƠN
