PHÓNG VIÊN: Sau sắp xếp, xuất phát điểm của xã Măng Ri trong xây dựng nông thôn mới như thế nào, thưa ông?
Ông PHẠM XUÂN QUANG: Măng Ri có địa bàn rộng, địa hình đồi núi, hạ tầng thiết yếu – nhất là giao thông – còn thiếu và chưa đồng bộ. Kinh tế chủ yếu dựa vào nông – lâm nghiệp truyền thống, chăn nuôi nhỏ lẻ; mô hình sản xuất hàng hóa, chuỗi liên kết còn hạn chế. Xã có hơn 2.560 hộ với khoảng 8.890 nhân khẩu, đồng bào Xơ Đăng chiếm 94%; tỷ lệ hộ nghèo còn cao, gây khó khăn khi tiếp cận các tiêu chí nông thôn mới.
Bên cạnh đó, xã thường xuyên chịu thiên tai như mưa lũ, lốc xoáy, sạt lở, làm hư hại giao thông, trường học, nhà ở và diện tích sâm. Xuất phát điểm thấp, hạ tầng yếu, tác động thiên tai lớn khiến xã phải nỗ lực rất nhiều trong quá trình triển khai chương trình.
PHÓNG VIÊN: Từ thực trạng đó, xã đã triển khai các giải pháp nào, thưa ông?
Xã rà soát quy hoạch, xác định rõ tiêu chí ưu tiên, đồng thời khẩn trương sửa chữa hạ tầng dân sinh bị hư hại sau thiên tai, nhất là giao thông, trường học và công trình cộng đồng, nhằm ổn định đời sống làm nền tảng thực hiện các tiêu chí.
Gắn mục tiêu “dân an cư – xã hội ổn định”, xã triển khai phòng chống sạt lở; hưởng ứng Chiến dịch Quang Trung, đã di dời 78 hộ dân thôn Chung Tam đến nơi an toàn và sửa chữa 74 căn nhà, giúp bà con ổn định chỗ ở.
Trong phát triển sản xuất, xã hỗ trợ phục hồi sinh kế sau thiên tai: trao giống sâm Ngọc Linh, khôi phục diện tích sâm và cà phê, hỗ trợ vật tư, tập huấn kỹ thuật; khuyến khích phát triển kinh tế hộ gắn với cây dược liệu bản địa và chăn nuôi hữu cơ.
Về tổ chức sản xuất, xã xây dựng tổ hợp tác, tổ liên kết trồng sâm – dược liệu, kết nối doanh nghiệp ổn định đầu ra; hỗ trợ tiếp cận vốn, hình thành chuỗi giá trị sâm Ngọc Linh. Xã trồng rừng tạo vùng đệm giảm sạt lở, đồng thời tạo điều kiện kinh tế dưới tán rừng. Song song đó, xã đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao vai trò chủ thể của người dân, tạo sự đồng thuận trong cộng đồng.
PHÓNG VIÊN: Những kết quả bước đầu trên địa bàn xã Măng Ri là gì, thưa ông?
Các tiêu chí nền tảng như quy hoạch, cơ sở vật chất văn hóa, giáo dục – y tế được triển khai đúng tiến độ. Giao thông dân sinh và nhiều công trình thiết yếu được sửa chữa, giúp hoạt động sản xuất, sinh hoạt dần ổn định.
Về kinh tế, nhiều vườn sâm đã phục hồi; một số hộ mở rộng diện tích nhờ vay vốn hoặc huy động nguồn lực gia đình, tạo cơ sở tăng thu nhập bền vững. Tổ hợp tác, tổ liên kết sâm – dược liệu hoạt động hiệu quả, hàng trăm hộ liên kết với doanh nghiệp, đảm bảo đầu ra, góp phần giảm nghèo bền vững.
Phong trào trồng rừng phủ xanh đồi núi đạt kết quả tích cực, hình thành mảng xanh bảo vệ khu dân cư, vừa chống sạt lở vừa tạo môi trường thuận lợi phát triển dược liệu, đặc biệt sâm Ngọc Linh.
Nhận thức cộng đồng có chuyển biến rõ rệt: người dân chủ động vệ sinh môi trường, giữ gìn an ninh trật tự, trồng rừng, sửa đường làng, học kỹ thuật mới – tạo nền tảng để tiếp tục hoàn thiện tiêu chí trong giai đoạn tiếp theo.
PHÓNG VIÊN: Định hướng thời gian tới của xã Măng Ri là gì, thưa ông?
Xã phấn đấu hoàn thiện thêm 3–5 tiêu chí giai đoạn tới, gồm: quy hoạch, cơ sở vật chất văn hóa, giáo dục – đào tạo, y tế; tiếp tục nâng cấp hạ tầng dân sinh và hạ tầng thiết yếu.
Về kinh tế, xã đẩy mạnh phát triển cây sâm Ngọc Linh và dược liệu; mở rộng tổ liên kết – hợp tác xã; tăng cường liên kết doanh nghiệp hình thành chuỗi giá trị bền vững; phát triển kinh tế dưới tán rừng, hướng tới vùng sản xuất tập trung.
Trong lĩnh vực môi trường và phòng chống thiên tai, xã tiếp tục trồng rừng gắn giao khoán bảo vệ rừng, giảm sạt lở, tạo sinh thái ổn định hỗ trợ phát triển dược liệu.
Giai đoạn 2026–2030, Măng Ri đặt mục tiêu đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2030; nâng thu nhập bình quân lên 70 triệu đồng/người/năm; giảm 3%–4% hộ nghèo/năm; đảm bảo 100% thôn có điện lưới, giao thông cơ bản thông suốt. Với sự đồng thuận người dân và hỗ trợ của các cấp, xã tin tưởng hoàn thành mục tiêu.
