Quả thật không quá lời khi đánh giá bệnh tiểu đường thậm chí nguy hại hơn các cơn dịch cảm cúm, mặc dầu bệnh không lây lan. Làm gì có bệnh nào với tỷ lệ mắc bệnh, ngay cả ở các nước đã triển khai chương trình phòng chống bệnh tiểu đường từ vài chục năm trước, vẫn không dưới 8%, mặc dầu kỹ thuật chẩn đoán cũng như phương tiện điều trị bệnh tiểu đường đã được cải thiện thấy rõ. Đáng lo hơn nữa vì cho đến nay vẫn chưa có cách phòng bệnh theo kiểu chủng ngừa.

Nhưng nếu tưởng vì thế đành khoanh tay chờ “trời kêu ai nấy dạ” thì lầm. Vẫn có thể phòng ngừa bệnh tiểu đường nếu chịu khó lưu ý ngăn chặn một số điều kiện khiến bệnh dễ phát tán từ tuổi trung niên bằng các biện pháp như:

* Tầm soát bệnh bằng cách thử đường huyết định kỳ khi bước vào tuổi 50. Với người có cuộc sống quá căng thẳng nên bắt đầu theo dõi đường huyết từ tuổi 40. Biện pháp này cần được tiến hành rốt ráo hơn nữa với nhịp 3 tháng một lần cho người có thân nhân trực hệ đã bị bệnh tiểu đường, vì 30% - 40% trong số họ khó tránh là “miếng mồi ngon” của căn bệnh này.

* Tránh béo phì, cụ thể là đừng để vòng bụng vượt quá 85 ở phụ nữ và 95 ở nam giới kể từ tuổi 50 vì lượng mỡ đóng ở thành bụng chính là đòn bẩy cho bệnh tiểu đường. Mỡ bụng càng dày, bệnh càng nặng.

* Vận động thường xuyên. Theo kết quả của nhiều công trình nghiên cứu đại trà, số người mắc bệnh tiểu đường các thành phố lớn, các nước công nghệ cao gấp 3 lần ở vùng nông thôn vì mức độ vận động của người dân chốn thị thành không bằng 1/4 của nhà nông.

* Tránh chế độ dinh dưỡng quá đơn điệu. Hoạt động của tụy tạng, cơ quan có nhiệm vụ điều chỉnh đường huyết, tùy thuộc vào nhiều loại sinh tố và khoáng tố. Xác suất mắc bệnh tiểu đường vì thế tỷ lệ nghịch với hàm lượng rau quả tươi trong khẩu phần. Càng mạnh miệng với thực phẩm công nghệ, càng dễ bị bệnh tiểu đường.

* Điều trị huyết áp cao đến nơi đến chốn. Đừng quên bệnh nhân cao huyết áp có nguy cơ bị bệnh tiểu đường cao gấp 3 lần so với người có nếp sống dễ bị bệnh tiểu đường nhưng huyết áp bình thường.

* Đừng lạm dụng các loại thuốc làm tăng đường huyết như thuốc cảm, thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm. Thay vào đó nên ưu tiên các phương pháp không dùng thuốc.

* Nói không với thuốc lá vì cả ngàn độc chất trong khói thuốc là chất đối kháng với insulin của tụy tạng. Khổ là người không hút nhưng phải hít khói thuốc của người khác cũng bệnh.

* Giảm rượu bia tối đa. Viêm gan nhiễm mỡ do độ cồn, không sớm thì muộn, cũng kéo theo bệnh tiểu đường.

Bác sĩ LƯƠNG LỄ HOÀNG