An toàn giao thông mùa mưa bão: Sạt lở công lộ - đến mùa lại lo

“Cẩm nang của những thách đố”

Từ khi tuyến đường Hồ Chí Minh qua khu vực phía Tây TP Huế và tỉnh Quảng Trị hoàn thành, cơ cấu kinh tế các địa phương, nơi trục đường này đi qua có sự thay đổi, thương mại, du lịch, dịch vụ phát triển mạnh hơn. Song, nhiều đoạn xuống cấp nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông, nhất là thường xuyên bị sạt lở khi mưa bão.

Không những thế, các tuyến độc đạo đấu nối với đường Hồ Chí Minh như quốc lộ (QL) 49 từ trung tâm TP Huế lên A Lưới hay QL15D, đoạn từ đường Hồ Chí Minh nhánh Tây đến Cửa khẩu quốc tế La Lay, tỉnh Quảng Trị, cũng trở thành những “điểm đen” tiềm ẩn tai nạn, được nhiều lái xe xem như “Cẩm nang của những thách đố” khi cung đường hẹp, cua tay áo và độ dốc nguy hiểm…

Dự án tuyến cao tốc La Sơn - Túy Loan dài khoảng 77,5km, quy mô 2 làn xe, được khởi công từ năm 2013, vốn đầu tư 11.485 tỷ đồng. Sau một thời gian đưa vào sử dụng, cung đường này xuất hiện nhiều điểm thường xuyên sạt lở. Một số vị trí xuất hiện nước từ đỉnh núi và mạch ngầm chảy xối xả, kéo theo nhiều đất đá sạt trượt ra lòng đường mỗi khi xảy ra mưa lớn kéo dài.

Cuối tháng 11-2024, do mưa lớn, tuyến cao tốc này xảy ra 5 điểm sạt trượt taluy, ước tính có hơn 21.000m³ đất, đá và bê tông đổ xuống, gây ách tắc giao thông kéo dài tại đường dẫn nút giao Khe Tre.

Ông Lê Đức Hiệp, đại diện Ban Quản lý Dự án đường Hồ Chí Minh (đại diện chủ đầu tư dự án), thông tin, dù được kiên cố hóa mái taluy dương bằng biện pháp phun phủ, gia cố bê tông nhưng các vị trí đứt gãy, sạt trượt xuất hiện phía đỉnh núi vẫn khiến chân nền taluy bị đánh gãy, đất đá sạt lở, gây ách tắc giao thông trong mùa mưa bão. Các đơn vị chức năng hiện đã lắp đặt các biển báo hạn chế tốc độ, cảnh báo sạt lở đi chậm, lắp đèn cảnh báo vào ban đêm...

Những năm gần đây, Đà Nẵng là địa phương thường xuyên bị sạt lở đường sá vào mùa mưa lũ. Các tuyến đường bị sạt lở chủ yếu nằm ở khu vực miền núi, ven sông và có địa hình khá dốc như xã Phước Thành, xã Trà Vân, Trà Leng… hay đường Hồ Chí Minh phía Tây thành phố.

Cuối năm 2024, sau một trận mưa lớn, hàng ngàn khối đất đá từ phía trên đồi cao đổ ập xuống, lấp hết tuyến đường tại khu vực làng Ông Bích (xã Trà Vân), khiến gần 5.000 người dân xã này bị cô lập. Theo ghi nhận vào cuối tháng 7-2025, tuyến ĐH5-NTM từ xã Nam Trà My đi xã Trà Vân dài 18km có hơn 10 điểm từng bị sạt lở lớn nhỏ - nhiều điểm sạt cả khoảnh đồi dài 100m, cao 25m.

Già làng Trần Quốc Trân (75 tuổi, xã Trà Vân) lo lắng: Giờ mỗi lần mưa lớn là sợ lắm. Năm ngoái đường sạt lở nhiều nơi, đất đá từ trên đồi sạt hết ra đường, nhiều đoạn chỉ đi bộ được thôi. Mong cấp trên nghiên cứu sao, chứ mỗi lần mưa lại bị sạt lở tắc hết đường, đi lại cực lắm.

Chủ tịch UBND xã Trà Vân Nguyễn Tấn Thành chia sẻ, xã đã lập danh sách triển khai xây dựng nhà sinh hoạt cộng đồng ở các thôn bản. Đây là những nhà kiên cố bằng bê tông cốt thép, vào mùa mưa có thể di dời người dân đến trú ẩn. Đối với những vị trí sạt lở nặng trước đây, địa phương đã khảo sát, tính toán làm kè chống sạt lở. Tuy nhiên, dự án đến 7-8 tỷ đồng này chờ thành phố hỗ trợ.

Làm bãi đáp máy bay trực thăng ứng phó sạt lở

Mỗi mùa mưa bão đến, xã Phước Thành, xã Phước Lộc (TP Đà Nẵng) là một địa phương thường xuyên bị chia cắt, cô lập do sạt lở, lũ quét. Để chủ động, xã Phước Thành đã lập các phương án ứng phó thiên tai với phương châm “4 tại chỗ”. Trong khi đó, Chủ tịch UBND xã Phước Lộc Đỗ Hoài Xoan thông tin, hiện các điểm chính của xã đã xây kho dự trữ lương thực và các điểm thôn có thể tự chủ lương thực trong thời gian chờ mở đường nếu địa bàn bị chia cắt do mưa lũ hay sạt lở.

Vào năm 2021, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Quảng Nam, nay là TP Đà Nẵng, đã xây dựng 1 bãi đáp máy bay trực thăng tại xã Phước Thành. Đây là điểm sử dụng tập kết lương thực thực phẩm trước mùa mưa bão, để vận chuyển đến người dân các xã khi có sự cố.

Hiện nay, Bộ Chỉ huy Quân sự TP Đà Nẵng đang triển khai xây dựng bãi đáp tại xã Trà Tập và tham mưu UBND thành phố khẩn cấp xây dựng bãi đáp ở xã Hùng Sơn. Khi các xã miền núi bị cô lập, chia cắt, chính quyền sẽ chuyển lương thực, thực phẩm từ các bãi đáp này đến hỗ trợ người dân, phục vụ công tác cứu hộ, cứu nạn.

Theo ghi nhận của phóng viên Báo SGGP tại tỉnh Gia Lai, nhiều tuyến giao thông trọng yếu như: QL1D, QL19 và các tuyến đường ven biển đang tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông do sạt lở đá trong mùa mưa. Trên tuyến QL1D, đoạn từ đô thị Quy Nhơn đến khu vực Sông Cầu (tỉnh Đắk Lắk), nhiều vách đang có dấu hiệu suy thoái nằm cheo leo bên đường, có thể sạt đổ bất cứ lúc nào khi mưa lớn.

Theo người dân địa phương, tuyến QL1D thường xuyên có mật độ phương tiện lưu thông cao, nhất là tại các đoạn dốc, dễ xảy ra ách tắc kéo dài. Đáng lo ngại, nhiều dự án du lịch nghỉ dưỡng đã được cấp phép dọc tuyến đường này. Đơn vị thi công một số dự án đã đào ủi ngay trên phần taluy dương, càng làm gia tăng nguy cơ sạt trượt đất đá vào mùa mưa.

Tại khu vực phía Tây tỉnh Quảng Ngãi, nhiều tuyến đường có nguy cơ sạt lở cao vào mùa mưa bão như đường Hồ Chí Minh, QL40B, đường Trường Sơn Đông, tỉnh lộ 672, tỉnh lộ 673, tỉnh lộ 675, tỉnh lộ 677, đường tránh đèo Măng Rơi, đường tái định cư Thủy điện Plei Krông, đường Ngọc Hoàng - Măng Bút - Tu Mơ Rông - Ngọc Linh.

Trên QL40B đoạn qua xã Tu Mơ Rông (tỉnh Quảng Ngãi), phóng viên Báo SGGP cũng ghi nhận một số vị trí taluy bị sạt lở. Một phần đất tràn xuống đường. Đường tránh đèo Măng Rơi cũng đang có dấu hiệu tiếp tục sạt lở trên sườn núi. Lo sợ mất an toàn, nhiều người dân không dám đi mà chọn di chuyển trên đường đèo cũ.

Đồng chí Võ Trung Mạnh, Bí thư Đảng ủy xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết, trên địa bàn có 2 tuyến đường dễ xảy sạt lở trong mùa mưa bão là tuyến đường QL40B và tuyến đường tránh Măng Rơi. Để phòng ngừa ảnh hưởng sạt lở trong cơn bão số 3 vừa qua, xã đã giao bộ phận chuyên môn phối hợp với đơn vị quản lý đường theo dõi tình hình ảnh hưởng mưa bão, sạt lở trên các tuyến đường. Nếu sự cố sạt lở xảy ra, sẵn sàng huy động phương tiện, lực lượng chủ động khắc phục nhằm thông xe, không để gián đoạn việc đi lại của người dân.

Còn tại đèo Prenn, phường Xuân Hương - Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng, những ngày qua xuất hiện một số vị trí sạt lở nhẹ, cơ quan chức năng đã căng dây, cắm bảng cảnh báo nguy hiểm. Tình trạng tương tự cũng xuất hiện tại QL27 đoạn qua các xã Phú Sơn Lâm Hà, Đam Rông 1 (tỉnh Lâm Đồng).

Trước đó, UBND tỉnh Lâm Đồng đã chỉ đạo Sở Xây dựng và các địa phương phải đảm bảo an toàn giao thông trên các trục lộ, trường hợp xảy ra sạt lở phải hốt dọn đất đá sạt trượt, khơi thông hệ thống thoát nước… Trường hợp cần thiết phải cấm phương tiện qua lại, nhất là trên các QL20, 27, 27C, 28, 28B, 55, tuyến đường tỉnh, các đèo như: Prenn, Mimosa, Sacom, Bảo Lộc, B40, ĐT.725…