Ưu tiên sản xuất tại châu Âu
Trong bối cảnh phải đối mặt cùng lúc với nhiều nguy cơ như giá năng lượng tăng vọt, cạnh tranh mạnh từ Trung Quốc và Mỹ làm ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp xanh của châu Âu, hơn 1 năm trước, Ủy ban châu Âu (EC) đã đưa ra các đề xuất nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Bản kế hoạch mang tên “Kế hoạch công nghiệp cho thỏa thuận xanh trong kỷ nguyên trung hòa carbon” đặt trọng tâm vào việc nới lỏng hơn các quy định tài trợ nhà nước cho các dự án xanh cũng như giảm bớt các ràng buộc pháp lý. Lần này, các quy định nới lỏng vẫn tiếp tục theo hướng đó. Pin mặt trời, turbine gió, bình điện, máy bơm nhiệt, hydro tái tạo... là những lĩnh vực công nghệ được EU ưu tiên cho mục tiêu đầy tham vọng đến năm 2050 đạt trung hòa carbon, tạo lập khả năng tự chủ năng lượng và thoát khỏi sự phụ thuộc vào dầu khí của Nga.
Ngày 6-2, EC đã đề xuất các mục tiêu từ nay đến 2040 giảm 90% lượng khí phát thải carbon so với năm 1990 và đạt trung hòa carbon vào năm 2050.
Brussels chủ trương ủng hộ các lĩnh vực trên để đẩy mạnh sản xuất hơn nữa tại châu Âu và để chiếm tỷ trọng lớn trong thị trường năng lượng sạch, mà theo ước tính từ nay đến năm 2030 sẽ tăng gấp 3, lên 600 tỷ EUR/năm (khoảng 646 tỷ USD). Khác với đề xuất trước đây của EC, văn kiện mới chấp thuận đưa toàn bộ lĩnh vực hạt nhân vào danh sách các công nghệ chiến lược, một chiến thắng quan trọng đối với Pháp và khoảng 10 quốc gia khác đang nghiên cứu - phát triển năng lượng nguyên tử nhằm bảo đảm cung cấp nguồn điện phi carbon. Tuy nhiên, mỗi quốc gia thành viên vẫn được tự do loại trừ năng lượng hạt nhân hoặc bất kỳ công nghệ nào khác khỏi các biện pháp hỗ trợ mới.
Không muốn tụt hậu
Vài năm gần đây cuộc đua giành vị trí thống trị trong các ngành công nghiệp xanh đã tăng tốc trên thế giới. Là nước khởi đầu sớm, Trung Quốc đã đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng trong kế hoạch 5 năm vừa qua, trong đó đáng chú ý là tạo ra bước đột phá trong thị trường ô tô điện. Những nước khác theo sau như Canada, Nhật Bản, Mỹ đã đầu tư hàng trăm tỷ USD vào công nghệ xanh, khiến EU không khỏi lo ngại. Khối 27 nước châu Âu đã ý thức được là phải hành động nếu không muốn phải hứng chịu đợt di dời sản xuất mới và bị tụt lại phía sau trong cuộc đua công nghiệp xanh.
Nghị sĩ Christophe Grudler thuộc Nghị viện châu Âu thừa nhận, ngày nay, đa số các sản phẩm công nghệ sạch được chế tạo bên ngoài EU dẫn đến sự lệ thuộc chiến lược vào những nước thứ ba như hơn 90% các tấm pin mặt trời lắp đặt tại châu Âu hiện nay được sản xuất ở Trung Quốc. Bên cạnh đó, kế hoạch của châu Âu cũng là để đối phó với chính sách trợ giá của nhà nước cho công nghiệp xanh ở Trung Quốc, Mỹ.
EU ấn định mục tiêu bảo đảm 40% nhu cầu về công nghệ xanh bằng các sản phẩm từ những nhà máy riêng của mình từ nay đến năm 2030. Tuy nhiên, chương trình này chỉ dự trù 1,5 tỷ EUR (khoảng 1,6 tỷ USD) từ nguồn tiền có sẵn như ngân quỹ đã dành cho nghiên cứu - phát triển. Đức và một vài nước đóng góp chính khác cho ngân sách EU đã bác bỏ ý tưởng về một quỹ tự chủ châu Âu để thúc đẩy nền công nghiệp châu Âu cũng như tăng tính hấp dẫn và khả năng cạnh tranh.
