Sáng 8-10, Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM tổ chức hội nghị lấy ý kiến góp ý đối với ba dự thảo luật gồm: Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi), Luật An ninh mạng (sửa đổi) và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật có liên quan lĩnh vực an ninh, trật tự.
Xây dựng hình phạt tương xứng với hành vi sử dụng công nghệ để phạm tội ma túy
Đóng góp ý kiến đối với dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi), Hội Luật gia TPHCM cho rằng quy định tại khoản 11, Điều 5 về việc “nghiêm cấm kỳ thị người sử dụng trái phép chất ma túy, người cai nghiện ma túy, người sau cai nghiện ma túy” chưa thật sự phù hợp với thực tiễn.
Theo Hội Luật gia, việc nghiêm cấm kỳ thị đối với người đã hoàn thành cai nghiện, tái hòa nhập cộng đồng là cần thiết và thể hiện chính sách nhân văn. Tuy nhiên, không thể áp dụng nguyên tắc bình đẳng tuyệt đối với người đang sử dụng hoặc đang trong quá trình cai nghiện, bởi điều này sẽ gây khó khăn cho các hoạt động quản lý xã hội như tuyển dụng, học tập, lao động, khám chữa bệnh…
Liên quan quy định cơ sở cai nghiện bắt buộc cho người chưa thành niên, Hội Luật gia TPHCM nêu quan điểm: Dự thảo hiện quy định người nghiện ma túy từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi sẽ thực hiện cai nghiện bắt buộc tại trường giáo dưỡng. Tuy nhiên, theo Luật Xử lý vi phạm hành chính, việc đưa vào trường giáo dưỡng là biện pháp xử lý hành chính đối với người vi phạm pháp luật, nhằm giáo dục, rèn luyện chứ không phải điều trị y tế.
Vì vậy, việc sử dụng trường giáo dưỡng làm nơi cai nghiện bắt buộc cho trẻ em, người chưa thành niên cần được cân nhắc hết sức thận trọng. Hội kiến nghị thay thế bằng hệ thống cơ sở điều trị và phục hồi chuyên biệt dành cho thanh thiếu niên.
Ông Phùng Văn Hải, Phó Chánh án TAND TPHCM cũng cho rằng, dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) đã mở rộng các hành vi bị nghiêm cấm, trong đó có hành vi phạm tội liên quan đến công nghệ cao, internet và thiết bị số trong sản xuất, vận chuyển, buôn bán ma túy. Ông đề nghị cần hoàn thiện quy định xử lý tội phạm công nghệ cao, đồng thời bổ sung cơ chế bảo vệ dữ liệu cá nhân khi áp dụng công nghệ giám sát, tránh xâm phạm quyền riêng tư của công dân.
Bên cạnh đó, cần xây dựng khung hình phạt tương xứng đối với hành vi sử dụng công nghệ để phạm tội ma túy, nhằm tăng tính răn đe và đáp ứng yêu cầu phòng ngừa tội phạm trong bối cảnh số hóa hiện nay.
Bổ sung cơ chế bảo vệ dữ liệu và trẻ em trên không gian mạng
Góp ý đối với dự thảo Luật An ninh mạng (sửa đổi), ông Phùng Văn Hải, Phó Chánh án Tòa án Nhân dân TPHCM cho rằng đây là dự án luật có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nhất là trong bối cảnh nguy cơ tấn công mạng, lộ lọt dữ liệu và vi phạm quyền riêng tư ngày càng phức tạp, tác động trực tiếp đến an ninh quốc gia, trật tự xã hội và quyền con người.
Tuy nhiên, một số nội dung trong dự thảo cần được làm rõ và hoàn thiện hơn. Về các hành vi bị nghiêm cấm (Điều 8), ông Hải nêu rằng quy định nghiêm cấm “tuyên truyền chống Nhà nước, xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng…” là cần thiết, song trong thực tiễn xét xử, ranh giới giữa hành vi xâm phạm an ninh quốc gia và quyền tự do ngôn luận của công dân rất mong manh. Vì vậy, ông đề nghị làm rõ các khái niệm “xuyên tạc”, “phủ nhận”, “tuyên truyền” và chỉ coi đó là hành vi bị nghiêm cấm khi có mục đích chống Nhà nước, gây bạo loạn hoặc xâm phạm an ninh quốc gia.
Về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng (Điều 25), Phó Chánh án Phùng Văn Hải nhận định quy định hiện mới dừng ở nguyên tắc chung, chưa có cơ chế phản ứng nhanh với các hành vi xâm hại trẻ em. Trong thực tế, nhiều vụ việc phát tán hình ảnh, clip xâm hại trẻ em bị xử lý chậm do vướng thủ tục phối hợp.
Ông Phùng Văn Hải đề xuất bổ sung nghĩa vụ cho doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng: khi phát hiện hoặc nhận thông báo về nội dung có dấu hiệu xâm hại trẻ em, phải ngăn chặn tạm thời ngay lập tức, đồng thời báo cáo cơ quan chức năng. Nhà nước nên thiết lập đường dây nóng quốc gia để tiếp nhận và xử lý khẩn cấp các vụ việc xâm hại trẻ em trên không gian mạng.
Còn về ứng dụng trí tuệ nhân tạo và công nghệ mới trong giám sát an ninh mạng, ông Hải cho rằng dự thảo mới dừng ở mức khuyến khích áp dụng công nghệ, trong khi tội phạm mạng ngày càng tinh vi, các biện pháp giám sát thủ công là không đủ. Ông kiến nghị xây dựng Hệ thống giám sát an ninh mạng quốc gia tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích hành vi bất thường, dự báo tấn công và cảnh báo tự động, đồng thời thiết lập cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) cho doanh nghiệp Việt Nam.
Phòng Cảnh sát giao thông, Công an TPHCM cho biết, trong quá trình thực thi nhiệm vụ, lực lượng CSGT nhận thấy một số quy định trong dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (sửa đổi) cần được xem xét, điều chỉnh để phù hợp hơn với thực tiễn.
Một trong những vấn đề đáng chú ý là quy định về thời gian làm việc của lái xe còn mang tính cứng nhắc. Theo quy định hiện hành, lái xe không được điều khiển phương tiện quá 8 giờ trong một ngày. Quy định này phù hợp với phần lớn trường hợp, nhưng lại gây khó khăn cho tài xế đường dài và lái xe công nghệ, những người có đặc thù công việc cần tính linh hoạt về thời gian. Thực tế cho thấy, nhiều lái xe vẫn bảo đảm sức khỏe, kỹ năng lái xe an toàn, song lại bị hạn chế bởi quy định mang tính “đồng phục”, chưa phù hợp với đặc thù nghề nghiệp.
Từ thực tiễn đó, Phòng CSGT đánh giá cao điểm mới trong dự thảo luật khi điều chỉnh linh hoạt hơn về thời gian làm việc của lái xe: thay vì giới hạn “không quá 8 giờ/ngày”, dự thảo quy định thời gian lái xe liên tục không quá 4 giờ, còn tổng thời gian làm việc trong ngày và trong tuần sẽ tuân theo quy định của Bộ luật Lao động. Cách tiếp cận này được đánh giá là vừa bảo đảm an toàn giao thông, vừa tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất, kinh doanh vận tải, góp phần nâng cao hiệu quả thực thi luật trong thực tế.
