Xe ôm trẻ gia tăng
Chỉ cần một chiếc xe máy còn chạy tốt, một chiếc điện thoại thông minh và một số giấy tờ cá nhân để làm hồ sơ là bạn đã có thể gia nhập vào mạng lưới xe ôm công nghệ với hàng loạt các công ty như hiện nay. Vì các tiêu chí tham gia đơn giản kèm thu nhập ổn nên xe ôm công nghệ đang thu hút mạnh mẽ đối với người lao động trên cả nước, thậm chí cả một bộ phận lao động trí thức trẻ cũng đang có xu hướng chọn chạy xe ôm làm nghề tay trái.
Nguyễn Văn Quyết, 25 tuổi, tốt nghiệp chuyên ngành ngân hàng tại Cần Thơ. Học xong, Quyết có nguyện vọng lên TPHCM làm việc. Sau 3 lần phỏng vấn trượt, cậu bạn đành gia nhập nghề chạy xe ôm để “lấy ngắn nuôi dài”, tích lũy thêm vốn sống, tự tin hơn khi đi tìm việc. Rồi bẵng đi hơn 2 năm, Quyết không còn mặn mà tìm việc nữa.
Quyết cho biết, bản thân mình bị cuốn vào guồng xoáy của công việc đón khách, giao hàng nên cũng không nghĩ đến chuyện tìm việc đúng với chuyên môn. Cách đây không lâu, người quen gọi về phụ công việc tại một công ty xuất nhập khẩu nhưng chỉ trụ được hơn 1 tháng, Quyết nghỉ ngang để trở về với những cuốc xe, bởi không thích nghi được môi trường làm việc khá quy củ về giờ giấc. Quyết tâm sự: “Tự nhiên giờ bảo ngồi một chỗ nhìn mấy con số là tôi thấy đau đầu. Có lẽ tôi cứ chạy một thời gian nữa rồi tính tiếp, nếu không chạy xe thì tôi sẽ kiếm cái gì làm tự do cho thoải mái”.
Nguyễn Hoàng Vịnh, 23 tuổi (ngụ quận Gò Vấp) thừa nhận, không ít đồng nghiệp của Vịnh là cử nhân nhưng vì chạy xe ôm từ thời sinh viên nên… quen. Đến khi ra trường, chưa kiếm được việc có thu nhập tốt hơn chạy xe ôm nên chưa mặn mà chuyển việc. “Mỗi ngày kiếm ba, bốn trăm ngàn, tiền trao tay ngay tức khắc, chẳng phải trông ngóng lương lậu hay chịu cảnh đầu tháng rủng rỉnh, cuối tháng chắt chiu. Ngày nào khỏe thì làm nhiều, mệt thì làm ít, thích thì tắt mạng đi chơi, tự mình làm chủ mình, chẳng phải phụ thuộc ai. Còn làm nhân viên mới, tháng 5 triệu, trên đe dưới búa, thở cũng phải xem xét thái độ của sếp, thấy khổ sở quá”, Vịnh nêu quan điểm.
Với giới sinh viên, xe ôm công nghệ hiện cũng đang là một xu hướng. Đào Ngọc Lâm (21 tuổi, Trường Đại học Giao thông Vận tải), chạy Grab được 6 tháng chia sẻ: “Vì lịch học của tôi là buổi sáng nên tôi chạy Grab vào buổi chiều tối để có thêm tiền thuê phòng trọ. Công việc cũng ổn, mỗi ngày trừ hết tiền chiết khấu và tiền xăng, tôi còn khoảng 200.000 đồng. Nhiều hôm chạy xe về tới nhà, người bã ra vì mệt nhưng thu nhập cao mà giải quyết được chi phí sinh hoạt trước mắt nên sao không ham!”.
“Thất nghiệp tri thức”
Điểm hấp dẫn của nghề làm tài xế xe ôm công nghệ là người làm hoàn toàn được chủ động thời gian làm việc. Cứ tưởng công việc này sẽ là mảnh đất “béo bở” để người ở độ tuổi trung niên, về hưu làm thêm hay những người đang làm công việc ổn định, lương thấp có thể “tạt ngang”, cải thiện thu nhập, nhưng điều đáng nói là gần đây, nghề xe ôm công nghệ lại đặc biệt thu hút mạnh mẽ đối với các bạn trẻ đang là sinh viên hoặc sinh viên vừa tốt nghiệp.
Cho đến lúc này, chưa có một thống kê chính xác về số tài xế xe ôm công nghệ. Đại diện Grab cho biết họ có khoảng 120.000 tài xế, còn một điều tra xã hội khác thì cho rằng trên thị trường hiện có khoảng hơn 100.000 tài xế. Không thể phủ nhận một thực tế, tài xế xe ôm công nghệ ngày một nhiều. Một nghịch lý cho thấy, dân số trẻ ngày càng giảm, trong khi công việc nhiều hơn trước và rất nhiều công ty than trời vì không tuyển được nhân viên, thế nhưng lực lượng lao động vàng, thậm chí là lao động có trình độ lại đua nhau đi chạy xe ôm. Nguyên nhân thì nhiều vô vàn như đơn vị tuyển dụng đòi hỏi phải có kinh nghiệm; lương thử việc quá thấp; thủ tục ứng tuyển rườm rà, nhiều vòng phỏng vấn…
Mặc dù vậy nhưng khi được hỏi, hầu hết người trẻ chạy xe ôm công nghệ đều khẳng định đây không phải là công việc các bạn muốn gắn bó lâu dài. Đáng nói, chỉ là công việc làm tạm nhưng khi đã bước chân vào nghề, không mấy người lên kế hoạch cụ thể và đủ quyết tâm đi tìm bằng được việc làm mới. Ông Nguyễn Văn Sang, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Thanh niên TPHCM cho biết, công việc hiện nay không thiếu và có rất nhiều cách để người trẻ tìm được việc làm phù hợp. Đơn cử như tại trung tâm, ngoài sàn giao dịch việc làm, ngày hội việc làm được tổ chức theo từng quý thì trên app sieuthivieclam luôn có hàng ngàn đầu việc, được cập nhật mới theo từng giờ đang chờ người lao động, nhất là lao động trẻ có trình độ. Không phải lặn lội đi tìm như trước đây, người xin việc chỉ việc mở điện thoại lên và chọn việc làm phù hợp rồi gửi hồ sơ qua địa chỉ email sẵn có trên trang và chờ phỏng vấn. “Công việc gần như đi tìm người lao động nhưng quan trọng là một bộ phận người trẻ chưa đủ mặn mà với những việc làm đòi hỏi kỷ luật cao”, ông Sang cho biết.
Trong khi đó, nhiều bạn trẻ lại lầm tưởng rằng công việc chạy xe ôm là môi trường cọ xát tốt, tiếp xúc với nhiều thành phần sẽ giúp cho bản thân trau dồi khả năng giao tiếp. Song, thực tế là với sinh viên mới ra trường, khi vừa vào đời đã bước chân vào một công việc không mấy quy củ về thời gian, không ràng buộc về trách nhiệm tập thể, cũng như không có mục tiêu để chứng tỏ năng lực, sự nỗ lực của mình thì rất dễ trở thành người thụ động, mất đi tính tư duy, logic. Thậm chí có những bạn sinh viên tốt nghiệp ra trường xong chọn đi chạy xe chỉ vì… cảm thấy chuyên ngành đã học không phù hợp với sở thích của bản thân, các bạn không biết bản thân cần gì và muốn gì.
Hơn hết, để tránh dẫn đến tình trạng “thất nghiệp tri thức”, phải lựa chọn làm xe ôm công nghệ tạm thời, người trẻ cần định hướng rõ ràng về nghề nghiệp và sở thích của bản thân ngay từ lúc đi học, chứ không thể để ra đời mà vẫn mất phương hướng, chọn “lấy ngắn” nhưng lại không thể “nuôi dài” cả đời!
