Theo nhiều người dân địa phương, cảnh tượng này tại hồ Đắk Tát diễn ra từ khá lâu. Anh Vũ Xuân Thành, một người dân ở thôn 2 (xã Hưng Bình), cho biết: “Thời điểm hạn hán lịch sử vào mùa khô năm 2016, tôi vẫn chèo thuyền đi cắm câu, thả ống lươn ở khu vực này. Thế nhưng, từ mấy tháng nay, mặt nước hồ rút xuống rất nhanh, nhiều ống lươn đã nằm phơi ra giữa đáy hồ. Dù đang ở vào mùa mưa, nhưng mực nước đã giảm sụt khoảng 2m so với mọi năm”.
Việc hồ Đắk Tát cạn nước đã khiến cho nhiều người dân ở thôn 2 thiếu nước tưới cây. Ông Nguyễn Văn Hùng cho biết, mấy tháng nay, hồ thủy lợi hết nước nên gia đình ông phải đào một cái ao bên cạnh rồi tát nước vào để tưới cho cây trồng. Thế nhưng, do nước bị nhiễm phèn nặng, nên nhiều cây trồng cũng đã bị chết hoặc ngộ độc. Nhiều người dân nơi đây cho biết, năm 2003 nhiều bà con đã hiến đất đai, cây cối để xây dựng hồ thủy lợi Đắk Tát. Từ thời điểm được xây dựng cho đến đầu năm 2018, hồ hầu như không khi nào cạn nước.
Theo ông Nguyễn Kim Cường, Phó Chủ tịch UBND xã Hưng Bình, hồ thủy lợi Đắk Tát chủ yếu phục vụ cho việc tưới tiêu cho người dân tại các thôn 2, 4 và 6. Khoảng trung tuần tháng 2-2018, UBND xã nhận được thông tin từ người dân về việc hồ bị cạn nước. Sau đó, qua kiểm tra xã phát hiện khóa van điều tiết nước của hồ đã bị phá, tấm lót xả đáy cũng bị bong ra, khiến cho nước chảy tự do với lưu lượng lớn.
Hồ thủy lợi Đắk Tát do chi nhánh Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Đắk R’lấp (thuộc Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Đắk Nông) quản lý. Ông Trần Trung Hiếu, Phó Giám đốc chi nhánh công ty cho biết, đơn vị đã kiểm tra, xác minh sự việc. Kết quả cho thấy, van khóa nước nhiều lần bị phá hoại và chi nhánh công ty đã đề nghị cơ quan chức năng vào cuộc kiểm tra, xác minh để xử lý theo quy định. Ông Hiếu thừa nhận, thời gian qua, chi nhánh công ty chưa thường xuyên kiểm tra đối với công trình thủy lợi Đắk Tát. Ông Hiếu giải thích rằng, do đang trong mùa mưa và bận nhiều công việc nên đơn vị chưa sắp xếp được thời gian để sửa chữa, lắp lại van khóa nước. Thời gian tới, đơn vị sẽ khắc phục và tập trung bảo vệ công trình thủy lợi Đắk Tát tốt hơn.
