Sự kiện là lời tri ân thiêng liêng gửi đến 16 thanh niên xung phong thuộc Đại đội thanh niên xung phong C130 anh hùng đã ngã xuống vào 53 năm về trước, và đặc biệt ý nghĩa trong không khí cả nước kỷ niệm 80 năm Quốc khánh Việt Nam.
Dự chương trình có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Trần Quang Phương, Phó Chủ tịch Quốc hội; Nguyễn Văn Hùng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Lê Ngọc Quang, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị. Cùng dự còn có các đồng chí lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương; lãnh đạo các tỉnh Hà Tĩnh, Hưng Yên; lãnh đạo Tập đoàn T&T, Ngân hàng SHB.
Bến phà anh hùng trên “tọa độ lửa”
Bến phà Long Đại nằm trên đường 15 – đường Trường Sơn, nay thuộc xã Trường Ninh, tỉnh Quảng Trị. Trong những năm tháng khốc liệt của cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đây là “cầu nối” giao thông đặc biệt quan trọng giữa hậu phương lớn miền Bắc, chiến trường miền Nam và nước bạn Lào. Với ý đồ “bóp nghẹt”, cắt đứt huyết mạch chi viện này, Quân đội Mỹ đã dội xuống bến phà hàng vạn tấn bom, hàng ngàn viên đạn pháo, biến Long Đại trở thành “tọa độ lửa”.
Đầu năm 1971, để giảm tổn thất, bến phà được tách thành 2 nhánh: Phà I gần cầu và Phà II cách đó khoảng 500m về phía hạ lưu. Cùng thời điểm này, Đại đội Thanh niên xung phong (TNXP) C130 tỉnh Thái Bình được điều động đến thường trực cùng bộ đội công binh tại bến phà II.
Sống và chiến đấu tại nơi được mệnh danh là “túi bom”, “chảo lửa”, nhưng các chiến sĩ thanh niên xung phong C130 vẫn không hề nao núng, kiên cường bám trụ địa bàn và luôn giữ vững ý chí, quyết tâm “đánh địch mà đi, mở đường mà tiến”, thực hiện tốt nhiệm vụ thông bến, bảo đảm mạch máu giao thông.
Thế nhưng, trong các trận bom ác liệt ngày 19 và 23-9-1972, 16 chiến sĩ (7 nữ, 9 nam) đã ngã xuống khi đang làm nhiệm vụ vận chuyển, mở đường, để giữ vững mạch máu chi viện cho chiến trường. Sự hy sinh ấy đã trở thành biểu tượng bất tử của tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, để hôm nay Bến phà Long Đại mãi là “địa chỉ đỏ” trong hành trình tri ân và giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ.
“Máu đào của các anh, các chị đã hòa vào dòng sông, khắc lên trang sử Quảng Trị một bản anh hùng ca bất tử, để mỗi khi nhắc đến, lòng ta lại trào dâng niềm thương nhớ, tự hào và biết ơn vô hạn”, ông Hoàng Nam, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị nhấn mạnh.
“Địa chỉ đỏ” bên dòng Long Đại
Cũng theo lãnh đạo tỉnh Quảng Trị, nhận thức rõ giá trị thiêng liêng của di tích, nhiều năm qua, tỉnh đã quan tâm công tác đầu tư, tôn tạo. Năm 2012, Nhà bia tưởng niệm 16 TNXP hy sinh đã được khánh thành bằng nguồn kinh phí xã hội hóa. Tháng 10-2016, di tích được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh.
Trải qua thời gian, một số hạng mục xuống cấp, quy mô công trình chưa tương xứng với tầm vóc, ý nghĩa lịch sử của địa danh. Trước yêu cầu cấp thiết đó, đồng thời đáp ứng nguyện vọng sâu sắc của nhân dân, các cựu TNXP và thân nhân gia đình liệt sĩ, tỉnh đã lên phương án nâng cấp, tôn tạo công trình.
Tháng 4-2025, với sự chung tay của Tập đoàn T&T, cùng các doanh nghiệp, cá nhân, công trình phụ trợ và khởi động dự án Nâng cấp, tôn tạo di tích lịch sử Bến phà II Long Đại đã chính thức khởi công. Đặc biệt, các đơn vị tài trợ đã đóng góp toàn bộ nguồn lực tài chính, góp phần quyết định vào việc hiện thực xã hội hóa công trình tôn tạo khu tưởng niệm nơi hy sinh của 16 TNXP một cách đồng bộ, khang trang và bền vững.
Đến nay, sau hơn 4 tháng triển khai khẩn trương, trách nhiệm, công trình đã được hoàn thành. Dự án có tổng mức đầu tư gần 20 tỷ đồng, bao gồm nhiều hạng mục quan trọng. Nổi bật là công trình Đài tưởng niệm được xây mới với thiết kế mô phỏng hình bó lúa gồm 16 bông, cao 16m, đặt trên khối bệ hình ngôi sao - tạo nên biểu tượng thiêng liêng tưởng nhớ 16 TNXP quê lúa Thái Bình đã anh dũng hy sinh hơn 50 năm về trước.
Nhà khánh tiết - tư liệu có diện tích hơn 200m², được thiết kế theo kiến trúc truyền thống nhà năm gian, vừa là nơi tiếp đón đại biểu, vừa là không gian trưng bày tư liệu, hiện vật lịch sử. Hai nhà chờ và bến thuyền được xây dựng khang trang, hài hòa với cảnh quan.
Khu vực cổng chính, cổng phụ và hệ thống hàng rào được cải tạo đồng bộ, tạo nên diện mạo trang nghiêm cho toàn bộ khu di tích. Các hạng mục hạ tầng như sân hành lễ, đường dạo, bãi đỗ xe, hệ thống cây xanh, chiếu sáng và cảnh quan sân vườn được đầu tư bài bản, trong đó có bố trí đường dốc riêng dành cho thương binh và người khuyết tật, thể hiện sự quan tâm đến tính nhân văn và tiếp cận toàn diện.
Nhà bia tưởng niệm được tu bổ, thay mới phần mái ngói, mái đao cùng các hạng mục đã xuống cấp, nhằm đảm bảo cả yếu tố thẩm mỹ và độ bền công trình. Cùng với đó, các hạng mục phụ trợ như hệ thống phòng cháy chữa cháy, chống sét,… cũng được đầu tư đầy đủ, đáp ứng yêu cầu quản lý, vận hành và bảo tồn lâu dài.
Bên cạnh đó, không gian phòng trưng bày tư liệu, hiện vật được trang bị các thiết bị công nghệ hiện đại như: Hệ thống sa bàn mô phỏng trực quan, kiosk cảm ứng tra cứu thông tin di tích…, giúp du khách dễ dàng tiếp cận thông tin một cách sinh động, chính xác và hấp dẫn.
Sự kết hợp giữa yếu tố công nghệ hiện đại và nội dung lịch sử phong phú dự kiến sẽ mang đến cho người tham quan những trải nghiệm chân thực, sâu sắc và đầy cảm xúc về quá khứ hào hùng.
Đặc biệt, ngày 9-9-2025 vừa qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 3232/QĐ-BVHTTDL về việc xếp hạng di tích Bến phà II Long Đại là di tích cấp quốc gia. Lễ công bố Quyết định, đón nhận Bằng xếp hạng và Khánh thành công trình càng có ý nghĩa hơn khi được tổ chức vào đúng dịp lễ tri ân 53 năm ngày hy sinh của 16 TNXP anh hùng.
“Hôm nay, người dân Quảng Trị tự hào và phấn khởi khi Bến phà Long Đại vinh dự được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia. Công trình sẽ trở thành địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau”, lãnh đạo tỉnh Quảng Trị khẳng định.
Lời tri ân thiêng liêng từ hiện tại
Phát biểu tại sự kiện, ông Nguyễn Ngọc Nghị, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn T&T khẳng định: với tinh thần uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa, Tập đoàn T&T vinh dự khi được tỉnh Quảng Bình trước đây, nay là tỉnh Quảng Trị lựa chọn là một trong các đơn vị đồng hành, tài trợ kinh phí nâng cấp tôn tạo Khu di tích.
“Đây không chỉ là trách nhiệm mà còn là tình cảm, sự tri ân mà chúng tôi mong muốn gửi tới những anh hùng, liệt sĩ cũng như nhân dân Quảng Trị; góp phần cùng với địa phương bảo tồn và phát huy giá trị khu di tích lịch sử có ý nghĩa quan trọng này”, Phó Tổng Giám đốc T&T Group nhấn mạnh.
Cũng theo ông Nghị, nhắc tới Bến phà II Long Đại, thế hệ hôm nay không chỉ gọi tên một di tích, mà còn đang chạm vào mạch nguồn ký ức của Quảng Trị. Cùng với Thành cổ Quảng Trị, cụm di tích đôi bờ Hiền Lương – Bến Hải, nghĩa trang Trường Sơn, địa đạo Vịnh Mốc…, Bến phà II Long Đại tạo nên một không gian di sản liên hoàn, nơi từng nhịp cầu, bến nước, con đường đều nhắc nhớ thế hệ sau về giá trị thiêng liêng của hòa bình, độc lập.
Đại diện T&T Group tin tưởng, khu di tích sẽ trở thành “địa chỉ đỏ” của tỉnh Quảng Trị để tuyên truyền, giáo dục truyền thống yêu nước lịch sử, đạo lý “uống nước nhớ nguồn” cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.
Cũng trong khuôn khổ sự kiện, Tập đoàn T&T và ông Lê Đức Kính, Trưởng Ban dự án, Ban Quản lý xây dựng Tập đoàn T&T đã vinh dự được nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị vì đã có đóng góp tích cực trong công tác triển khai Công trình tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử Bến phà II Long Đại.
Theo ban tổ chức, Lễ Khánh thành công trình tôn tạo khu tưởng niệm tại Bến phà Long Đại chính là lời tri ân thiêng liêng của thế hệ hôm nay gửi đến những anh hùng, liệt sĩ đã ngã xuống nơi “tọa độ lửa” năm xưa.
Trong hành trình 32 năm phát triển, dưới sự dẫn dắt của Doanh nhân Đỗ Quang Hiển, mỗi bước đi của T&T Group, Ngân hàng SHB luôn lấy triết lý “phát triển doanh nghiệp gắn với trách nhiệm xã hội” làm kim chỉ nam. T&T Group, Ngân hàng SHB và các doanh nghiệp trong hệ sinh thái đã ủng hộ hàng ngàn tỷ đồng để đầu tư nhiều công trình lịch sử, văn hóa có ý nghĩa cấp quốc gia; hỗ trợ những người nghèo, người yếu thế trong xã hội; các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, phụng dưỡng Mẹ Việt Nam Anh hùng; xây dựng nhà đại đoàn kết, xóa nhà tạm, nhà dột nát tại nhiều tỉnh miền núi, biên giới; ủng hộ đồng bào bị ảnh hưởng bởi thiên tai, bão lũ; trao học bổng cho học sinh, sinh viên hiếu học có hoàn cảnh khó khăn…
Tại Quảng Trị, nhiều năm qua, T&T Group, Ngân hàng SHB cũng luôn đồng hành cùng địa phương trong cả nhiệm vụ phát triển kinh tế và các hoạt động trách nhiệm xã hội, vì cộng đồng… Tập đoàn T&T Group cũng đồng hành cùng địa phương tại ba di tích lịch sử trọng điểm của tỉnh gồm Đôi bờ Hiền Lương – Bến Hải, Thành cổ Quảng Trị và Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc gia Trường Sơn.
