Vai trò trung tâm của ASEAN tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương

Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi nhấn mạnh vai trò trung tâm của ASEAN và cho rằng đây là “động lực thiết yếu” cho sự phát triển của toàn bộ khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi (giữa) cùng Tổng thư ký ASEAN Dato Lim Jock Hoi (phải) và Đại sứ Nhật Bản tại ASEAN Chiba Akira
Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi (giữa) cùng Tổng thư ký ASEAN Dato Lim Jock Hoi (phải) và Đại sứ Nhật Bản tại ASEAN Chiba Akira

Đảm bảo ổn định

Trong bài phát biểu tại trụ sở Ban thư ký ASEAN ở Jakarta ngày 10-1, Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi khẳng định Tokyo “hoàn toàn ủng hộ” các mục tiêu được nêu trong Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP) và cho rằng khu vực này là “cốt lõi” của sự năng động toàn cầu.

Theo người đứng đầu ngành ngoại giao Nhật Bản, để đảm bảo môi trường kinh tế và xã hội ổn định, và tận hưởng sự phát triển thịnh vượng tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, cấu trúc khu vực cần phải được điều chỉnh bởi các quy tắc rõ ràng và minh bạch. Ngoại trưởng Motegi đặc biệt nhấn mạnh rằng, trong vùng biển của khu vực, tất cả các quốc gia phải hành động và được thụ hưởng các quyền theo các nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế. Đồng thời, tất cả tranh chấp về biển phải được giải quyết một cách hòa bình.

Ông cũng khẳng định rằng duy trì luật pháp là “điều kiện tiên quyết” để đảm bảo sự phát triển thịnh vượng thực sự tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Theo ông, điều không thể thiếu để xây dựng bất kỳ trật tự khu vực nào là đảm bảo tính thượng tôn pháp luật dựa trên các nguyên tắc của luật pháp quốc tế. Cuối cùng, Ngoại trưởng Motegi nhấn mạnh 3 trụ cột trong quan hệ Nhật Bản - ASEAN, bao gồm hợp tác phát triển nguồn nhân lực, tạo ra các khuôn khổ như Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và chia sẻ kinh nghiệm trong các lĩnh vực như phát triển cơ sở hạ tầng.

Vai trò của Nhật Bản

 Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi nhậm chức vào ngày 10-9-2019. Chuyến thăm Đông Nam Á đầu tiên trên cương vị mới của ông tới các nước Việt Nam, Thái Lan, Philippines và Indonesia diễn ra từ ngày 5 đến 10-1. Chuyến đi làm nổi bật tầm nhìn Nhật Bản ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và vai trò của Đông Nam Á. Cả 4 quốc gia đều đại diện riêng cho những gì Tokyo xem là quan trọng để tham gia vào cách tiếp cận tổng thể của Nhật Bản đối với tiểu vùng.

Cách tiếp cận của Nhật Bản đối với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương rộng lớn hơn xoay quanh việc tăng cường kết nối, ổn định và thịnh vượng hơn từ châu Á đến châu Phi thông qua một loạt phương tiện, bao gồm cải thiện tình hình an ninh, thúc đẩy phát triển và thúc đẩy luật pháp, xây dựng năng lực. Trong bối cảnh Đông Nam Á đóng một vai trò quan trọng đối với Nhật Bản, Tokyo tiếp tục thể hiện trong vài năm qua theo nhiều nghĩa khác nhau, bao gồm các lĩnh vực kinh tế, ngoại giao và thậm chí an ninh.
Chính phủ Nhật Bản đã nhắm mục tiêu đầu tư 3 tỷ USD vào ASEAN trong 3 năm tới. Số tiền này có thể được chuyển đến các khu vực của chính phủ và tư nhân dưới dạng quỹ hợp tác kinh tế.

Nhật Bản muốn nhấn mạnh đến an ninh khu vực, nhất là an ninh hàng hải trong bối cảnh còn nhiều biến động tại các khu vực biển Đông, Hoa Đông, biển Nhật Bản... Trung Quốc thách thức sự kiểm soát của Nhật Bản đối với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư bằng cách liên tục đưa tàu vào vùng đặc quyền kinh tế Nhật Bản.

Ở biển Đông, Trung Quốc đã bỏ qua các phán quyết quốc tế và xây dựng các đảo nhân tạo và hiện đang quân sự hóa khiến cho việc củng cố sự đồng thuận về các vấn đề quan trọng đối với khu vực như bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông ngày càng khó khăn.

Để đối phó với những thách thức an ninh mà Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Nhật Bản nhấn mạnh đến nguyên tắc tuân thủ luật pháp quốc tế cùng nhau hành động để xây dựng một trật tự dựa trên các quy tắc. Với ý nghĩ đó, kỷ nguyên Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương không nên và không được định nghĩa bởi cuộc cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung Quốc. Các cường quốc phải vạch ra một cách tiếp cận tổng hợp tích cực để đóng góp cho sự phát triển của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Tin cùng chuyên mục