Làm khoa học công nghệ, bài toán con người rõ ràng là bài toán quan trọng nhất. Điều đó lại càng được minh chứng ở Việt Nam, khi công nghệ phát triển, việc thiếu hụt nhân lực công nghệ cao ngày càng được đề cập nhiều hơn.

Trong hội thảo “Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin” do Sở Thông tin và Truyền thông, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TPHCM phối hợp tổ chức ngày 25-9 vừa qua tại TPHCM, những lời ta thán về việc thiếu nhân lực CNTT là một trong những dẫn chứng về nỗi lo thiếu nhân lực công nghệ cao của chúng ta.

Cụ thể, theo kết quả khảo sát của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, có khoảng 60% lao động trẻ tốt nghiệp từ các trường dạy nghề và cao đẳng nghề cần được đào tạo lại ngay sau khi tuyển dụng.

Còn thống kê của Viện chiến lược CNTT, qua phỏng vấn các sinh viên CNTT mới ra trường thì 72% không có kinh nghiệm thực hành, 42% thiếu kỹ năng làm việc nhóm, 100% không biết trong lĩnh vực họ có thể làm công việc nào tốt nhất, và 77,2% doanh nghiệp phải đào tạo lại các nhân viên mới trong ít nhất 3 tháng.

Việc thiếu nhân lực làm được việc, trong khi đã là một “căn bệnh” nặng của rất nhiều doanh nghiệp, trường, viện nghiên cứu, thì ngược lại, cũng có những đơn vị xây dựng được cho mình một đội ngũ trẻ trung, nhiệt huyết.

Phòng thí nghiệm tế bào gốc, thuộc Trường ĐH khoa học  tự nhiên TPHCM là một trong số đó. Với một đội ngũ hơn 90% là những người dưới 30 tuổi, đơn vị này đã có những công trình nghiên cứu, những thành quả khoa học nổi tiếng: tạo ra tinh trùng từ nước bọt, tạo ra loài cá phát sáng…

Bí quyết của phòng thí nghiệm này thực ra, theo thạc sĩ Phan Kim Ngọc (Trường ĐH Khoa học tự nhiên TPHCM) là rất đơn giản. Các nhà khoa học trẻ tại đây được tạo một môi trường làm việc tốt, được lo đủ chi phí theo nhu cầu cuộc sống, được tạo điều kiện để học tập, nghiên cứu lên cao hơn và quan trọng nhất là được tin tưởng, được giao việc.

Có thể nói chất lượng đào tạo và năng lực của nguồn nhân lực công nghệ cao nói riêng, nguồn nhân lực khoa học công nghệ nói chung của chúng ta đúng là chưa thể tốt hoàn toàn được. Nhưng trong bài toán phát triển doanh nghiệp, việc sử dụng con người thế nào cho hiệu quả cũng là điều cần bàn tới. Một môi trường làm việc tốt, một cơ chế, một thái độ sử dụng nguồn nhân lực tốt mới có thể giúp người lao động phát huy tối đa khả năng vốn có của mình.

Câu chuyện về bài toán con người cũng là một câu chuyện cần có cái nhìn từ hai phía.

Hồ Xung