Cách nay hơn 5 năm, Báo SGGP có bài viết phản ánh về những nỗ lực thực hiện cải cách hành chính (CCHC) tại Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) TPHCM, khi đưa ra quy trình cấp phép đăng ký thành lập doanh nghiệp (DN) chỉ trong 15 ngày nếu đến trực tiếp và 7 ngày nếu đăng ký qua mạng. Hiện nay, quy trình này đã giảm xuống còn 5 ngày. Những tưởng, bước đột phá này sẽ phần nào giảm được tiếng “kêu” của người dân khi thực hiện các thủ tục hành chính ở Sở KH-ĐT. Thế nhưng thực tế, để có được giấy phép thành lập DN, người dân vẫn gặp không ít khó khăn, mặc dù thủ tục hành chính đã được công khai hóa. 

• CCHC chưa tới Phòng Đăng ký kinh doanh 

Biết tôi đang tìm hiểu thủ tục thành lập DN, chị Quế, nhân viên Công ty Việt Hà cho số điện thoại 38297834 và dặn cứ gọi vào số đó là biết hết. Sau một hồi chuông, phía đầu dây cất lên giọng nữ: “Sở KH-ĐT xin kính chào quý khách. Nếu quý khách muốn hỏi thủ tục đăng ký kinh doanh, xin gọi số 8293179” (không có số 3 ở đầu – PV).

Sau nhiều lần gọi vào số máy này đều không liên lạc được (chuông reo nhưng không ai bắt máy), tôi đành trực tiếp đến Sở KH-ĐT để hỏi thủ tục. Vừa đến sở, tôi bị “níu áo” ngay từ ngoài cổng bởi lời chào mời của đội quân “cò”, với những cam kết chắc nịch: “Bảo đảm 10 ngày là có giấy”, “Chỉ 1,5 triệu đồng là xong hết”…

Danh thiếp quảng cáo nhận làm thủ tục được “cò” tiếp thị trước cổng Sở KH-ĐT.

Chưa biết tính sao thì một cô gái đi gần, lên tiếng: “Vào trong mà hỏi”. Tại phòng chờ, tôi được một người đàn ông chỉ sang phòng bên viết “phiếu yêu cầu” rồi trở lại quầy số 2 nhận mẫu hồ sơ. Sau khi điền vào “Giấy đề nghị đăng ký kinh doanh DN tư nhân” và nộp vào quầy số 2, khoảng 30 phút sau tôi nhận được bản hướng dẫn hồ sơ đăng ký kinh doanh và thông báo của nhân viên tại đây: “Khi nào đủ hồ sơ thì đến nộp”. 

Ra tới cửa, một thanh niên chặn tôi lại đưa ra tấm danh thiếp của Công ty Tư vấn Đ.D. và cho biết hồ sơ thành lập DN của tôi là loại hình kinh doanh khách sạn, nhanh nhất cũng phải mất hơn 2 tháng, chi phí dịch vụ là 60 triệu đồng. “Thời gian giải quyết hồ sơ theo qui định có 5 ngày mà?” – tôi hỏi. Anh ta liền nhét vào tay tôi tấm danh thiếp và nói: “Để anh xem. Có gì gọi em nhé!”. 

Một tuần sau, tôi hoàn thành xong bộ hồ sơ với gần 10 thủ tục và đem nộp tại Phòng Đăng ký kinh doanh. Sau khi lấy số, tôi ngồi chờ khoảng 30 phút thì có thông báo đến quầy số 1 làm thủ tục. “Phải đi kiểm tra xem có trùng tên DN khác không” –nhân viên quầy số 1 nói. Rời khỏi quầy, người thanh niên đại diện cho Công ty Tư vấn Đ.D., đon đả nói: “Anh phải lo dịch vụ thôi. Hồ sơ của anh còn thiếu giấy phép kinh doanh khách sạn, dịch vụ. Phải mất 2 tháng bên Sở VH-TT-DLï mới cấp cho”. 

Như vậy, chỉ riêng khoản chuẩn bị hồ sơ, tôi đã mất đứt hơn 10 ngày đi lại và bổ sung không biết bao nhiêu thủ tục mà vẫn chưa có được tấm giấy hẹn. Chị Quế cho biết, cách nay gần 1 năm, để có được giấy phép thành lập DN, Công ty Việt Hà phải mất hơn 2 tháng. Giấy hẹn ghi đến lấy kết quả, nhưng lần nào đến cũng không có, vì hồ sơ hết thiếu thủ tục này đến thủ tục khác. Cuối cùng, muốn nhanh thì đưa dịch vụ là xong hết. Chủ DN chỉ cần ra công chứng ủy quyền cho họ và chờ ngày lấy kết quả, không phải đi lại, chờ đợi mất thời gian. 

• Quá tải nên có... dịch vụ

Tại quầy làm thủ tục cấp phép kinh doanh, chúng tôi thấy lúc nào cũng có cả trăm người xếp hàng chờ đợi trong căn phòng chỉ rộng hơn 100m2. Nhiều hôm, lượng người đến làm thủ tục còn tràn ra ngoài sân đội mưa, đội nắng để chờ đến lượt vào làm thủ tục. Thấy tình trạng quá lộn xộn, tôi đưa máy ảnh lên chụp, liền bị 2 nhân viên bảo vệ xông đến chỉ thẳng vào mặt: “Ai cho phép chụp”. Mặc dù giải thích là nhà báo, nhưng 2 nhân viên bảo vệ này vẫn một mực đòi thu máy ảnh để xóa những tấm hình đã chụp. Sau một hồi giằng co, cuối cùng tôi bị áp giải vào Văn phòng Sở KH-ĐT làm việc, vì dám chụp hình khu vực cấm mà không xin phép (!?). 

Nhân viên Sở KH - ĐT hướng dẫn doanh nghiệp làm hồ sơ. Ảnh: CAO THĂNG

Làm việc với chúng tôi, một lãnh đạo (xin giấu tên) Văn phòng Sở KH-ĐT thừa nhận tại khu vực tiếp nhận hồ sơ đăng ký thành lập DN quá chật hẹp, nhiều năm qua không được khắc phục. Trung bình mỗi ngày có hơn 1.000 lượt người đến làm thủ tục, nên không tránh khỏi tình trạng chen lấn, chờ đợi. Sở đã nhiều lần đề nghị UBND TP bố trí một mặt bằng khác rộng hơn, nhưng tới nay chưa được đáp ứng.

Về tình trạng “cò” công khai chèo kéo người dân đến làm thủ tục, vị lãnh đạo này nói, đây là những dịch vụ pháp luật cho phép vì họ hoạt động có đăng ký kinh doanh đàng hoàng, nên không thể dẹp được. Tình trạng chậm trễ trong giải quyết hồ sơ không thể tránh khỏi vì mỗi tháng Phòng Đăng ký kinh doanh tiếp nhận và xử lý hơn 10.000 hồ sơ xin thành lập DN, chính sự quá tải này là nguyên nhân gây bức xúc cho người dân. Và do vậy, họ phải tìm đến những công ty dịch vụ đăng ký kinh doanh để nhờ lo mọi thủ tục… (!).

Với những thông tin trên, tình trạng quá tải và “cò” dịch vụ ở Phòng Đăng ký kinh doanh Sở KH-ĐT vẫn là chuyện còn… dài dài, bất chấp việc sở này đã được đánh giá là một trong các sở ngành “có nhiều nỗ lực” trong CCHC?!

HOÀI NAM